Γιατί, η Μεταμόρφωση του Χριστού εορτάζεται στις 6 Αυγούστου ενώ έγινε 40 ημέρες προ του Πάσχα;

Του Πρωτοσυγκέλλου της Ι.Μ. Φωκίδος Γέροντος Νεκταρίου Μουλατσιώτη.

Αδελφοί μου, όπως αναφέρουν όλοι οι Άγιοί μας, η Μεταμόρφωση του Κυρίου έγινε 40 ημέρες προ της Σταυρώσεώς Του. Αυτό φαίνεται και από το κοντάκιον της εορτής που ψάλλουμε και το οποίο λέγει: «Ἐπί τοῦ ὄρους μετεμορφώθης καί ὡς ἐχώρουν οἱ μαθηταί σου τήν δόξαν σου, Χριστέ ὁ Θεός, ἐθεάσαντο, ἵνα ὅταν σε ἴδωσι σταυρούμενον, τό μέν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον, τῷ δέ κόσμῳ κηρύξωσι, ὅτι σύ ὑπάρχεις ἀληθῶς τοῦ Πατρός τό ἀπαύγασμα».

Η Μεταμόρφωση του Κυρίου έλαβε χώρα λίγο προ της Μ. Παρασκευής, ώστε, όταν οι μαθητές Του Τον δουν σταυρωμένο, να κατανοήσουν ότι πάσχει εκουσίως επί του σταυρού για τη σωτηρία των ανθρώπων και όχι εξ αδυναμίας. Αφού είδαν λίγο από την δύναμη και τη δόξα Του στο όρος Θαβώρ, κατενόησαν ότι ως Θεός θυσιάζεται τώρα με τη θέλησή Του και με σκοπό να δώσει το αίμα Του εις άφεσιν αμαρτιών ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Ωστόσο, όπως αναφέρουν αρκετοί θεολόγοι, προκειμένου ο εορτασμός της Μεταμορφώσεως να εορτάζεται πανηγυρικά και επειδή η περίοδος της Σαρακοστής είναι μία περίοδος πένθιμη, μεταφέρθηκε ημερολογιακά στις 6 Αυγούστου. Λέγεται, επίσης, ότι η εορτή της Μεταμορφώσεως μεταφέρθηκε από την αγία Τεσσαρακοστή του Πάσχα στις 6 Αυγούστου, διότι ο Ιερός Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού που έκτισε η αγία Ελένη επί του όρους Θαβώρ, εγκαινιάσθηκε στις 6 Αυγούστου. Έτσι καθιερώθηκε σιγά σιγά από τον 4ο αιώνα και μετά η Μεταμόρφωση να εορτάζεται την ημέρα αυτή, των εγκαινίων του Ναού, έως και σήμερα.

Εμείς, όμως, ταπεινά, θα συμπληρώσουμε και έναν ακόμη πνευματικό λόγο για τον οποίο θεωρούμε ότι μεταφέρθηκε η εορτή της Μεταμορφώσεως στις 6 Αυγούστου. Θεωρούμε ότι η ημερομηνία 6 Αυγούστου, κατά την οποία ορίστηκαν υπό των αγίων Πατέρων τα εγκαίνια του Ναού της Μεταμορφώσεως στο όρος Θαβώρ, δεν είναι τυχαία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας θέλησαν προφανώς να στείλουν προς όλες τις γενεές ένα πνευματικό μήνυμα.

Το επιχείρημα πολλών ότι η μεταφορά της εορτής της Μεταμορφώσεως από τη Σαρακοστή στις 6 Αυγούστου έγινε εξαιτίας της αυστηρής νηστείας της περιόδου της Μ. Τεσσαρακοστής, δεν είναι τόσο ισχυρό. Κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή του Πάσχα η νηστεία είναι ιδιαίτερα αυστηρή, διότι δεν καταλύεται το έλαιον και ο οίνος. Ομοίως, όμως, και η νηστεία του Δεκαπενταυγούστου που γίνεται προς τιμή της Κοιμήσεως και Μεταστάσεως της Θεοτόκου, είναι πάλι αυστηρή νηστεία χωρίς κατάλυση οίνου και ελαίου. Επομένως, ταπεινά θεωρούμε ότι για τη μεταφορά της εορτής υπερίσχυσαν τα εγκαίνια του Ναού της Μεταμορφώσεως και το πνευματικό μήνυμα που ήθελαν οι Άγιοι Πατέρες να στείλουν προς όλο το χριστιανικό κόσμο. Διότι μεταφέροντας την εορτή της Μεταμορφώσεως κατά το μήνα Αύγουστο, όπως θα εξηγήσουμε κατωτέρω, αναδεικνύουν το ρόλο, το στόχο και το λόγο υπάρξεως της Εκκλησίας.

