Γίναμε ρηχοί. Ποιος έχει ένθεους, παγκόσμιους,
διαχρονικούς, απλανείς πόθους; Ποιος λαχταρά να ενωθεί με όλους τους
ανθρώπους; Να τους νιώσει αδελφούς του; Να ενωθεί με το θείον; Μόνον
αυτός δεν πλανιέται, δεν κινδυνεύει να χαθεί, σε "χαμένα" πράγματα.
Λίγοι σήμερα πάνω στον
πλανήτη έχουν τόσο ανοιχτούς ορίζοντες,
οικουμενικούς. Σάπισε το ανθρώπινο είδος από τη ρίζα του. Χρειαζόμαστε
εκ βάθρων... ανακαίνιση. Όλοι πλανηθήκαμε· δεθήκαμε με φτηνιάρικους
πόθους· νομίσαμε πως έτσι θα ευτυχήσουμε. Ο γέροντας Πορφύριος
βροντοφωνούσε: "Θα δούμε το χάος ολοζώντανο μπροστά μας, και θα πούμε
"όλοι πίσω, όλοι πίσω, πλανηθήκαμε", και θα γυρίσουμε στον Χριστό".
Μόνον εκείνος που έχει τον διακαή πόθο της των πάντων ενώσεως δεν
πλανιέται ποτέ. Φανταστείτε έναν ηλεκτρολόγο ο όποιος διαθέτει όλα τα
υπερσύγχρονα εργαλεία που χρειάζονται για να οργανώσει την ηλεκτρική
εγκατάσταση σε ένα σπίτι, αλλά του λείπουν οι μπρίζες και οι διακόπτες.
Όλα τα εργαλεία, επομένως, του είναι άχρηστα. Το ηλεκτρικό φως δεν
είναι δυνατόν να φωτίσει το σπίτι. Κάπως έτσι λειτουργεί σήμερα η
εποχή μας. Διαθέτουμε όλα τα μέσα, αλλά το φως του Θεού δεν υπάρχει
στη ζωή μας.
Και όμως υπάρχει λύση...
Τό προνόμιο τῆς πίκρας καί ἡ συμφορά τῆς γλύκας
Ἡ πίκρα πού γεννᾶται μέσα ἀπό τούς πειρασμούς προσφέρει στόν ἄνθρωπο ἕνα μοναδικό προνόμιο. Νά νιώσει τή γλύκα καί τήν εὐρυχωρία τῆς Χάρης τοῦ ἐσταυρωμένου Ἰησοῦ. Μόνον οἱ πικραμένοι αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἔχουν αὐτό τό προνόμιο. Οἱ ἐπιφανειακές καί πρόσκαιρες γλύκες τῆς ζωῆς ψευτοχορταίνουν τόν ἄνθρωπο καί οὐσιαστικά τοῦ ὑποσκάπτουν τήν πνευματική του ὑγεία. Μοιάζουν μέ τίς καραμέλες, πού δημιουργοῦν τήν αὐταπάτη τοῦ χορτασμοῦ καί τῆς εὐχαρίστησης, ὡστόσο ἡ παρατεταμένη χρήση ὁδηγεῖ τόν ὀργανισμό σέ λιμοκτονία.
Τό «προνόμιο» τῆς πίκρας τό ἔζησε πολύ ἔντονα ὁ ἅγιος Νεκτάριος μέ τίς συκοφαντίες πού ὑπέμεινε. Στεκόταν ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου καί, ὅπως ὁ προφητάναξ Δαβίδ, ἐξέχεε τή θλίψη του : «κεκράξεται πρός με, καί ἐπακούσομαι αὐτοῦ, μετ’ αὐτοῦ εἰμι ἐν θλίψει· ἐξελοῦμαι αὐτόν καί δοξάσω αὐτόν. μακρότητα ἡμερῶν ἐμπλήσω αὐτόν καί δείξω αὐτῷ τό σωτήριόν μου» (Ψλ. ξ΄ 15-16).
Ὁ ἄνθρωπος φωνάζει πρός τόν Κύριο μόνο ἐν καιρῷ θλίψεων. Τότε ὅμως, ὁ ξεχασμένος γιά τόν ἄνθρωπο Κύριος ἐπανέρχεται "δριμύτερος"· Ἐκεῖνος δέν ἔχει τά ἀνθρώπινα πάθη τῆς πικρίας καί τοῦ πείσματος: «καί ἐκέκραξαν πρός Κύριον ἐν τῷ θλίβεσθαι αὐτούς, καί ἐκ τῶν ἀναγκῶν αὐτῶν ἐξήγαγεν αὐτούς» (Ψλ. ρϛ΄ 28). Εἶναι φοβερή ἡ ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Νά Τόν κλοτσᾶς συνέχεια μέ τά ἔργα σου καί τά λόγια σου κι ὅταν βρεθεῖς σέ ἀνάγκη νά Τόν καλεῖς καί νά προστρέχει ἀμέσως νά σέ παρηγορήσει. Ποιός ἄνθρωπος ἔφτασε σ’ αὐτή τήν ἀγάπη; Νά σέ κάνει σκουπίδι ὁ ἐχθρός σου γιά χρόνια καί ὅταν βρεθεῖ σέ μία μεγάλη δυσκολία, πρῶτος ἐσύ νά τρέξεις νά τοῦ προσφέρεις μέ ἱλαρότητα τή βοήθειά σου. Ἔτσι νικιέται ὁ ἐχθρός σου· Ἔτσι φτιάχνεται ὁ παράδεισος.
Στή ζωή τοῦ π. Ἐπιφανίου Θεοδωρόπουλου, τοῦ σύγχρονου ἁγίου ἱερέα τῶν Ἀθηνῶν, ὑπάρχει μία σχετική ἱστορία: Ἀπό φθόνο κάποιος τόν κατηγοροῦσε συνεχῶς. Ὅταν ὁ συκοφάντης ἀσθένησε στό νοσοκομεῖο πρῶτος τόν ἐπισκέφτηκε ὁ εὐλαβής λευίτης.
Ὁ ἅγιος Νικόλαος Πλανᾶς ἐπί 40 ὁλόκληρες μέρες θυσίαζε καθημερινῶς τόν πολύτιμο χρόνο του γιά νά κάνει εὐχέλαια σέ μία χήρα, ἐνῶ ἡ πρόθεση τῆς ἴδιας ἦταν νά ἀνατρέψει τήν καλή εἰκόνα πού εἶχε ὁ ἅγιος στόν κόσμο ἀναγκάζοντάς τον νά τῆς ἀρνηθεῖ. Τελικά ἡ ἀγαθότητα καί ἡ μεγάλη καλοσύνη τοῦ ἁγίου ἔσπασαν τή σκληροκαρδία καί τήν πονηρία τῆς γυναίκας, ἡ ὁποία ἀναλύθηκε σέ δάκρυα ζητώντας ταπεινά συγχώρεση ἀπό τόν ἅγιο.
Ἡ φαινομενική γλύκα μᾶς σκλαβώνει καί μᾶς φθείρει ἀφάνταστα. Μᾶς ξεγελάει. Ὅλες οἱ συμφορές ἐπισκέπτονται τόν ἄνθρωπο γιατί καμουφλάρονται στό προσωπεῖο τῆς γλύκας. Ὁ πόλεμος ἔχει τό προσωπεῖο τῆς γλυκιᾶς κυριαρχίας. Τά ναρκωτικά μέ τό προσωπεῖο τῆς πρόσκαιρης εὐφορίας στέλνουν στόν τάφο τόσους νέους. Τό σέξ μέ τό προσωπεῖο τῆς ἡδονῆς ὁδηγεῖ σέ συναισθηματικές ἀπογοητεύσεις, μελαγχολίες ἀκόμη καί αὐτοκτονίες. Χαρακτηριστικά εἶναι τά λόγια τοῦ γέροντος Πορφυρίου σέ μία μητέρα: «Καί μέ τόν λογισμό ἁμαρτάνει κανείς, ἀλλά ἐλαφρότερα, ἐνῶ μέ τή σαρκική συνεύρεση πολύ βαρύτερα, γιατί μέ αὐτήν γίνονται βαθιές ἀλλαγές καί ζημιές στήν ψυχή». (Κων. Γιαννιτσιώτης," Κοντά στόν Γέροντα Πορφύριο", Ἱ. Ἡσ. Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος, Ἀθήνα 1995, σελ. 364).
Τά φῶτα τῆς πόλης μᾶς προκαλοῦν θάμβος, συγχρόνως ὅμως μᾶς κλείνουν τόν ὁρίζοντα, τή θέα πρός τόν ἔναστρο οὐρανό, πρός τά ἀληθινά φῶτα, τά ὁποῖα μποροῦμε νά ἀπολαύσουμε ὅταν ἀπομακρυνθοῦν ὅλα τά βραχύβια μικρά λαμπιόνια. Μακριά ἀπό τίς ἐπιφανειακές ψευτοηδονές, οἱ ἅγιοι ἀπέκτησαν τή βαθιά ἡδονή τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ ἐντός τους. Αὐτήν ποθοῦσαν διακαῶς νά προσφέρουν στόν κόσμο, τόν τσακισμένο καί γονατισμένο ἀπό τίς πικρές ἐπίγειες ἀπολαύσεις.
