Τι σημαίνει «αιώνιο μαρτύριο»; Ηγούμενος Λούκα (Στεπάνοφ)

Ερώτηση:

«Υπάρχει η άποψη ότι τα βάσανα στην κόλαση δεν θα είναι αιώνια. Οι Άγιοι Πατέρες λένε ότι θα είναι αιώνια, αλλά όχι ατελείωτα. Πώς μπορεί να γίνει κατανοητό αυτό;»

Η απάντηση του πατέρα:

Δεν υπάρχουν παρερμηνείες επί του θέματος αυτού στο Ευαγγέλιο. Τα λόγια του Χριστού για τους δίκαιους που πηγαίνουν στην αιώνια ζωή και για τους αμαρτωλούς που δεν μετανοούν πηγαίνουν σε αιώνια βάσανα, και για τη λίμνη της φωτιάς που καίγεται για πάντα, προετοιμασμένη όχι για τον άνθρωπο, αλλά για τον διάβολο και τους αγγέλους του, επίσης δεν έχουν χρονικά όρια.

Επιπλέον, συχνά μπορεί κανείς να συναντήσει συλλογές με αποσπάσματα από τους Αγίους Πατέρες που επιβεβαιώνουν αυτή την προφανώς μη ευαγγελική ιδέα σχετικά με την προσωρινή φύση του αιώνιου βασάνου.

Το ζήτημα της παρουσίας της ψυχής στην αιωνιότητα δεν μπορεί να εξεταστεί διαφορετικά παρά μέσα από τα μάτια της πίστης, αφού εμείς, ζώντας στον χρόνο, μπορούμε να συλλογιστούμε μόνο για το τι συμβαίνει πιο γρήγορα ή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά σε αυτές τις κατηγορίες αλλαγών που μετρώνται από εμάς σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Δεν μπορούμε να φανταστούμε μια κατάσταση αιωνιότητας στην οποία ο χρόνος όχι μόνο συνεχίζεται για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά στην οποία δεν υπάρχει χρόνος.

Όταν αποκαλούμε τον Θεό αιώνιο, αυτή είναι μια από τις αποφατικές Του ιδιότητες, τότε εννοούμε μόνο ότι είναι ανεξάρτητος από την κατηγορία του χρόνου, και όχι ότι υπάρχει για πολύ καιρό, απείρως πολύ καιρό, και ο χρόνος έχει περάσει ή περνάει, ή θα περάσει, και θα εξακολουθεί να είναι αυτός που είναι.

Αλλά αυτή είναι μια γήινη, ελαττωματική, άθλια ιδέα του ανθρώπινου νου μας, που δημιουργήθηκε στο χρόνο και είναι ικανή να σκέφτεται σε αυτές τις χρονικές κατηγορίες.

Όταν μιλάμε για τον Θεό και για την εν Αυτώ διαμονή, και σύμφωνα με τον λόγο της Καινής Διαθήκης, την επιστολή του Αποστόλου Πέτρου, πρέπει να γινόμαστε μέτοχοι της θείας φύσης. Σε αυτό στρέφεται το θέλημα κάθε Χριστιανού. Γι' αυτό ο Θεός ενσαρκώθηκε και μας κάλεσε στο θαυμαστό Του φως.

Αλλά αυτή η ένωση με τον Θεό πραγματοποιείται ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του θελήματος του Θεού και της υπερφυσικής πρόνοιας του Θεού, η οποία διευθέτησε τα πάντα για τη δυνατότητα αυτής της επιστροφής μιας ελεύθερα ορθολογικής κτιστής προσωπικότητας σε μια αδιάλυτη ένωση με τον Δημιουργό της, αλλά προϋποθέτει επίσης την αποφασιστική θέληση του ίδιου του ανθρώπου για αυτή την ενότητα.