Ο Χριστός, όπως έχουμε αναφέρει και αλλού, ουσιαστικά δε μεταμορφώθηκε ποτέ ο ίδιος. Δεν έλαμψε δηλαδή στιγμιαία ως φως και ως ήλιος, διότι ο Χριστός είναι το Φως και ο πνευματικός Ήλιος και λάμπει πάντοτε. Έλαμπε μέσα στη φάτνη, έλαμπε στην Αίγυπτο, έλαμπε στη Ναζαρέτ, έλαμπε στην Ιερουσαλήμ, έλαμπε παντού και πάντα.

Εμείς, όμως, όπως και οι μαθητές του Κυρίου μας, δεν μπορούμε να δούμε τη λάμψη και τη δόξα του Ιησού, διότι μας εμποδίζουν οι αμαρτίες μας, όπως εμποδίζονται και τα μάτια του σώματός μας να δουν τον ήλιο, όταν υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό. Πρέπει να φύγουν τα σύννεφα, για να φανεί ο ήλιος και η λάμψη του. Η θέα του ακτίστου φωτός και της δόξας του Θεού προϋποθέτουν την κάθαρση της ψυχής μας από τις αμαρτίες και τις ανομίες μας. Γι’ αυτό και ο Κύριός μας είπε: «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». Έτσι οι μαθητές του Κυρίου, αφού δέχθηκαν πρώτα την κάθαρση της ψυχής τους, είδαν στο Θαβώρ «τήν δόξαν Του, καθῶς ἠδύναντο». Δε μεταμορφώθηκε ο Κύριός μας, ο οποίος πάντα λάμπει, αλλά οι μαθητές μεταμορφώθηκαν εσωτερικά και αφού καθάρισαν τα μάτια της ψυχής τους, είδαν όσα είδαν. Επομένως, η θέα της δόξας του Θεού είναι ανάλογη της κάθαρσης που κάνουμε στην ψυχή μας.

Αυτή την κατάσταση προσφέρει ο Χριστός μας σε όσους είναι κοντά Του. Προσφέρει τη μεταμόρφωση και αλλοίωση του ανθρώπου. Όποιος είναι μαζί με τον Χριστό, δεν του υπόσχεται κανένας ότι θα αποκτήσει επίγειο πλούτο, δόξα, υγεία, καλοζωία και ό,τι άλλο θεωρεί σπουδαίο ο μάταιος αυτός κόσμος. Αυτό που προσφέρει ο Χριστός είναι η άφεση των αμαρτιών του ανθρώπου και η μεταμόρφωσή του.

Αυτό επιβεβαιώνεται με άπειρα παραδείγματα. Ο Χριστός πήρε τον Παύλο, τον μέγα διώκτη και φονιά των χριστιανών, τον συγχώρησε, τον μεταμόρφωσε και τον έκανε άγιο και απόστολό Του. Πήρε κοντά Του την πόρνη Μαρία, την Αιγυπτία, που για χρόνια εργαζόταν σε οίκο ανοχής και ήταν μια «κοινή» γυναίκα, τη συγχώρησε, τη μεταμόρφωσε, την άλλαξε εσωτερικά και την έκανε αγία. Έγινε η Οσία Μαρία η Αιγυπτία. Το ίδιο έκανε με χιλιάδες ανθρώπους όλων των εποχών, των τάξεων και των ηλικιών που πήγαν κοντά Του. Τους δέχεται όλους ο Χριστός, όσες και όποιες αμαρτίες και αν έχουν κάνει και οποιαδήποτε και αν ήταν η ζωή τους.

Ο Χριστός, όταν πας κοντά Του, σε δέχεται, σε συγχωρεί, σε αλλάζει, σε μεταμορφώνει και σε κάνει άγιο. Γι’ αυτό ήρθε ο Χριστός μας στη γη. Γι’ αυτό δημιούργησε την Εκκλησία Του. Η Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός παρατεινόμενος ανά τους αιώνες. Η Εκκλησία είναι ο χώρος εκείνος που σου προσφέρει ό, τι και ο Χριστός, αφού η Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός. Ο Χριστός και η Εκκλησία Του δεν έχουν κάτι άλλο να σου προσφέρουν. Αυτό που υπόσχεται η Εκκλησία να σου δώσει, είναι η άφεση των αμαρτιών σου, η αλλαγή σου, η μεταμόρφωσή σου. Αυτό μπορεί να σου προσφέρει η Εκκλησία του Χριστού.