Ἁμαρτία καί τιμωρία
Εἶναι δίκαιο γιά μία ἁμαρτία που διήρκησε λίγα λεπτά νά τιμωρεῖσαι γιά πολλλά χρόνια μέ ἐξορίες, φυλακίσεις ἤ διωγμούς; Ἡ κοσμική δικαιοσύνη δέν εὐσπλαχνίζεται. Ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος σέ τέλειο βαθμό εἶναι μόνον ὁ Θεάνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀνατέλλει τόν ἥλιο γιά δικαίους καί ἀδίκους. Δέν ἀπομονώνει, δέν νεκρώνει· καλεῖ τούς ἁμαρτωλούς, τούς προσλαμβάνει καί τούς θεώνει. Ἡ Ἐκκλησία ὡς Μητέρα τοῦ ἐλέους καί "ταμειοῦχος τῆς χάριτος", προσφέρει ἐλπίδα στόν ἀπελπισμένο ἁμαρτωλό πού λόγω ἄγνοιας καί ἀδυναμίας πέφτει σέ σφάλματα. Δέν γνωρίζω νά ὑπάρχει ἄνθρωπος πού νά ἀγαπάει τίς ἀδυναμίες του. Ὅμως, αὐτές, παραμένοντας μακροχρόνια μέσα του γίνονται τρόπος ζωῆς καί δύσκολα ἀποβάλλονται.Ὁ Θεός ἐπιτρέπει τίς ἀδυναμίες μας γιά νά παραμένει ἡ ταπείνωση στήν ψυχή, τό ἀκατάκριτο γιά τούς συνανθρώπους μας. Ὄχι πώς θέλει τίς ἁμαρτίες, ἀλλά πολλές φορές τίς ἐπιτρέπει γιά νά γεννηθεῖ μέσα μας τό πένθος τῆς μετανοίας καί τό αἴσθημα τῆς μηδαμινότητάς μας. Ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη προσπαθεῖ νά θεραπεύσει τήν κοινωνία τιμωρώντας τά ἄρρωστα μέλη της. Ἡ θεία δικαιοσύνη θεραπεύει τήν κοινωνία ἀγκαλιάζοντας τά ἄρρωστα μέλη της. Ἡ πρώτη νεκρώνει, περιθωροποιεῖ· ἡ δεύτερη προσλαμβάνει, νουθετεῖ, ἐνισχύει, ζωοποιεῖ, ἀνορθώνει. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε παιδιά τοῦ Ἀδάμ, ἀδέλφια πνευματικά καί κανείς λογικός καί σώφρων δέν θέλει νά βλέπει τά ἀδέλφια του νά ὑποφέρουν. Ἀντίθετα, προσπαθεῖ ἐκεῖνα πού χάνονται νά τά ξαναβάλει στή μάντρα, ὅπου ὁ καλός ποιμήν, ὁ Χριστός, παρέχει ἄφθονη τροφή καί τό «ζῶν ὕδωρ».
Τά ταμπού κάποτε λειτουργοῦσαν ὡς ἕνα εἶδος ἀναγκαστικῆς ἄσκησης. Οἱ ἄνθρωποι μάθαιναν νά ἀσκοῦν καί νά ἐλέγχουν τά πάθη τους, διότι τό ἐπέβαλε ἡ κοινωνία καί ὁ παραδοσιακός τρόπος ζωῆς. Ἔμπαιναν στόν γάμο γυμνασμένοι καί ἱκανοί νά συγκρατοῦν τίς ἄτακτες ὁρμές τους. Κάποιες παραδεδομένες ἀρχές, ὅπως ὁ σεβασμός, ἡ ντροπή, ἡ χειρωνακτική ἐργασία, τά ἤθη καί τά ἔθιμα κρατοῦσαν τίς οἰκογένειες σέ μία ἰσορροπία καί ἁρμονία.
Σήμερα, στή... μετα-ταμπουική ἐποχή μας, στήν ἐποχή τοῦ πανσεξουαλισμοῦ, καμία κοινωνική δύναμη δέν μπορεῖ νά φρενάρει τίς ἀχαλίνωτες ὁρμές. Ζοῦμε τό ἀνεξέλεγκτο τῶν παθῶν. Ἀσυγκράτητοι καί συχνά πληγωμένοι προσερχόμαστε στόν γάμο, δηλαδή, στό στένεμα πού ἐπιτάσσει ἡ οἰκογενειακή ζωή. Μέ αὐτούς τούς ρυθμούς προδιαγράφουμε τήν καταδίκη μας. Ἄν δέν ἐγκολπωθοῦμε τόν θεληματικό πλέον ἀσκητισμό, ἀργά ἤ γρήγορα, θά γκρεμίσουμε τίς στενωπούς τῆς οἰκογένειας σέ μία ἀναζήτηση πολυτάραχων ἐμπειριῶν.
Τώρα πού καταργήθηκαν οἱ γήινες ἀντιστάσεις μόνο σέ οὐράνιες ἐπεμβάσεις ἐλπίζουμε. Διαφορετικά, οἱ διαρρηγμένες καί «τσακισμένες» σχέσεις θά ἀλληλοδιαδέχονται ἡ μία τήν ἄλλη μέ ἀποτέλεσμα νά πληγώνονται ἀνεπανόρθωτα οἱ ψυχές μας. Ὅταν κάποιος εἶναι ἐπιρρεπής στό ἀλκοόλ, δέν θεραπεύεται ἄν τόν συνοδεύσεις σέ μία ταβέρνα. Ἐκεῖ θά φουντώσει τό πάθος, θά ἀναζωπυρωθεῖ ἡ δίψα του γι' αὐτό. Ἀντιστοίχως, ὅταν κάποιος δέν μπορεῖ νά ἀντισταθεῖ στό ἄλλο φύλο κάι ἱκανοποιεῖ δίχως ἀναβολή τίς ὁρμές του, αὐτές δέν μειώνονται μέσα στόν γάμο ἀλλά αὐξάνονται. Ζώντας ἔτσι, εἶναι φύσει ἀδύνατον νά φρενάρει καί νά κορέσει τήν ὁρμή του. Θά ἀναζητᾶ κι ἄλλες διεξόδους.
Τό πάθος, ὅταν δέν ἐλέγχεται, διεκδικεῖ μανιωδῶς ὅλο καί περισσότερο χῶρο, βαθύτερη ἱκανοποίηση. Εἶναι ἀπό τή φύση του ἀκόρεστο καί ἀχόρταγο.
Ἡ ἀσκητική τῆς Ἐκκλησίας, κατευθύνοντας τήν ὁρμή μας πρός τόν Θεό καί τόν πάσχοντα συνάνθρωπο, τήν ἐξυγιαίνει. Σέ χώρους ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς ἡ οἰκογένεια λειτουργεῖ ἀγαπητικά καί θεραπευτικά, δημιουργικά καί λυτρωτικά γιά τά μέλη της. Σήμερα, πού τόν πόθο μας τόν στρέψαμε σέ χώρους ἰδιοτέλειας, ζοῦμε τό δράμα τῶν παράλληλων σχέσεων, τῶν ὁμόφυλων σχέσεων, τῶν χωρισμένων γονέων, τῶν πληγωμένων παιδιῶν. Εἶναι ἀναμενόμενο. Ἕνας ἐμπαθής πού μπαίνει στόν γάμο, μοιάζει μέ τόν ἀλκοολικό πού μπαίνει στήν ταβέρνα.
Ἡ ἄσκηση καί ἡ ἐκγύμναση τῆς θέλησης ἀπό τά παιδικά χρόνια μέ στροφή πρός τόν Θεό μπορεῖ νά μᾶς βγάλει ἀπό τή συμφορά τῆς ἐποχῆς. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἱκανοποιεῖ τά πάθη, γίνεται πιό ἀπαιτητικός καί ἰδιότροπος. Ὅταν πεινᾶς πολύ, ὅλα τά φαγητά σέ συγκινοῦν καί τά τρῶς μέ ὄρεξη. Ὅταν ὅμως ζεῖς μέσα στήν τρυφή τῶν πολυπληθῶν φαγητῶν, τότε ἤ θά μπουχτήσεις καί θά τρῶς πιό ὑγιεινά ἤ θά ἀναζητᾶς διακαῶς ἄλλες παράξενες ποικιλίες....
Τό ἀσκητκό φρόνημα ἴσως σώσει τήν κατάσταση. Ὅμως, ἄς μή γελιόμαστε. Δέ γυρίζει εὔκολα πίσω τό ρεῦμα τοῦ ποταμοῦ. Ἡ μόνη λύση εἶναι ἡ ἐπιβλητική παρέμβαση τοῦ Θεοῦ. Ἄς εὐχηθοῦμε λοιπόν νά εἶναι εὐμενής...
Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Κωτσόπουλου, "Ἐκπλήξεις Χάριτος", Ἀθήνα 2010, σελ. 533-535 http://parsenioskotsopoulos.weebly.com/epsilonkappapilambda942xiepsiloniotasigmaf-chi940rhoiotatauomicronsigmaf1.html
πλανήτη έχουν τόσο ανοιχτούς ορίζοντες,
οικουμενικούς. Σάπισε το ανθρώπινο είδος από τη ρίζα του. Χρειαζόμαστε
εκ βάθρων... ανακαίνιση. Όλοι πλανηθήκαμε· δεθήκαμε με φτηνιάρικους
πόθους· νομίσαμε πως έτσι θα ευτυχήσουμε. Ο γέροντας Πορφύριος
βροντοφωνούσε: "Θα δούμε το χάος ολοζώντανο μπροστά μας, και θα πούμε
"όλοι πίσω, όλοι πίσω, πλανηθήκαμε", και θα γυρίσουμε στον Χριστό".
Μόνον εκείνος που έχει τον διακαή πόθο της των πάντων ενώσεως δεν
πλανιέται ποτέ. Φανταστείτε έναν ηλεκτρολόγο ο όποιος διαθέτει όλα τα
υπερσύγχρονα εργαλεία που χρειάζονται για να οργανώσει την ηλεκτρική
εγκατάσταση σε ένα σπίτι, αλλά του λείπουν οι μπρίζες και οι διακόπτες.
Όλα τα εργαλεία, επομένως, του είναι άχρηστα. Το ηλεκτρικό φως δεν
είναι δυνατόν να φωτίσει το σπίτι. Κάπως έτσι λειτουργεί σήμερα η
εποχή μας. Διαθέτουμε όλα τα μέσα, αλλά το φως του Θεού δεν υπάρχει
στη ζωή μας. Και όμως υπάρχει λύση...