Τόσο μεγάλο είναι το δώρο της ελεύθερης βούλησης, του οποίου ο καθένας από εμάς είναι φορέας, που χωρίς αυτή την αμοιβαιότητα από την πλευρά του ανθρώπου, ο ίδιος ο Θεός δεν μπορεί να αγκαλιάσει τον άνθρωπο στην αιώνια αγκαλιά Του.

Και ο Ουράνιος Πατέρας, που απεικονίζεται όμορφα στην παραβολή του Χριστού Σωτήρα για την επιστροφή του ασώτου υιού, όσο κι αν ανοίγει την αγκαλιά του για να αγκαλιάσει τον γιο του, αυτές οι αγκαλιές είναι δυνατές μόνο όταν ο ίδιος ο γιος, συνειδητοποιώντας τη μοιραία του κατάσταση, παίρνει μια απόφαση:

«Θα αναστηθώ από την πτώση μου, θα επιστρέψω στον Πατέρα μου. Θα πω: Δεν είμαι πλέον άξιος να ονομάζομαι γιος Σου, αλλά δέξου με ως έναν από τους μισθωτούς Σου».

- έχοντας μετανοήσει ειλικρινά, ο ίδιος επιστρέφει με την αγάπη και την προσευχή του για σωτηρία στον Πατέρα του.

Έτσι συμβαίνει με κάθε εκπρόσωπο του ανθρώπινου γένους, για τον οποίο ετοιμάζεται η Ουράνια Βασιλεία και η αιώνια ενότητα με τον Χριστό. Ο Χριστός ήρθε για χάρη όλης της ανθρωπότητας, για χάρη καθενός από εκείνους που είχαν την ευκαιρία να έρθουν από την ανυπαρξία σε αυτόν τον θαυμαστό κόσμο και να είναι σταθερά όχι μόνο συμμέτοχος σε αυτή την προσωρινή ύπαρξη, αλλά και σε αιώνια ύπαρξη στο φως με τον Χριστό.

Αλλά οι προϋποθέσεις αυτής της ενότητας είναι η δική σας αποφασιστική επιθυμία και θέληση για αυτήν, και μια σταθερή πεποίθηση ότι την χρειάζεστε. Αυτό λέγεται σε ένα από τα μεγαλοπρεπή κηρύγματα ενός από τους μεγαλύτερους Ορθόδοξους ιεροκήρυκες, του Επισκόπου Ιλία Μινιάτι:

«Ο Θεός θέλει να σωθείτε, αν το θέλετε κι εσείς, θα σωθείτε».

Και η τραγωδία του αιώνιου βασανιστηρίου, δηλαδή του να βρίσκεται κανείς ήδη εκτός χρόνου, αλλά και εκτός Θεού, είναι η τραγωδία μιας κακώς χρησιμοποιούμενης ανθρώπινης βούλησης. Οποιαδήποτε διδασκαλία για το πεπερασμένο της ανθρώπινης αιώνιας μεταθανάτιας οδύνης για τους αμετανόητους αναπόφευκτα παραμελεί το μεγαλείο αυτής της θεϊκής δημιουργίας, τη δημιουργία μιας άλλης ελεύθερης βούλησης παρόμοιας με αυτήν.

Η παρουσία της απόλυτης ελευθερίας στην πληρότητά της αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο στην αιώνια ένωση με τον Θεό, εκτός αν ο άνθρωπος αλλάξει τη θέλησή του.

Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, που δημιουργήθηκε κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση του Θεού, είναι πολύ μεγάλη για να παραμεληθεί ακόμη και στην αιωνιότητα. Διότι η ενότητα με τη Θεότητα, η δυνατότητα ένωσης μαζί Του στην αιωνιότητα απαιτεί την παρουσία της ελεύθερης βούλησης και τη χρήση της σύμφωνα με το Θείο κάλεσμα.

Αυτός που δεν ήθελε να είναι με τον Θεό κατά τη διάρκεια της προσωρινής του ζωής, δεν μπορεί ποτέ να είναι μαζί Του. Αυτό ονομάζεται να βρίσκεται στην κόλαση, έξω από τον χρόνο και έξω από τη Θεότητα.