Κάθε γήινος οργανισμός ή χώρος προσφέρει κάτι στους ανθρώπους. Η καφετέρια τον καφέ ή το αναψυκτικό σου, το εστιατόριο το φαγητό σου, το κρεοπωλείο το κρέας σου κλπ. Η Εκκλησία που είναι θεανθρώπινος οργανισμός, τι προσφέρει; Προσφέρει την άφεση των αμαρτιών σου, την αλλαγή σου και τη μεταμόρφωσή σου. Αυτό είναι η Εκκλησία και ο Χριστός, και αυτό προσφέρουν. Το ζήτημα είναι, αν θέλεις να αλλάξεις και να λάβεις άφεση, δηλαδή αν συνειδητοποιείς την ανάγκη σου για διόρθωση και μεταμόρφωση, και βέβαια, αν αναγνωρίζεις ότι η Εκκλησία δύναται να επιτελέσει αυτό το θαύμα μέσα σου.

Θέλεις να ησυχάσεις τη συνείδησή σου; Θέλεις να λάβεις άφεση αμαρτιών για οτιδήποτε έχεις διαπράξει; Θέλεις να αλλάξεις και να γίνεις ένας νέος άνθρωπος; Θέλεις να μεταμορφωθείς; Εάν ναι, τότε έλα στον Χριστό, διότι για σένα ήλθε πάνω στη γη και εσένα αναζητεί, όπως αναζητεί ο ποιμένας το χαμένο του πρόβατο. Έλα στο Χριστό, έλα στην Εκκλησία Του. Κανένας άλλος δεν μπορεί να σε μεταμορφώσει και να σε αλλάξει. Μόνο ο Χριστός και η Εκκλησία Του μπορεί να σου προσφέρει τη μεταμόρφωσή σου.

Ναι, αδελφοί μου, δεν είναι ψέμα αυτό που γράφω. Δείτε στους τοίχους κάθε ιερού ναού ποιοι είναι ζωγραφισμένοι. Είναι όλοι εκείνοι που έτρεξαν κοντά στο Χριστό και την Εκκλησία Του και ζήτησαν άφεση αμαρτιών και τη μεταμόρφωσή τους. Πολλοί απ’ αυτούς υπήρξαν άρπαγες, κλέφτες, πόρνοι, μοιχοί, ομοφυλόφιλοι, φονιάδες, ληστές, εγκληματίες, με μια λέξη άνθρωποι γεμάτοι από πάθη και αμαρτίες.

Δείτε τους τώρα! Η Εκκλησία αυτό που υποσχέθηκε τους το πρόσφερε. Τους άλλαξε, τους μεταμόρφωσε. Τους έκανε από λύκους πρόβατα, από μαύρα κοράκια λευκά περιστέρια, από αμαρτωλούς αγίους. Από το σκοτάδι τους έφερε στο φως και γέμισε την ψυχή τους με φως. Γι’ αυτό και στο κεφάλι τους μπήκε το φωτοστέφανο, για να μαρτυρείται σε όλους η μεταμόρφωσή τους και ότι από το σκότος που ζούσε η ψυχή τους, ήλθαν τώρα στη χώρα του Φωτός. Η Εκκλησία τούς ζωγραφίζει και τούς προβάλλει στους τοίχους των ιερών ναών, όπως ο καλός καταστηματάρχης προβάλλει τα καλά προϊόντα του στη βιτρίνα του καταστήματός του.

Τους προβάλλει όχι μόνο ζωγραφίζοντάς τους στους τοίχους ή σε ξύλινες εικόνες, αλλά επίσης εορτάζοντας τιμητικά τη μνήμη τους και καταγράφοντας το βίο τους και την πολιτεία τους προς παραδειγματισμό και ωφέλεια όλων των πιστών. Τους προβάλλει, για να τους μιμηθούν όλοι όσοι ποθούν, διψούν και αναζητούν την αλλαγή τους και τη μεταμόρφωσή τους.

Με τον τρόπο αυτό, η Εκκλησία υποδηλώνει το ρόλο της στη ζωή των ανθρώπων προσκαλώντας όσους αναζητούν την αλλαγή και τη μεταμόρφωσή τους να συμμετέχουν με επίγνωση στα Ιερά της Μυστήρια και να γίνονται δοχεία της Χάριτος του Θεού. Η Εκκλησία του Χριστού είναι η ΜΟΝΗ που μπορεί να δώσει την άφεση αμαρτιών και να ζωογονήσει με ένθεο τρόπο τον άνθρωπο. Κανένας άλλος δεν μπορεί να το προσφέρει αυτό.