Ἡ εὔκολη ἀνάβαση στήν κορυφή
Αὐτός πού προσφέρει ὅ,τι πιό ἀγαπημένο ἔχει στόν συνάνθρωπό του καί εὐφραίνεται πού τόν χαροποίησε μπῆκε στό χῶρο τῆς ἀνιδιοτέλειας, τῆς μή κτητικότητας. Οἱ ἅγιοι ἔδιναν ὅ,τι πιό ἀγαπημένο καί πολύτιμο εἶχαν, τή ζωή τούς τήν ἴδια στόν Χριστό καί στούς ἀνθρώπους· γι’ αὐτό ἔμειναν στήν ἱστορία καί ἔγιναν θαυματουργοί.
Μία γυναίκα μετά χαρᾶς διακονοῦσε τή δεύτερη γυναίκα τοῦ συζύγου της καί μάλιστα τῆς μεγάλωσε καί τά παιδιά της, καθώς ἡ ἴδια δέν μποροῦσε νά κάνει παιδιά. Αὐτά γράφει ὁ Παπαδιαμάντης στό διήγημα "Ὁ γάμος τοῦ Καραχμέτη". Πῶς νά μήν εὐωδιάζουν ὔστερα τά ὀστά αὐτῆς τῆς γυναίκας;
Ὁ Μέγας Ἰωαννίκιος, πού ἔζησε κατά τόν 8ο αἰώνα, θέλησε νά πάρει πάνω τοῦ ὅλους τους σαρκικούς πειρασμούς μιᾶς μοναχῆς πού ἤθελε νά ἐγκαταλείψει τήν ἀγγελική ζωή. Ἡ μοναχή λυτρώθηκε, ἀλλά ὁ ἴδιος γέμισε ἀκάθαρτους λογισμούς. Πῆρε λοιπόν τήν ἀπόφαση νά γίνει βορά τοῦ ἄγριου θηρίου πού ἐγκαταβιοῦσε στήν πλησιέστερη σπηλιά, ὥστε νά μήν ἁμαρτήσει. Τό θηρίο ὅμως δέν τόν πείραξε, ἐνῶ ὁ ἅγιος ἐλευθερώθηκε ἀπ’ ὅλες του τίς μικροαδυναμίες. Ἔγινε ἔμπλεος Χάριτος και ὑπετάγη σέ αὐτόν ὅλη ἡ ὁρατή καί ἀόρατη κτίση. Ἡ θεία του ἀγάπη τόν καθαγίασε καί ἡ φήμη του ἀπλώθηκε παντοῦ.
Πόσο εὔκολα παραχωροῦμε τήν ὑποψηφιότητά μας γιά μητροπολιτική θέση σέ ἄλλον ὑποψήφιο;
Πόσο εὔκολα δίνουμε τό σπίτι μας γιά νά μείνουν ἄλλοι ποῦ ἔχουν πιό μεγάλη ἀνάγκη ἀπό ἐμᾶς; Αὐτά πού λέω εἶναι δυσκολοκατόρθωτα. Ὅμως, μᾶς πᾶνε γρήγορα στήν κορυφή, χωρίς πολύ κόπο. Ὅποιος ἔμαθε νά ζεῖ καυσοκαλυβίτικα δέν δυσκολεύεται νά ξεκολλήσει ἀπό τίς δικές του ἀνάγκες καί ἐπιθυμίες. Μοιάζει μέ τά πουλάκια τοῦ οὐρανοῦ πού οὔτε σπέρνουν οὔτε θερίζουν, κι ὅμως ὁ οὐράνιος πατέρας τά φροντίζει.
Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Κωτσόπουλου, "Ἐκπλήξεις Χάριτος", Ἀθήνα 2010, σελ. 527-528
Ἀναμνήσεις ἤ κρίσεις
Συνταξιδεύοντας μέ τήν ἀδελφή μου, κάποια στιγμή μοῦ παραπαπονέθηκε : «Ὁ καημένος ὁ Λάκης ζεῖ μέ τίς ἀναμνήσεις, τή νοσταλγία τῶν παιδιῶν του καί τῶν συγγενῶν του. Ὀχτώ μῆνες μέσα στά καράβια. Τόν τρῶνε οἱ θάλασσες». Τῆς ἀπάντησα: "Καλύτερα νά τοῦς νοσταλγεῖ παρά νά τούς κρίνει". Μεγάλη ἀλήθεια. Ὅταν εἶσαι πολύ κοντά μέ ἕναν ἄνθρωπο, μειώνεται ἡ λαχτάρα γι’ αὐτόν καί αὐξάνει ἡ κατάκριση καί ὁ ἔλεγχος.
Περίεργα πλάσματα εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι :"ἡ πολλή σχέση χαλάει τή σχέση". Ὅσο περισσότερο προσεγγίζεις τόν συνάνθρωπό σου, τόσο βλέπεις τά πάθη του καί, ἀντί νά τόν λυπᾶσαι καί νά εὔχεσαι γι’ αὐτόν, τόν ἐλέγχεις καί τόν χτυπᾶς. Ἀν-ὀρθόδοξη θεραπευτική μέθοδος. Ἡ νοσταλγία ξυπνᾶ τήν προσευχή, τήν ἐγνοια, τή λαχτάρα, τίς ἀναμνήσεις. Διαθέσεις πού ἐνεργοποιοῦν ὑγιεῖς δυνάμεις στόν ἄνθρωπο καί στέλνουν αὔρα πνευματική σ’ αὐτόν πού σκέπτεσαι.
Ἀντίθετα, ἡ συνεχής προσέγγιση, λόγω τῶν ἀδηφάγων παθῶν, προκαλεῖ ταραχές, συγκρούσεις, ζήλιες, συμπάθειες, ἀντιπάθειες, κρίσεις, ἄτακτα συναισθήματα.
Ὄταν ὁ ἄνθρωπος πέσει, ἁπλώνει τό χέρι σέ κάποιον. Ἡ πτώση παρέχει τή δυνατότητα νά ξεφύγεις ἀπό τόν ἀτομισμό σου, ἀπό τό κλείσιμο στόν ἑαυτό σου, ἀπό τίς ἐγωκεντρικές σου ἐπιθυμίες, νά κοινωνήσεις μέ τόν ἄλλον, νά νιώσεις τή ζεστασιά τοῦ χεριοῦ πού σέ βοηθᾶ νά ἀνορθωθεῖς. Ὅσο χρόνο στηρίζεσαι στά πόδια σου, δέν ἔχεις τήν ἀνάγκη νά πιαστεῖς ἀπό πουθενά. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος χάσει τά στηρίγματά του, ὑπάρχει φόβος νά καταπατηθεῖ ἀπό αὐτούς πού συναντᾶ στόν δρόμο του καί νά γίνει τροφή ἀγρίων ζώων.
Τότε τοῦ δίνεται ἡ εὐκαιρία νά πιαστεῖ ἀπό κάτι πιό σταθερό καί μόνιμο, κάτι τό ὁποῖο δέν φθείρεται μέ τόν χρόνο. Ἕνα ἄλλο χέρι, οὐράνιο, εἶναι πάντοτε ἁπλωμένο καί περιμένει τό δικό σου πρός συνάντησή Του. Μακάριοι εἶναι ὅσοι χάνουν τά γήινα στηρίγματά τους καί ἀποκτοῦν τά θεῖα πού μένουν ἀναλλοίωτα. Ἡ πτώση φέρνει τήν ἀνόρθωση καί ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στόν Ἅδη προηγήθηκε τῆς Ἀνάστασης Αὐτοῦ. Ὁ ζωντανός δέν ἀνασταίνεται. Πρέπει νά πεθάνεις γιά νά ζήσεις αἰώνια κοντά στόν Ἀναστάντα Ἰησοῦ.
Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι γνωρίζουν τόν ἀληθινό Θεό ὕστερα ἀπό ἕνα μεγάλο "πέσιμο". Ἀπό τίς ἰδέες, τίς ἐπιδιώξεις, τίς κοσμικές ἐπιθυμίες, τά ὀνειρά τους, ἀπελπισμένοι ἀπό τήν αἴσθηση τῆς μηδαμινότητος καί ἀδυναμίας τους, στρέφουν τόν νοῦ τους πρός Αὐτόν πού δίνει ἐλπίδα καί νόημα ζωῆς. Ζητοῦν λύτρωση, ἐνίσχυση, θεία παρηγοριά. Καί τή λαμβάνουν. Ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος ἔπεσε ἀπό τό ἄλογό του ὅταν στόν δρόμο πρός τή Δαμασκό τοῦ μίλησε ὁ Κύριος. Γυμνωμένος ἀπό τόν προηγούμενο ἔνδοξο βίο του —ἦταν πρωτοπαλλήκαρο τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ— ἀφέθηκε στά χέρια τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί ντύθηκε μέ ροῦχα πού ἡ μωρία τοῦ κόσμου —ἐπειδή δέν μπορεῖ νά ἀποκτήσει— θεωρεῖ ἀσήμαντα.
Θυσία πρός τόν πλησίον, ταπείνωση, ὑπομονή στίς θλίψεις, ἀγάπη γιά τούς ἐχθρούς, ὑποχωρητικότητα, ἁπλότητα, συγκατάβαση, προσέγγιση καί ἐπικοινωνία μέ αὐτούς πού ἡ κοινωνία δέν συζητᾶ καί δέν ἀσχολεῖται. Νά, τά νέα περίλαμπρα «ἐνδύματα» τοῦ μεγάλου Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν. Μέ αὐτά παρουσιάσθηκε μέσα στόν κόσμο καί πέτυχε νά ἐπικρατήσει στίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Καί οἱ «ἰσχυροί» του κόσμου ἀποροῦν ἀκόμα καί σήμερα μέ αὐτόν τόν πολυβασανισμένο πτωχό, ἀσθενικό μέγα Παῦλο. Τά πανίσχυρα καί ἀκριβά ὅπλα τῶν ἰσχυρῶν διαλύονται μπροστά στό ὅπλο τοῦ Παύλου, τήν ἀγάπη, ἀφοῦ μέ αὐτό ἐπικράτησε σέ ὄλο τόν τότε γνωστό κόσμο.
