Τί είναι οί λογισμοί, ποιά αίτια τους προκαλούν, πώς επιδρούν στον άνθρωπο και πώς πολεμούνται; Είναι δυνατόν νά σταματήσουν ποτέ;

Λογισμοί, μέ λίγα λόγια, είναι οί σκέψεις με τις οποίες O νους έπικοινωνεί μέ τούς κόσμους του. Στήν οθόνη της φαντασίας του νου, προβάλλεται σάν εικόνα μια σκέψη, η όποια παρουσιάζει ένα νόημα. Τότε ο νους έρευνα τό νόημα μέ βάση τη λογική, αν ασφαλώς είναι ελεύθερος και υγιής.

Λογισμούς προκαλούν πολλοί παράγοντες. 'Α­κόμα και ό ίδιος ο νους μέ τίς σκέψεις του. Δέχεται ο νους λογισμούς και από τούς κόσμους πού τον περιβάλλουν καθώς και από τόν τρισδιάστατο χρό­νο, τό παρόν, τό παρελθόν καί τό μέλλον.

Δέχεται όμως καί από τόν άνύσταχτό μας έχθρό, τό σατανά. Μπορούμε νά πούμε ότι οί περισ­σότεροι καί δυσχερέστεροι προέρχονται απ' αυτόν. Σκοπός του είναι νά θανατωθούμε αιώνια, ότι καί ό ίδιος έπαθε.

Ή πρώτη παρουσία της σκέψεως-λογισμού λέγεται «προσβολή» καί πλησιάζει τό νου χωρίς εμπόδιο. Ό νους μοιάζει μέ ανοιχτό μάτι καί ο,τι βρίσκεται στο οπτικό του πεδίο θά τό δει χωρίς προσπάθεια καί χωρίς νά μπορεί νά τό αποφύγει. Μετά τήν προσβολή αύτής της σκέψεως αναλαμβά­νει ό νους νά ελέγξει τί είναι, ποιό σκοπό έχει και  

ποιο τό αποτέλεσμα της. Στο νου ανήκει πλέον νά ερευνήσει, νά εγκρίνει ή νά απορρίψει τό λογισμό αυτόν.

Κάθε λογισμός μόνο υπόμνηση προκαλεί. Ό νους αποφασίζει τήν αποδοχή ή τήν απόρριψη μέ βάση τή λογική του ικανότητα, τις υλικές ανάγκες και τήν πίστη του, όσον αφορά τον προορισμό του. Δέν έπιβάλλεται βίαια στήν ελευθερία της εκλογής, εκτός αν προηγήθηκαν κακές συνήθειες καί πάθη, πού έγιναν «εξεις», οπότε καί ό διάβολος συμβάλλει σ' αυτά.

Ό τρόπος απαλλαγής από τήν αιχμαλωσία της κακής συνήθειας είναι ή αποφυγή των αιτίων. Χρει­άζεται βία και αντίσταση στήν επανάληψη και συνε­χής επίκληση τής θείας Χάριτος, η όποια μπορεί νά χαρίσει τήν ελευθερία. Μόνοι τους οι λογισμοί ούτε επιβάλλονται, ούτε σταματούν, αλλά κινούνται με βάση τήν προτίμηση του κυρίαρχου νου.   ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ <<ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΘΩΝΑ>>του Γέροντα Ιωσήφ του Βατοπαιδινού.