Ποια είναι, όμως, η ποιότητα και η αξία αυτής της μεταμόρφωσης; Διότι μπορεί κανείς να μεταμορφωθεί με πολλούς τρόπους. Ακόμα και ο Εωσφόρος από άγγελος μεταμορφώθηκε σε διάβολο. Η Εκκλησία, ωστόσο, δεν επιτελεί τέτοια καταστροφική μεταμόρφωση. Αντιθέτως, αλλάζει τον άνθρωπο ευεργετικά.

Επομένως, οι άγιοι Πατέρες μετέφεραν την εορτή της Μεταμορφώσεως από την Μ. Σαρακοστή μέσα στον 15 Αύγουστο, για να μας δείξουν ότι ο Χριστός και η Εκκλησία Του αυτό που προσφέρουν είναι η μεταμόρφωση της ζωής μας και πρότυπό μας για αυτό είναι η Θεοτόκος. Η Εκκλησία, σαν Μάνα φιλόστοργη, αφουγκράστηκε τον πόνο της ψυχής μας. Άκουσε τη φωνή της καρδιάς μας, που λέει: «Θέλω να γίνω σαν το Χριστό, αυτός είναι το πρότυπό μου! Αλλά πώς να γίνω; Ο Χριστός ήταν Θεός!». Ακούει λοιπόν η Εκκλησία, η Μάνα μας, αυτές τις φωνές της ανθρώπινης αδυναμίας και μας απαντά: «Ιδού παράδειγμα, η Θεοτόκος, που ήταν άνθρωπος σαν κι εμάς και έγινε όχι μόνο αγία, αλλά Παναγία. Επομένως, άνθρωπε, αν ειλικρινά ποθείς και αναζητάς αυτή την αλλαγή και μεταμόρφωσή σου, μιμήσου τη Μητέρα του Κυρίου μας, που ήταν και αυτή άνθρωπος σαν κι εσένα».

Αυτό είναι το «προϊόν» που προσφέρει η Εκκλησία ως πνευματικό κατάστημα του Χριστού. Η βαθιά αλλαγή που οδηγεί προς την αγιότητα και την αιώνια ζωή. Αυτό όμως το «προϊόν» αποκτάται με μετάνοια, προσευχή και νηστεία. Γι’ αυτό έχει θεσπίσει και τη νηστεία των 15 ημερών έως την εορτή της Θεοτόκου. Η Μεταμόρφωση συντελείται μόνο μέσα στην Εκκλησία και συντελείται με μετάνοια, νηστεία και προσευχή, ώστε να καρποφορήσει η ανθρώπινη ψυχή από αρετές και να λάμψει από αγιότητα.

Ο δρόμος, όμως, αυτός απαιτεί πόνο, κόπο, θυσία. Γι’ αυτό και η Εκκλησία κλείνει τον μήνα Αύγουστο με τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Προδρόμου. Δι’ αυτού του τρόπου, μας δείχνει, με σοφία, ότι η μεταμόρφωσή μας προς την αγιότητα θέλει θυσίες. Θα θυσιάσουμε φιλίες, γονείς, αδελφούς, περιουσίες και, αν χρειασθεί, θα δώσουμε ακόμα και τη ζωή μας.

Γι’ αυτό τονίσαμε στην αρχή του άρθρου μας την ταπεινή μας θεώρηση, ότι ο μήνας Αύγουστος μάς παρουσιάζει με το εορτολόγιό του το όλο έργο που επιτελεί ο Χριστός και η Εκκλησία μέσα στον κόσμο. Το έργο αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά η μεταμόρφωση του ανθρώπου προς την αγιότητα, που κατακτάται διά της μετανοίας και της αφέσεως των αμαρτιών, διά της προσευχής και της νηστείας. Η εσωτερική μας αλλαγή δεν είναι εύκολη, αλλά θα χρειαστεί να κάνουμε πολλές θυσίες, ακόμη και της ίδιας μας της ζωής.

Όπως αναφέραμε και άλλοτε, εκείνοι, που πρέπει πρώτα οι ίδιοι να έχουν ζήσει τη μεταμόρφωσή τους, προκειμένου να βοηθήσουν και τους άλλους συνανθρώπους τους να μεταμορφωθούν και να τους οδηγήσουν στη σωτηρία τους, είναι οι Ιερείς. Αυτό είναι το έργο τους και αυτό είναι το έργο της Εκκλησίας. Αυτό προσφέρει η Εκκλησία στους ανθρώπους και είναι κάτι που κανένας άλλος χώρος ή άνθρωπος ή οργανισμός δεν μπορεί να το προσφέρει.

Θέλεις τη μεταμόρφωσή σου; Έλα στην Εκκλησία. Εδώ είναι ο χώρος που θα την πετύχεις. Ὁ ἔχων ὤτα ἀκούειν, ἀκουέτω.

poimin.gr