Ὁ σκανδαλισμός τῶν "πνευματικῶν" ἀνθρώπων
Φαινομενικά, οἱ «πνευματικοί» ἄνθρωποι σκανδαλίζονταν ἀπό τόν Χριστό καί τούς ἁγίους. Οἱ «πνευματικοί» γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι σκανδαλίζονταν μέ τόν Χριστό καί ὄχι οἱ κοσμικοί καί ἁμαρτωλοί.
Οἱ «πνευματικοί» της Αἰγύπτου σκανδαλίζονταν μέ τόν ἅγιο Νεκτάριο, ὄχι οἱ ἁπλοί ἰθαγενεῖς. Οἱ «πνευματικοί» τῶν ἐνοριῶν σκανδαλίζονται ἀπό τά ἄτακτα παιδιά πού μπαίνουν στήν Ἐκκλησία ἀναζητώντας νόημα στή ζωή τους. Οἱ «πνευματικοί» σκανδαλίζονταν ἀπό τόν γέροντα Πορφύριο ἐξαιτίας τῆς μεγάλης ἁγιότητάς του, ὄχι ὁ ἁπλός βασανισμένος κόσμος πού προσέτρεχε σέ αὐτόν. Οἱ «πνευματικοί» σκανδαλίστηκαν ἀπό μία κοπέλα πού θά ἔπαιρνε κομμάτι βασιλόπιτας, διότι πίστευαν ὅτι δέν εἶχε προσφέρει πολλά στήν ἐνορία. Ξέχασαν τήν παραβολή τοῦ Κυρίου τοῦ Ἀμπελῶνος (Ματθ. κ΄ 1-16). Οἱ «πνευματικοί» σκανδαλίζονται μέ ὁρισμένες ἐθελόντριες πού ἔρχονται σέ ἱδρύματα νά προσφέρουν, διότι φοβοῦνται μή χάσουν κεκτημένα δικαιώματα.
Ὅμως ὅλοι οἱ καλοί χωροῦν. Δέν μπορεῖς νά μετέχεις στή Θεία Κοινωνία ὅταν δέν κοινωνεῖς μέ τόν συνάνθρωπό σου. Λέει ὁ Παῦλος στούς Ἑβραίους: «Τῆς δέ εὐποιΐας καί κοινωνίας μή ἐπιλανθάνεσθε· τοιαύταις γάρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ Θεός» (Ἑβρ. ιγ΄ 16). Δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ εὐποιΐα. Τά καλά ἔργα δέν σώζουν ἄν δέν συλλειτουργοῦνται καί δέν κοινωνοῦν μέ τά καλά ἔργα τῶν ἄλλων. Ἡ «αὐτονομία» τῶν δικῶν μας καλῶν ἔργων πρέπει νά ἐμβαπτίζεται στά καλά ἔργα τῶν ἄλλων. Νά κάνεις καλά ἔργα καί νά μή μιλᾶς στόν συνάνθρωπό σου εἶναι σάν νά μένεις μέ ἕνα φτερό στήν πλάτη. Καί ἔτσι δέν μπορεῖς νά πετάξεις.
Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Κωτσόπουλου, "Ἐκπλήξεις Χάριτος", Ἀθήνα 2010, σελ. 558-559
Αὐτός πού προσφέρει ὅ,τι πιό ἀγαπημένο ἔχει στόν συνάνθρωπό του καί εὐφραίνεται πού τόν χαροποίησε μπῆκε στό χῶρο τῆς ἀνιδιοτέλειας, τῆς μή κτητικότητας. Οἱ ἅγιοι ἔδιναν ὅ,τι πιό ἀγαπημένο καί πολύτιμο εἶχαν, τή ζωή τούς τήν ἴδια στόν Χριστό καί στούς ἀνθρώπους· γι’ αὐτό ἔμειναν στήν ἱστορία καί ἔγιναν θαυματουργοί.
Μία γυναίκα μετά χαρᾶς διακονοῦσε τή δεύτερη γυναίκα τοῦ συζύγου της καί μάλιστα τῆς μεγάλωσε καί τά παιδιά της, καθώς ἡ ἴδια δέν μποροῦσε νά κάνει παιδιά. Αὐτά γράφει ὁ Παπαδιαμάντης στό διήγημα "Ὁ γάμος τοῦ Καραχμέτη". Πῶς νά μήν εὐωδιάζουν ὔστερα τά ὀστά αὐτῆς τῆς γυναίκας;
Ὁ Μέγας Ἰωαννίκιος, πού ἔζησε κατά τόν 8ο αἰώνα, θέλησε νά πάρει πάνω τοῦ ὅλους τους σαρκικούς πειρασμούς μιᾶς μοναχῆς πού ἤθελε νά ἐγκαταλείψει τήν ἀγγελική ζωή. Ἡ μοναχή λυτρώθηκε, ἀλλά ὁ ἴδιος γέμισε ἀκάθαρτους λογισμούς. Πῆρε λοιπόν τήν ἀπόφαση νά γίνει βορά τοῦ ἄγριου θηρίου πού ἐγκαταβιοῦσε στήν πλησιέστερη σπηλιά, ὥστε νά μήν ἁμαρτήσει. Τό θηρίο ὅμως δέν τόν πείραξε, ἐνῶ ὁ ἅγιος ἐλευθερώθηκε ἀπ’ ὅλες του τίς μικροαδυναμίες. Ἔγινε ἔμπλεος Χάριτος και ὑπετάγη σέ αὐτόν ὅλη ἡ ὁρατή καί ἀόρατη κτίση. Ἡ θεία του ἀγάπη τόν καθαγίασε καί ἡ φήμη του ἀπλώθηκε παντοῦ.
Πόσο εὔκολα παραχωροῦμε τήν ὑποψηφιότητά μας γιά μητροπολιτική θέση σέ ἄλλον ὑποψήφιο;
Πόσο εὔκολα δίνουμε τό σπίτι μας γιά νά μείνουν ἄλλοι ποῦ ἔχουν πιό μεγάλη ἀνάγκη ἀπό ἐμᾶς; Αὐτά πού λέω εἶναι δυσκολοκατόρθωτα. Ὅμως, μᾶς πᾶνε γρήγορα στήν κορυφή, χωρίς πολύ κόπο. Ὅποιος ἔμαθε νά ζεῖ καυσοκαλυβίτικα δέν δυσκολεύεται νά ξεκολλήσει ἀπό τίς δικές του ἀνάγκες καί ἐπιθυμίες. Μοιάζει μέ τά πουλάκια τοῦ οὐρανοῦ πού οὔτε σπέρνουν οὔτε θερίζουν, κι ὅμως ὁ οὐράνιος πατέρας τά φροντίζει.
Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Κωτσόπουλου, "Ἐκπλήξεις Χάριτος", Ἀθήνα 2010, σελ. 527-528
Ἀναμνήσεις ἤ κρίσεις
Συνταξιδεύοντας μέ τήν ἀδελφή μου, κάποια στιγμή μοῦ παραπαπονέθηκε : «Ὁ καημένος ὁ Λάκης ζεῖ μέ τίς ἀναμνήσεις, τή νοσταλγία τῶν παιδιῶν του καί τῶν συγγενῶν του. Ὀχτώ μῆνες μέσα στά καράβια. Τόν τρῶνε οἱ θάλασσες». Τῆς ἀπάντησα: "Καλύτερα νά τοῦς νοσταλγεῖ παρά νά τούς κρίνει". Μεγάλη ἀλήθεια. Ὅταν εἶσαι πολύ κοντά μέ ἕναν ἄνθρωπο, μειώνεται ἡ λαχτάρα γι’ αὐτόν καί αὐξάνει ἡ κατάκριση καί ὁ ἔλεγχος.
Περίεργα πλάσματα εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι :"ἡ πολλή σχέση χαλάει τή σχέση". Ὅσο περισσότερο προσεγγίζεις τόν συνάνθρωπό σου, τόσο βλέπεις τά πάθη του καί, ἀντί νά τόν λυπᾶσαι καί νά εὔχεσαι γι’ αὐτόν, τόν ἐλέγχεις καί τόν χτυπᾶς. Ἀν-ὀρθόδοξη θεραπευτική μέθοδος. Ἡ νοσταλγία ξυπνᾶ τήν προσευχή, τήν ἐγνοια, τή λαχτάρα, τίς ἀναμνήσεις. Διαθέσεις πού ἐνεργοποιοῦν ὑγιεῖς δυνάμεις στόν ἄνθρωπο καί στέλνουν αὔρα πνευματική σ’ αὐτόν πού σκέπτεσαι.
Ἀντίθετα, ἡ συνεχής προσέγγιση, λόγω τῶν ἀδηφάγων παθῶν, προκαλεῖ ταραχές, συγκρούσεις, ζήλιες, συμπάθειες, ἀντιπάθειες, κρίσεις, ἄτακτα συναισθήματα.
Ὄταν ὁ ἄνθρωπος πέσει, ἁπλώνει τό χέρι σέ κάποιον. Ἡ πτώση παρέχει τή δυνατότητα νά ξεφύγεις ἀπό τόν ἀτομισμό σου, ἀπό τό κλείσιμο στόν ἑαυτό σου, ἀπό τίς ἐγωκεντρικές σου ἐπιθυμίες, νά κοινωνήσεις μέ τόν ἄλλον, νά νιώσεις τή ζεστασιά τοῦ χεριοῦ πού σέ βοηθᾶ νά ἀνορθωθεῖς. Ὅσο χρόνο στηρίζεσαι στά πόδια σου, δέν ἔχεις τήν ἀνάγκη νά πιαστεῖς ἀπό πουθενά. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος χάσει τά στηρίγματά του, ὑπάρχει φόβος νά καταπατηθεῖ ἀπό αὐτούς πού συναντᾶ στόν δρόμο του καί νά γίνει τροφή ἀγρίων ζώων.
Τότε τοῦ δίνεται ἡ εὐκαιρία νά πιαστεῖ ἀπό κάτι πιό σταθερό καί μόνιμο, κάτι τό ὁποῖο δέν φθείρεται μέ τόν χρόνο. Ἕνα ἄλλο χέρι, οὐράνιο, εἶναι πάντοτε ἁπλωμένο καί περιμένει τό δικό σου πρός συνάντησή Του. Μακάριοι εἶναι ὅσοι χάνουν τά γήινα στηρίγματά τους καί ἀποκτοῦν τά θεῖα πού μένουν ἀναλλοίωτα. Ἡ πτώση φέρνει τήν ἀνόρθωση καί ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στόν Ἅδη προηγήθηκε τῆς Ἀνάστασης Αὐτοῦ. Ὁ ζωντανός δέν ἀνασταίνεται. Πρέπει νά πεθάνεις γιά νά ζήσεις αἰώνια κοντά στόν Ἀναστάντα Ἰησοῦ.
Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι γνωρίζουν τόν ἀληθινό Θεό ὕστερα ἀπό ἕνα μεγάλο "πέσιμο". Ἀπό τίς ἰδέες, τίς ἐπιδιώξεις, τίς κοσμικές ἐπιθυμίες, τά ὀνειρά τους, ἀπελπισμένοι ἀπό τήν αἴσθηση τῆς μηδαμινότητος καί ἀδυναμίας τους, στρέφουν τόν νοῦ τους πρός Αὐτόν πού δίνει ἐλπίδα καί νόημα ζωῆς. Ζητοῦν λύτρωση, ἐνίσχυση, θεία παρηγοριά. Καί τή λαμβάνουν. Ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος ἔπεσε ἀπό τό ἄλογό του ὅταν στόν δρόμο πρός τή Δαμασκό τοῦ μίλησε ὁ Κύριος. Γυμνωμένος ἀπό τόν προηγούμενο ἔνδοξο βίο του —ἦταν πρωτοπαλλήκαρο τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ— ἀφέθηκε στά χέρια τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί ντύθηκε μέ ροῦχα πού ἡ μωρία τοῦ κόσμου —ἐπειδή δέν μπορεῖ νά ἀποκτήσει— θεωρεῖ ἀσήμαντα.
Θυσία πρός τόν πλησίον, ταπείνωση, ὑπομονή στίς θλίψεις, ἀγάπη γιά τούς ἐχθρούς, ὑποχωρητικότητα, ἁπλότητα, συγκατάβαση, προσέγγιση καί ἐπικοινωνία μέ αὐτούς πού ἡ κοινωνία δέν συζητᾶ καί δέν ἀσχολεῖται. Νά, τά νέα περίλαμπρα «ἐνδύματα» τοῦ μεγάλου Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν. Μέ αὐτά παρουσιάσθηκε μέσα στόν κόσμο καί πέτυχε νά ἐπικρατήσει στίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Καί οἱ «ἰσχυροί» του κόσμου ἀποροῦν ἀκόμα καί σήμερα μέ αὐτόν τόν πολυβασανισμένο πτωχό, ἀσθενικό μέγα Παῦλο. Τά πανίσχυρα καί ἀκριβά ὅπλα τῶν ἰσχυρῶν διαλύονται μπροστά στό ὅπλο τοῦ Παύλου, τήν ἀγάπη, ἀφοῦ μέ αὐτό ἐπικράτησε σέ ὄλο τόν τότε γνωστό κόσμο.
Ὁ σκανδαλισμός τῶν "πνευματικῶν" ἀνθρώπων
Φαινομενικά, οἱ «πνευματικοί» ἄνθρωποι σκανδαλίζονταν ἀπό τόν Χριστό καί τούς ἁγίους. Οἱ «πνευματικοί» γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι σκανδαλίζονταν μέ τόν Χριστό καί ὄχι οἱ κοσμικοί καί ἁμαρτωλοί.
Οἱ «πνευματικοί» της Αἰγύπτου σκανδαλίζονταν μέ τόν ἅγιο Νεκτάριο, ὄχι οἱ ἁπλοί ἰθαγενεῖς. Οἱ «πνευματικοί» τῶν ἐνοριῶν σκανδαλίζονται ἀπό τά ἄτακτα παιδιά πού μπαίνουν στήν Ἐκκλησία ἀναζητώντας νόημα στή ζωή τους. Οἱ «πνευματικοί» σκανδαλίζονταν ἀπό τόν γέροντα Πορφύριο ἐξαιτίας τῆς μεγάλης ἁγιότητάς του, ὄχι ὁ ἁπλός βασανισμένος κόσμος πού προσέτρεχε σέ αὐτόν. Οἱ «πνευματικοί» σκανδαλίστηκαν ἀπό μία κοπέλα πού θά ἔπαιρνε κομμάτι βασιλόπιτας, διότι πίστευαν ὅτι δέν εἶχε προσφέρει πολλά στήν ἐνορία. Ξέχασαν τήν παραβολή τοῦ Κυρίου τοῦ Ἀμπελῶνος (Ματθ. κ΄ 1-16). Οἱ «πνευματικοί» σκανδαλίζονται μέ ὁρισμένες ἐθελόντριες πού ἔρχονται σέ ἱδρύματα νά προσφέρουν, διότι φοβοῦνται μή χάσουν κεκτημένα δικαιώματα.
Ὅμως ὅλοι οἱ καλοί χωροῦν. Δέν μπορεῖς νά μετέχεις στή Θεία Κοινωνία ὅταν δέν κοινωνεῖς μέ τόν συνάνθρωπό σου. Λέει ὁ Παῦλος στούς Ἑβραίους: «Τῆς δέ εὐποιΐας καί κοινωνίας μή ἐπιλανθάνεσθε· τοιαύταις γάρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ Θεός» (Ἑβρ. ιγ΄ 16). Δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ εὐποιΐα. Τά καλά ἔργα δέν σώζουν ἄν δέν συλλειτουργοῦνται καί δέν κοινωνοῦν μέ τά καλά ἔργα τῶν ἄλλων. Ἡ «αὐτονομία» τῶν δικῶν μας καλῶν ἔργων πρέπει νά ἐμβαπτίζεται στά καλά ἔργα τῶν ἄλλων. Νά κάνεις καλά ἔργα καί νά μή μιλᾶς στόν συνάνθρωπό σου εἶναι σάν νά μένεις μέ ἕνα φτερό στήν πλάτη. Καί ἔτσι δέν μπορεῖς νά πετάξεις.
Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Κωτσόπουλου, "Ἐκπλήξεις Χάριτος", Ἀθήνα 2010, σελ. 558-559
«Μέγα
ἐστί τό τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν
Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ,
ἀνελήφθη εν δόξῃ» (Α΄ Τιμ. γ΄ 16).
Νά ὅλη ἡ πραγματικότητα τῆς θείας οἰκονομίας, τό ὅλο σχέδιο τοῦ Θεανθρώπου γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου. Ξεκινᾶ μέ ταπεινή κατάβαση, ὅπου ὁ ἴδιος ὁ Θεός ντύνεται τήν πάσχουσα σάρκα καί καταλήγει στήν ἔνδοξο ἀνάληψή Του. Προηγεῖται τό βαρύ φορτίο τῆς ταπείνωσης καί ἀκολουθεῖ ὁ θεῖος δοξασμός.
Ἀλήθεια, γιατί βάζουμε λάθος πρότυπα στή ζωή μας; Διότι δέν βλέπουμε ὁλόκληρη τήν πορεία τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε φυσικά τή μετά τόν θάνατο, ἀλλά μόνο ἕνα τμῆμα αὐτῆς. Ἔτσι ὁδηγούμαστε σέ λάθος συμπεράσματα. Τά παιδιά λατρεύουν τά «ἀστέρια» τοῦ τραγουδιοῦ, τοῦ χοροῦ, τῆς πολιτικῆς, τοῦ ἀθλητισμοῦ καί τοῦ κινηματογράφου, διότι ἔχουν ὁλοκληρωμένη εἰκόνα τῆς ζωῆς αὐτῶν, ἀλλά ἕνα τμῆμα της : ὅταν, δηλαδή βρίσκονται στόν κολοφώνα τῆς δόξας τους.
Ἄν μπορούσαμε νά ἔχουμε πλήρη ἀντίληψη τῆς πραγματικότητας, τότε σίγουρα θά εἴχαμε γλιτώσει ἀπό πολλές γκάφες, ἀπό πολλά λάθη καί συμφορές. Θά ἀγωνιζόμασταν μέ μεγαλύτερο κέφι γιά τά αἰώνια ἀγαθά. Ἕνας φοιτητής 4 χρόνια ἀγωνίζεται καί ξενυχτᾶ διαβάζοντας, διότι ξέρει ὅτι κάποτε θά ἔχουν ἀντίκρυσμα οἱ κόποι του καί θά ἀποκασταθεῖ ἐπαγγελματικά. Ἡ ὁλοκληρωμένη πραγματικότητα βοηθᾶ νά ἀγαπᾶς τόν Χριστό καί τούς ἁγίους Του, οἱ ὁποῖοι μόχθησαν σέ αὐτήν τή ζωή μέ μαρτυρικές δοκιμασίες καί αἰώνια δοξάζονται σέ οὐρανό καί γῆ.
Ἡ ὁλοκληρωμένη εἰκόνα τῆς πραγματικότητας σέ βοηθᾶ νά μήν ἀπελπίζεσαι ὅταν ὅλα γύρω σου εἶναι «μαῦρα καί ἄραχνα». Ὅλοι οἱ ἅγιοι πού ἔλαμψαν στό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας εὐλογήθηκαν ἔπειτα ἀπό μεγάλες θλίψεις καί "νέφη συμφορῶν".
Ἡ ὁλοκληρωμένη θέαση τῆς πραγματικότητας σέ βοηθᾶ νά μήν θλίβεσαι πού δέν εἶσαι πλούσιος ἤ ὄμορφος ἤ ὑγιής, διότι παρατηρώντας προσεκτικά τή ζωή τῶν «μεγάλων» αὐτοῦ τοῦ κόσμου θά διαπιστώσεις κλυδωνισμούς στίς δυναστεῖες τους, συμφορές μαζεμένες, καταρρεύσεις ψυχολογικές καί οἰκονομικές, ἠθικές συγκρούσεις, ἄνοστη ζωή γιά νά καταλήξουν ὅλα σέ δύο μέτρα γῆς...
Ἡ ὁλοκληρωμένη πραγματικότητα τέλος σέ βοηθᾶ νά πονᾶς τόν ἁμαρτωλό πού κινδυνεύει νά χάσει τήν αἰώνια ζωή. Διευρύνει τούς πνευματικούς σου ὁρίζοντες καί σέ βοηθᾶ νά βιώνεις διαφορετικά τή μοναξιά σου, χαρούμενος, καθώς αἰσθάνεσαι πώς ὁ Θεός μέ πλῆθος ἁγίων ἀγγέλων καί ὁσίων ἀνθρώπων σέ βλέπουν καί σέ ἀκοῦν στήν προσευχή σου.
Νά ὅλη ἡ πραγματικότητα τῆς θείας οἰκονομίας, τό ὅλο σχέδιο τοῦ Θεανθρώπου γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου. Ξεκινᾶ μέ ταπεινή κατάβαση, ὅπου ὁ ἴδιος ὁ Θεός ντύνεται τήν πάσχουσα σάρκα καί καταλήγει στήν ἔνδοξο ἀνάληψή Του. Προηγεῖται τό βαρύ φορτίο τῆς ταπείνωσης καί ἀκολουθεῖ ὁ θεῖος δοξασμός.
Ἀλήθεια, γιατί βάζουμε λάθος πρότυπα στή ζωή μας; Διότι δέν βλέπουμε ὁλόκληρη τήν πορεία τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε φυσικά τή μετά τόν θάνατο, ἀλλά μόνο ἕνα τμῆμα αὐτῆς. Ἔτσι ὁδηγούμαστε σέ λάθος συμπεράσματα. Τά παιδιά λατρεύουν τά «ἀστέρια» τοῦ τραγουδιοῦ, τοῦ χοροῦ, τῆς πολιτικῆς, τοῦ ἀθλητισμοῦ καί τοῦ κινηματογράφου, διότι ἔχουν ὁλοκληρωμένη εἰκόνα τῆς ζωῆς αὐτῶν, ἀλλά ἕνα τμῆμα της : ὅταν, δηλαδή βρίσκονται στόν κολοφώνα τῆς δόξας τους.
Ἄν μπορούσαμε νά ἔχουμε πλήρη ἀντίληψη τῆς πραγματικότητας, τότε σίγουρα θά εἴχαμε γλιτώσει ἀπό πολλές γκάφες, ἀπό πολλά λάθη καί συμφορές. Θά ἀγωνιζόμασταν μέ μεγαλύτερο κέφι γιά τά αἰώνια ἀγαθά. Ἕνας φοιτητής 4 χρόνια ἀγωνίζεται καί ξενυχτᾶ διαβάζοντας, διότι ξέρει ὅτι κάποτε θά ἔχουν ἀντίκρυσμα οἱ κόποι του καί θά ἀποκασταθεῖ ἐπαγγελματικά. Ἡ ὁλοκληρωμένη πραγματικότητα βοηθᾶ νά ἀγαπᾶς τόν Χριστό καί τούς ἁγίους Του, οἱ ὁποῖοι μόχθησαν σέ αὐτήν τή ζωή μέ μαρτυρικές δοκιμασίες καί αἰώνια δοξάζονται σέ οὐρανό καί γῆ.
Ἡ ὁλοκληρωμένη εἰκόνα τῆς πραγματικότητας σέ βοηθᾶ νά μήν ἀπελπίζεσαι ὅταν ὅλα γύρω σου εἶναι «μαῦρα καί ἄραχνα». Ὅλοι οἱ ἅγιοι πού ἔλαμψαν στό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας εὐλογήθηκαν ἔπειτα ἀπό μεγάλες θλίψεις καί "νέφη συμφορῶν".
Ἡ ὁλοκληρωμένη θέαση τῆς πραγματικότητας σέ βοηθᾶ νά μήν θλίβεσαι πού δέν εἶσαι πλούσιος ἤ ὄμορφος ἤ ὑγιής, διότι παρατηρώντας προσεκτικά τή ζωή τῶν «μεγάλων» αὐτοῦ τοῦ κόσμου θά διαπιστώσεις κλυδωνισμούς στίς δυναστεῖες τους, συμφορές μαζεμένες, καταρρεύσεις ψυχολογικές καί οἰκονομικές, ἠθικές συγκρούσεις, ἄνοστη ζωή γιά νά καταλήξουν ὅλα σέ δύο μέτρα γῆς...
Ἡ ὁλοκληρωμένη πραγματικότητα τέλος σέ βοηθᾶ νά πονᾶς τόν ἁμαρτωλό πού κινδυνεύει νά χάσει τήν αἰώνια ζωή. Διευρύνει τούς πνευματικούς σου ὁρίζοντες καί σέ βοηθᾶ νά βιώνεις διαφορετικά τή μοναξιά σου, χαρούμενος, καθώς αἰσθάνεσαι πώς ὁ Θεός μέ πλῆθος ἁγίων ἀγγέλων καί ὁσίων ἀνθρώπων σέ βλέπουν καί σέ ἀκοῦν στήν προσευχή σου.
Τό προνόμιο τῆς πίκρας καί ἡ συμφορά τῆς γλύκας
Ἡ πίκρα πού γεννᾶται μέσα ἀπό τούς πειρασμούς προσφέρει στόν ἄνθρωπο ἕνα μοναδικό προνόμιο. Νά νιώσει τή γλύκα καί τήν εὐρυχωρία τῆς Χάρης τοῦ ἐσταυρωμένου Ἰησοῦ. Μόνον οἱ πικραμένοι αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἔχουν αὐτό τό προνόμιο. Οἱ ἐπιφανειακές καί πρόσκαιρες γλύκες τῆς ζωῆς ψευτοχορταίνουν τόν ἄνθρωπο καί οὐσιαστικά τοῦ ὑποσκάπτουν τήν πνευματική του ὑγεία. Μοιάζουν μέ τίς καραμέλες, πού δημιουργοῦν τήν αὐταπάτη τοῦ χορτασμοῦ καί τῆς εὐχαρίστησης, ὡστόσο ἡ παρατεταμένη χρήση ὁδηγεῖ τόν ὀργανισμό σέ λιμοκτονία.
Τό «προνόμιο» τῆς πίκρας τό ἔζησε πολύ ἔντονα ὁ ἅγιος Νεκτάριος μέ τίς συκοφαντίες πού ὑπέμεινε. Στεκόταν ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου καί, ὅπως ὁ προφητάναξ Δαβίδ, ἐξέχεε τή θλίψη του : «κεκράξεται πρός με, καί ἐπακούσομαι αὐτοῦ, μετ’ αὐτοῦ εἰμι ἐν θλίψει· ἐξελοῦμαι αὐτόν καί δοξάσω αὐτόν. μακρότητα ἡμερῶν ἐμπλήσω αὐτόν καί δείξω αὐτῷ τό σωτήριόν μου» (Ψλ. ξ΄ 15-16).
Ὁ ἄνθρωπος φωνάζει πρός τόν Κύριο μόνο ἐν καιρῷ θλίψεων. Τότε ὅμως, ὁ ξεχασμένος γιά τόν ἄνθρωπο Κύριος ἐπανέρχεται "δριμύτερος"· Ἐκεῖνος δέν ἔχει τά ἀνθρώπινα πάθη τῆς πικρίας καί τοῦ πείσματος: «καί ἐκέκραξαν πρός Κύριον ἐν τῷ θλίβεσθαι αὐτούς, καί ἐκ τῶν ἀναγκῶν αὐτῶν ἐξήγαγεν αὐτούς» (Ψλ. ρϛ΄ 28). Εἶναι φοβερή ἡ ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Νά Τόν κλοτσᾶς συνέχεια μέ τά ἔργα σου καί τά λόγια σου κι ὅταν βρεθεῖς σέ ἀνάγκη νά Τόν καλεῖς καί νά προστρέχει ἀμέσως νά σέ παρηγορήσει. Ποιός ἄνθρωπος ἔφτασε σ’ αὐτή τήν ἀγάπη; Νά σέ κάνει σκουπίδι ὁ ἐχθρός σου γιά χρόνια καί ὅταν βρεθεῖ σέ μία μεγάλη δυσκολία, πρῶτος ἐσύ νά τρέξεις νά τοῦ προσφέρεις μέ ἱλαρότητα τή βοήθειά σου. Ἔτσι νικιέται ὁ ἐχθρός σου· Ἔτσι φτιάχνεται ὁ παράδεισος.
Στή ζωή τοῦ π. Ἐπιφανίου Θεοδωρόπουλου, τοῦ σύγχρονου ἁγίου ἱερέα τῶν Ἀθηνῶν, ὑπάρχει μία σχετική ἱστορία: Ἀπό φθόνο κάποιος τόν κατηγοροῦσε συνεχῶς. Ὅταν ὁ συκοφάντης ἀσθένησε στό νοσοκομεῖο πρῶτος τόν ἐπισκέφτηκε ὁ εὐλαβής λευίτης.
Ὁ ἅγιος Νικόλαος Πλανᾶς ἐπί 40 ὁλόκληρες μέρες θυσίαζε καθημερινῶς τόν πολύτιμο χρόνο του γιά νά κάνει εὐχέλαια σέ μία χήρα, ἐνῶ ἡ πρόθεση τῆς ἴδιας ἦταν νά ἀνατρέψει τήν καλή εἰκόνα πού εἶχε ὁ ἅγιος στόν κόσμο ἀναγκάζοντάς τον νά τῆς ἀρνηθεῖ. Τελικά ἡ ἀγαθότητα καί ἡ μεγάλη καλοσύνη τοῦ ἁγίου ἔσπασαν τή σκληροκαρδία καί τήν πονηρία τῆς γυναίκας, ἡ ὁποία ἀναλύθηκε σέ δάκρυα ζητώντας ταπεινά συγχώρεση ἀπό τόν ἅγιο.
Ἡ φαινομενική γλύκα μᾶς σκλαβώνει καί μᾶς φθείρει ἀφάνταστα. Μᾶς ξεγελάει. Ὅλες οἱ συμφορές ἐπισκέπτονται τόν ἄνθρωπο γιατί καμουφλάρονται στό προσωπεῖο τῆς γλύκας. Ὁ πόλεμος ἔχει τό προσωπεῖο τῆς γλυκιᾶς κυριαρχίας. Τά ναρκωτικά μέ τό προσωπεῖο τῆς πρόσκαιρης εὐφορίας στέλνουν στόν τάφο τόσους νέους. Τό σέξ μέ τό προσωπεῖο τῆς ἡδονῆς ὁδηγεῖ σέ συναισθηματικές ἀπογοητεύσεις, μελαγχολίες ἀκόμη καί αὐτοκτονίες. Χαρακτηριστικά εἶναι τά λόγια τοῦ γέροντος Πορφυρίου σέ μία μητέρα: «Καί μέ τόν λογισμό ἁμαρτάνει κανείς, ἀλλά ἐλαφρότερα, ἐνῶ μέ τή σαρκική συνεύρεση πολύ βαρύτερα, γιατί μέ αὐτήν γίνονται βαθιές ἀλλαγές καί ζημιές στήν ψυχή». (Κων. Γιαννιτσιώτης," Κοντά στόν Γέροντα Πορφύριο", Ἱ. Ἡσ. Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος, Ἀθήνα 1995, σελ. 364).
Τά φῶτα τῆς πόλης μᾶς προκαλοῦν θάμβος, συγχρόνως ὅμως μᾶς κλείνουν τόν ὁρίζοντα, τή θέα πρός τόν ἔναστρο οὐρανό, πρός τά ἀληθινά φῶτα, τά ὁποῖα μποροῦμε νά ἀπολαύσουμε ὅταν ἀπομακρυνθοῦν ὅλα τά βραχύβια μικρά λαμπιόνια. Μακριά ἀπό τίς ἐπιφανειακές ψευτοηδονές, οἱ ἅγιοι ἀπέκτησαν τή βαθιά ἡδονή τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ ἐντός τους. Αὐτήν ποθοῦσαν διακαῶς νά προσφέρουν στόν κόσμο, τόν τσακισμένο καί γονατισμένο ἀπό τίς πικρές ἐπίγειες ἀπολαύσεις.
Τό ἑορτάζειν μεθεόρτως
Ἁγιότητα: Νά λειτουργεῖς μετά τή λειτουργία. Νά ἑορτάζεις μεθεόρτως. Νά ἐργάζεσαι μετά τήν ἐργασία. Ὁ π. Πορφύριος ἐργαζόταν χειρωνακτικά πολλές ὧρες στήν ἔρημο τῶν Καυσοκαλυβίων. Συγχρόνως, ἐργαζόταν καί νοερά, προφέροντας μέ τόν νοῦ του λόγια προσευχῆς καί ὁλόκληρα κεφάλαια ἀπό τήν Καινή Διαθήκη. Μετά τήν ὁλοήμερη ἐργασία, ἐργαζόταν καί τή νύκτα στό κελί του μέ προσευχή, γονυκλισίες, καί ἀποστήθιση ὕμνων τῆς Ἐκκλησίας μας. Δυστυχῶς, σήμερα εἴμαστε φυγόπονοι καί κατά τή διάρκεια τῆς ἐργασίας καί ὕστερα ἀπό αὐτήν. Καθηλωνόμαστε στόν καναπέ, χαζεύοντας στήν τηλεόραση γιά ὧρες. Ζοῦμε μέ τήν τεμπελιά μας, ἡ ὁποία γεννᾶ λογισμούς, στενοχώριες, ἀναζήτηση φευγαλέων ἡδονῶν.
Ἔλεγε ὁ γέρων Πορφύριος: «Ὅποιος νίκησε τή νωθρότητα, πέρασε μέ μιᾶς στόν χῶρο τόν πνευματικό». Ὁ γέροντας διέβλεπε νωχελικότητα σέ ἀνθρώπους ἀκόμη καί τήν ὥρα πού σκάλιζαν τόν κῆπο. Ἡ ἀδράνεια εἶναι στενή φίλη τῆς νωθρότητας καί αὐτή τῆς ἀπροσεξίας. Μεγάλα λάθη στίς ὑπηρεσίες, σέ ὧρες αἰχμῆς ἤ στήν ἀνατροφή τῶν τέκνων ἔχουν προέλθει ἀπό τήν ἀδράνεια. Ἡ ἐγρήγορση, πού γεννᾶται ἀπό τή συνεχή ἐργασία, φτιάχνει ἀριστουργήματα. Αὐτό γίνεται πολύ κατανοητό καί στόν χῶρο τοῦ ἀθλητισμοῦ. Ἐάν γιά κλάσματα τοῦ δευτερολέπτου ἀδρανήσεις σέ ἕναν ἀγώνα, ὁ ἀντίπαλος τό ἐκμεταλλεύεται καί ἐπικρατεῖ.
Κάποτε μία μητέρα προσπαθοῦσε δίχως σθένος νά κάνει μπάνιο τό μωράκι της. Τό παιδί πάταγε στή νωθρότητα τῆς μητέρας καί ἔκλαιγε ἀντιστεκόμενο. Κάθε φορά πού ἔκλαιγε τό μωρό, παραιτεῖτο ἡ μητέρα ἀπό τήν προσπάθεια. Ἔπειτα ἀπό μισή ὥρα ἐνεφανίσθη ὁ πατέρας. Μέ ἀποφασιστικότητα ἅρπαξε τό παιδάκι καί τό ἔβαλε στήν μπανιέρα. Τό παιδί σιώπησε γιατί κατάλαβε πλέον ὅτι τό κλάμα δέν τό βοηθᾶ.
Ὅταν ἡ δύναμη τῆς ψυχῆς σου εἶναι μεγαλύτερη ἀπό τή δύναμη τῆς ψυχῆς τοῦ ἄλλου, ὑπερισχύεις καί τόν καθηλώνεις. Μπορεῖς ἀκόμη καί νά τόν σώσεις ὅταν αὐτήν τή δύναμη δέν τήν προβάλλεις ἐγωιστικά· ὅταν τήν κρύβεις φαινομενικά, γιά νά μήν πληγώσεις τόν ἀδελφό καί θεληματικῶς ὑποτάσσεσαι σέ αὐτόν.
Ἁγιότητα: Νά λειτουργεῖς μετά τή λειτουργία. Νά ἑορτάζεις μεθεόρτως. Νά ἐργάζεσαι μετά τήν ἐργασία. Ὁ π. Πορφύριος ἐργαζόταν χειρωνακτικά πολλές ὧρες στήν ἔρημο τῶν Καυσοκαλυβίων. Συγχρόνως, ἐργαζόταν καί νοερά, προφέροντας μέ τόν νοῦ του λόγια προσευχῆς καί ὁλόκληρα κεφάλαια ἀπό τήν Καινή Διαθήκη. Μετά τήν ὁλοήμερη ἐργασία, ἐργαζόταν καί τή νύκτα στό κελί του μέ προσευχή, γονυκλισίες, καί ἀποστήθιση ὕμνων τῆς Ἐκκλησίας μας. Δυστυχῶς, σήμερα εἴμαστε φυγόπονοι καί κατά τή διάρκεια τῆς ἐργασίας καί ὕστερα ἀπό αὐτήν. Καθηλωνόμαστε στόν καναπέ, χαζεύοντας στήν τηλεόραση γιά ὧρες. Ζοῦμε μέ τήν τεμπελιά μας, ἡ ὁποία γεννᾶ λογισμούς, στενοχώριες, ἀναζήτηση φευγαλέων ἡδονῶν.
Ἔλεγε ὁ γέρων Πορφύριος: «Ὅποιος νίκησε τή νωθρότητα, πέρασε μέ μιᾶς στόν χῶρο τόν πνευματικό». Ὁ γέροντας διέβλεπε νωχελικότητα σέ ἀνθρώπους ἀκόμη καί τήν ὥρα πού σκάλιζαν τόν κῆπο. Ἡ ἀδράνεια εἶναι στενή φίλη τῆς νωθρότητας καί αὐτή τῆς ἀπροσεξίας. Μεγάλα λάθη στίς ὑπηρεσίες, σέ ὧρες αἰχμῆς ἤ στήν ἀνατροφή τῶν τέκνων ἔχουν προέλθει ἀπό τήν ἀδράνεια. Ἡ ἐγρήγορση, πού γεννᾶται ἀπό τή συνεχή ἐργασία, φτιάχνει ἀριστουργήματα. Αὐτό γίνεται πολύ κατανοητό καί στόν χῶρο τοῦ ἀθλητισμοῦ. Ἐάν γιά κλάσματα τοῦ δευτερολέπτου ἀδρανήσεις σέ ἕναν ἀγώνα, ὁ ἀντίπαλος τό ἐκμεταλλεύεται καί ἐπικρατεῖ.
Κάποτε μία μητέρα προσπαθοῦσε δίχως σθένος νά κάνει μπάνιο τό μωράκι της. Τό παιδί πάταγε στή νωθρότητα τῆς μητέρας καί ἔκλαιγε ἀντιστεκόμενο. Κάθε φορά πού ἔκλαιγε τό μωρό, παραιτεῖτο ἡ μητέρα ἀπό τήν προσπάθεια. Ἔπειτα ἀπό μισή ὥρα ἐνεφανίσθη ὁ πατέρας. Μέ ἀποφασιστικότητα ἅρπαξε τό παιδάκι καί τό ἔβαλε στήν μπανιέρα. Τό παιδί σιώπησε γιατί κατάλαβε πλέον ὅτι τό κλάμα δέν τό βοηθᾶ.
Ὅταν ἡ δύναμη τῆς ψυχῆς σου εἶναι μεγαλύτερη ἀπό τή δύναμη τῆς ψυχῆς τοῦ ἄλλου, ὑπερισχύεις καί τόν καθηλώνεις. Μπορεῖς ἀκόμη καί νά τόν σώσεις ὅταν αὐτήν τή δύναμη δέν τήν προβάλλεις ἐγωιστικά· ὅταν τήν κρύβεις φαινομενικά, γιά νά μήν πληγώσεις τόν ἀδελφό καί θεληματικῶς ὑποτάσσεσαι σέ αὐτόν.
Ἁμαρτία καί τιμωρία
Εἶναι δίκαιο γιά μία ἁμαρτία που διήρκησε λίγα λεπτά νά τιμωρεῖσαι γιά πολλλά χρόνια μέ ἐξορίες, φυλακίσεις ἤ διωγμούς; Ἡ κοσμική δικαιοσύνη δέν εὐσπλαχνίζεται. Ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος σέ τέλειο βαθμό εἶναι μόνον ὁ Θεάνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀνατέλλει τόν ἥλιο γιά δικαίους καί ἀδίκους. Δέν ἀπομονώνει, δέν νεκρώνει· καλεῖ τούς ἁμαρτωλούς, τούς προσλαμβάνει καί τούς θεώνει. Ἡ Ἐκκλησία ὡς Μητέρα τοῦ ἐλέους καί "ταμειοῦχος τῆς χάριτος", προσφέρει ἐλπίδα στόν ἀπελπισμένο ἁμαρτωλό πού λόγω ἄγνοιας καί ἀδυναμίας πέφτει σέ σφάλματα. Δέν γνωρίζω νά ὑπάρχει ἄνθρωπος πού νά ἀγαπάει τίς ἀδυναμίες του. Ὅμως, αὐτές, παραμένοντας μακροχρόνια μέσα του γίνονται τρόπος ζωῆς καί δύσκολα ἀποβάλλονται.Ὁ Θεός ἐπιτρέπει τίς ἀδυναμίες μας γιά νά παραμένει ἡ ταπείνωση στήν ψυχή, τό ἀκατάκριτο γιά τούς συνανθρώπους μας. Ὄχι πώς θέλει τίς ἁμαρτίες, ἀλλά πολλές φορές τίς ἐπιτρέπει γιά νά γεννηθεῖ μέσα μας τό πένθος τῆς μετανοίας καί τό αἴσθημα τῆς μηδαμινότητάς μας. Ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη προσπαθεῖ νά θεραπεύσει τήν κοινωνία τιμωρώντας τά ἄρρωστα μέλη της. Ἡ θεία δικαιοσύνη θεραπεύει τήν κοινωνία ἀγκαλιάζοντας τά ἄρρωστα μέλη της. Ἡ πρώτη νεκρώνει, περιθωροποιεῖ· ἡ δεύτερη προσλαμβάνει, νουθετεῖ, ἐνισχύει, ζωοποιεῖ, ἀνορθώνει. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε παιδιά τοῦ Ἀδάμ, ἀδέλφια πνευματικά καί κανείς λογικός καί σώφρων δέν θέλει νά βλέπει τά ἀδέλφια του νά ὑποφέρουν. Ἀντίθετα, προσπαθεῖ ἐκεῖνα πού χάνονται νά τά ξαναβάλει στή μάντρα, ὅπου ὁ καλός ποιμήν, ὁ Χριστός, παρέχει ἄφθονη τροφή καί τό «ζῶν ὕδωρ».
Τά ταμπού κάποτε λειτουργοῦσαν ὡς ἕνα εἶδος ἀναγκαστικῆς ἄσκησης. Οἱ ἄνθρωποι μάθαιναν νά ἀσκοῦν καί νά ἐλέγχουν τά πάθη τους, διότι τό ἐπέβαλε ἡ κοινωνία καί ὁ παραδοσιακός τρόπος ζωῆς. Ἔμπαιναν στόν γάμο γυμνασμένοι καί ἱκανοί νά συγκρατοῦν τίς ἄτακτες ὁρμές τους. Κάποιες παραδεδομένες ἀρχές, ὅπως ὁ σεβασμός, ἡ ντροπή, ἡ χειρωνακτική ἐργασία, τά ἤθη καί τά ἔθιμα κρατοῦσαν τίς οἰκογένειες σέ μία ἰσορροπία καί ἁρμονία.
Σήμερα, στή... μετα-ταμπουική ἐποχή μας, στήν ἐποχή τοῦ πανσεξουαλισμοῦ, καμία κοινωνική δύναμη δέν μπορεῖ νά φρενάρει τίς ἀχαλίνωτες ὁρμές. Ζοῦμε τό ἀνεξέλεγκτο τῶν παθῶν. Ἀσυγκράτητοι καί συχνά πληγωμένοι προσερχόμαστε στόν γάμο, δηλαδή, στό στένεμα πού ἐπιτάσσει ἡ οἰκογενειακή ζωή. Μέ αὐτούς τούς ρυθμούς προδιαγράφουμε τήν καταδίκη μας. Ἄν δέν ἐγκολπωθοῦμε τόν θεληματικό πλέον ἀσκητισμό, ἀργά ἤ γρήγορα, θά γκρεμίσουμε τίς στενωπούς τῆς οἰκογένειας σέ μία ἀναζήτηση πολυτάραχων ἐμπειριῶν.
Τώρα πού καταργήθηκαν οἱ γήινες ἀντιστάσεις μόνο σέ οὐράνιες ἐπεμβάσεις ἐλπίζουμε. Διαφορετικά, οἱ διαρρηγμένες καί «τσακισμένες» σχέσεις θά ἀλληλοδιαδέχονται ἡ μία τήν ἄλλη μέ ἀποτέλεσμα νά πληγώνονται ἀνεπανόρθωτα οἱ ψυχές μας. Ὅταν κάποιος εἶναι ἐπιρρεπής στό ἀλκοόλ, δέν θεραπεύεται ἄν τόν συνοδεύσεις σέ μία ταβέρνα. Ἐκεῖ θά φουντώσει τό πάθος, θά ἀναζωπυρωθεῖ ἡ δίψα του γι' αὐτό. Ἀντιστοίχως, ὅταν κάποιος δέν μπορεῖ νά ἀντισταθεῖ στό ἄλλο φύλο κάι ἱκανοποιεῖ δίχως ἀναβολή τίς ὁρμές του, αὐτές δέν μειώνονται μέσα στόν γάμο ἀλλά αὐξάνονται. Ζώντας ἔτσι, εἶναι φύσει ἀδύνατον νά φρενάρει καί νά κορέσει τήν ὁρμή του. Θά ἀναζητᾶ κι ἄλλες διεξόδους.
Τό πάθος, ὅταν δέν ἐλέγχεται, διεκδικεῖ μανιωδῶς ὅλο καί περισσότερο χῶρο, βαθύτερη ἱκανοποίηση. Εἶναι ἀπό τή φύση του ἀκόρεστο καί ἀχόρταγο.
Ἡ ἀσκητική τῆς Ἐκκλησίας, κατευθύνοντας τήν ὁρμή μας πρός τόν Θεό καί τόν πάσχοντα συνάνθρωπο, τήν ἐξυγιαίνει. Σέ χώρους ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς ἡ οἰκογένεια λειτουργεῖ ἀγαπητικά καί θεραπευτικά, δημιουργικά καί λυτρωτικά γιά τά μέλη της. Σήμερα, πού τόν πόθο μας τόν στρέψαμε σέ χώρους ἰδιοτέλειας, ζοῦμε τό δράμα τῶν παράλληλων σχέσεων, τῶν ὁμόφυλων σχέσεων, τῶν χωρισμένων γονέων, τῶν πληγωμένων παιδιῶν. Εἶναι ἀναμενόμενο. Ἕνας ἐμπαθής πού μπαίνει στόν γάμο, μοιάζει μέ τόν ἀλκοολικό πού μπαίνει στήν ταβέρνα.
Ἡ ἄσκηση καί ἡ ἐκγύμναση τῆς θέλησης ἀπό τά παιδικά χρόνια μέ στροφή πρός τόν Θεό μπορεῖ νά μᾶς βγάλει ἀπό τή συμφορά τῆς ἐποχῆς. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἱκανοποιεῖ τά πάθη, γίνεται πιό ἀπαιτητικός καί ἰδιότροπος. Ὅταν πεινᾶς πολύ, ὅλα τά φαγητά σέ συγκινοῦν καί τά τρῶς μέ ὄρεξη. Ὅταν ὅμως ζεῖς μέσα στήν τρυφή τῶν πολυπληθῶν φαγητῶν, τότε ἤ θά μπουχτήσεις καί θά τρῶς πιό ὑγιεινά ἤ θά ἀναζητᾶς διακαῶς ἄλλες παράξενες ποικιλίες....
Τό ἀσκητκό φρόνημα ἴσως σώσει τήν κατάσταση. Ὅμως, ἄς μή γελιόμαστε. Δέ γυρίζει εὔκολα πίσω τό ρεῦμα τοῦ ποταμοῦ. Ἡ μόνη λύση εἶναι ἡ ἐπιβλητική παρέμβαση τοῦ Θεοῦ. Ἄς εὐχηθοῦμε λοιπόν νά εἶναι εὐμενής...
Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Κωτσόπουλου, "Ἐκπλήξεις Χάριτος", Ἀθήνα 2010, σελ. 533-535 http://parsenioskotsopoulos.weebly.com/epsilonkappapilambda942xiepsiloniotasigmaf-chi940rhoiotatauomicronsigmaf1.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου