Τον
τελευταίο καιρό, στην εκκλησιαστικοθεολογική “πιάτσα” κυκλοφορεί μια
αναφορά του παλαιοδιαθηκικού βιβλίου «Σοφία Σ(ε)ιράχ» (υπάρχουν γραφές
του και με απλό -ι-, γι’ αυτό έβαλα σε παρένθεση το -ε-) στο θέμα των
ιατρών και του έργου τους. Τα σχετικά υπάρχουν στο κεφ. 38 τού εν λόγω βιβλίου.
Οι αναφορές αυτές δεν περιορίζονται απλώς σε ένα στίχο, όπως ίσως θα
νόμιζε κανείς από τις περιορισμένες παραπομπές που γίνονται μέχρι τώρα
στο κείμενο, αλλά καταλαμβάνουν πολλούς στίχους – και συγκεκριμένα, τους
15 πρώτους στίχους του κεφαλαίου.
Αυτά, για να έχουμε μια συνολική εικόνα περί του τρόπου με τον οποίο πραγματεύεται το όλο θέμα η «Σοφία Σ(ε)ιράχ». Επιπροσθέτως, να υπενθυμίσουμε ότι, την εποχή εκείνη, όταν γίνεται λόγος για ιατρό, αυτός θα πρέπει να νοείται με την έννοια του «ιπποκρατικού», θα λέγαμε σήμερα, ιατρού. Πρόκειται για έναν άλλο τύπο ιατρού από αυτόν που έχει εμπεδωθεί πλέον στο μυαλό μας. Επίσης, ως «φάρμακα», όπως αναφέρονται στο κείμενο (38:4), θα πρέπει να νοούνται τα φαρμακευτικά βότανα, που βρίσκει κανείς στη γη («Κύριος ἔκτισεν ἐκ γῆς φάρμακα»), καθαρά φυσικά δηλ. προϊόντα, ενώ ο «μυρεψός» (38:8) (που θα λέγαμε πιο ελεύθερα ότι ισοδυναμεί με τον σημερινό φαρμακοποιό) κατ’ ακρίβειαν είναι εκείνος που αναμειγνύει φυσικές ουσίες (ιαματικά έλαια, αρώματα κ.λπ.).
Είναι φανερό λοιπόν ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα ολόκληρο πλαίσιο περί ιατρών, ασθενειών και κυρίως… Κυρίου, το οποίο δεν μπορούμε να παραθεωρούμε, μόνο και μόνο για να δούμε “απόλυτα”, “ανεξάρτητα”, “ξερά”, το θέμα των ιατρών. (Τέτοια “απόλυτη” θέαση του ιατρού και της επιστήμης του δεν θα μπορούσε εξάλλου να υπάρχει σε ένα βιβλικό κείμενο, δεν θα μπορούσε δηλ. να θεωρείται το θέμα του ιατρού “απομονωμένο” από το [θεολογικό] πλαίσιό του, αλλιώς δεν θα μιλούσαμε για ιερό βιβλίο αλλά για εγχειρίδιο Ιατρικής… Ας μην ξεχνάμε και το πλατωνικό «πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται» – νά την πάλι η λέξη «σοφία», που μπαίνει στην μπάντα εδώ από την “παντοδύναμη”, διαλυτική κάθε συνοχής, λέξη «πανουργία»…). Τέτοιες “απόλυτες” θεωρήσεις, εκτός από αυθαίρετες, είναι σε τελική ανάλυση και πολύ επικίνδυνες, όταν μάλιστα γίνονται από πρόσωπα που ποιμαίνουν/καθοδηγούν, καθώς θεολογικά μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ ολισθηρούς δρόμους... Ας κρατήσουμε, ιδιαίτερα, το «καὶ γὰρ αὐτοὶ [οι ιατροί δηλ.] Κυρίου δεηθήσονται»… «Δεν παίζουν μπάλα» λοιπόν μόνοι τους σε όποιο γήπεδο επιλέξουν αυθαίρετα οι ίδιοι, με χαϊδεμένα τα αυτιά τους από μεταμοντέρνες light θεολογικές διατυπώσεις, ούτε μπορούν να πάρουν τη θέση του Κυρίου (τους), ώστε να επιβληθεί γλυκά-γλυκά με ποιμαντικές ευλογίες μια σύγχρονη ειδωλολατρία φαραωνικού τύπου (είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι)…
Θα μου πείτε: «Δεν μπορεί να ισχύσουν αναλογικά και σήμερα όσα λέγονται για τους ιατρούς τής τότε εποχής; Δεν έχουν διαχρονική ισχύ;».
Η μεμονωμένη και απομονωμένη λοιπόν θεώρηση κάποιου από αυτούς τους
στίχους θα μπορούσε να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα, αφού εκ των
πραγμάτων δεν προβάλλει τη συνολική εικόνα – άρα δεν εκπροσωπεί πλήρως
(μήπως και προδίδει;) το πνεύμα του όλου εκτενούς αποσπάσματος των 15
στίχων.
Ιδιαίτερα
δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι κατ’ επανάληψιν, εκτός του
ιατρού, γίνεται μνεία και σε Εκείνον που είναι πάνω από τον ιατρό και
τον καθοδηγεί στο έργο του… (π.χ.:
«παρά γὰρ Ὑψίστου ἐστὶν ἴασις», 38:2̇̇∙ «Τέκνον, ἐν ἀῤῥωστήματί σου μὴ
παράβλεπε, ἀλλ᾿ εὖξαι Κυρίῳ, καὶ αὐτὸς ἰάσεταί σε», 38:9∙ «καὶ γὰρ αὐτοὶ
[οι ιατροί δηλ.] Κυρίου δεηθήσονται, ἵνα εὐοδώσῃ αὐτοῖς ἀνάπαυσιν καὶ
ἴασιν χάριν ἐμβιώσεως», 38:14 [= διότι και αυτοί θα προσευχηθούν προς
τον Κύριο, για να κατευοδώσει τις προσπάθειές τους και να επιτύχουν
ελάφρυνση και ίαση της νόσου για τη συνέχεια της ζωής]. Αυτό,
το ότι ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΙΑΤΡΟΙ (ΟΦΕΙΛΟΥΝ ΝΑ) ΠΡΟΣΕΥΧΟΝΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ
κ.λπ., ας μην το προσπεράσουμε σαν να μην το είδαμε, ΟΚ; (Γιατί πολλά
προσπερνάνε οι σύγχρονες θεολογικές αναλύσεις, είτε το συνειδητοποιούν
είτε όχι…). Ακόμη, υπενθυμίζεται (για να μην ξεχνιόμαστε) Ποιος είναι ο
τελικός αποδέκτης του θαυμασμού προς την (ιατρική) επιστήμη και τους
ιατρούς: «καὶ αὐτὸς [δηλ. ο Κύριος] ἔδωκεν ἀνθρώποις ἐπιστήμην ἐνδοξάζεσθαι [= ώστε να δοξάζεται] ἐν τοῖς θαυμασίοις αὐτοῦ», 38:6.
Επίσης, δεν λείπουν αναφορές και στην πνευματική συνάφεια εμφάνισης των ασθενειών: «ἀπόστησον πλημμέλειαν καὶ εὔθυνον χεῖρας [= απαρνήσου και απομάκρυνε από σένα κάθε αμαρτία] καὶ ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας καθάρισον καρδίαν», 38:10∙ και το συγκλονιστικό: «ὁ ἁμαρτάνων ἔναντι τοῦ ποιήσαντος αὐτόν, ἐμπέσοι εἰς χεῖρας ἰατροῦ», 38:15 (απαιτείται μετάφραση; Ορίστε: «Αυτός που αμαρτάνει ενώπιον Εκείνου που τον έκανε, θα πέσει στα χέρια του ιατρού»!). Με τον στίχο, μάλιστα, αυτόν ολοκληρώνονται οι αναφορές του κεφαλαίου 38 στο θέμα αυτό, άρα αποτελεί, θα λέγαμε, το γενικό συμπέρασμα, που “ηγείται”, που “κυβερνά”, ούτως ειπείν, αλλά και εξηγεί, όλα τα προηγούμενα...
Επίσης, δεν λείπουν αναφορές και στην πνευματική συνάφεια εμφάνισης των ασθενειών: «ἀπόστησον πλημμέλειαν καὶ εὔθυνον χεῖρας [= απαρνήσου και απομάκρυνε από σένα κάθε αμαρτία] καὶ ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας καθάρισον καρδίαν», 38:10∙ και το συγκλονιστικό: «ὁ ἁμαρτάνων ἔναντι τοῦ ποιήσαντος αὐτόν, ἐμπέσοι εἰς χεῖρας ἰατροῦ», 38:15 (απαιτείται μετάφραση; Ορίστε: «Αυτός που αμαρτάνει ενώπιον Εκείνου που τον έκανε, θα πέσει στα χέρια του ιατρού»!). Με τον στίχο, μάλιστα, αυτόν ολοκληρώνονται οι αναφορές του κεφαλαίου 38 στο θέμα αυτό, άρα αποτελεί, θα λέγαμε, το γενικό συμπέρασμα, που “ηγείται”, που “κυβερνά”, ούτως ειπείν, αλλά και εξηγεί, όλα τα προηγούμενα...
Αυτά, για να έχουμε μια συνολική εικόνα περί του τρόπου με τον οποίο πραγματεύεται το όλο θέμα η «Σοφία Σ(ε)ιράχ». Επιπροσθέτως, να υπενθυμίσουμε ότι, την εποχή εκείνη, όταν γίνεται λόγος για ιατρό, αυτός θα πρέπει να νοείται με την έννοια του «ιπποκρατικού», θα λέγαμε σήμερα, ιατρού. Πρόκειται για έναν άλλο τύπο ιατρού από αυτόν που έχει εμπεδωθεί πλέον στο μυαλό μας. Επίσης, ως «φάρμακα», όπως αναφέρονται στο κείμενο (38:4), θα πρέπει να νοούνται τα φαρμακευτικά βότανα, που βρίσκει κανείς στη γη («Κύριος ἔκτισεν ἐκ γῆς φάρμακα»), καθαρά φυσικά δηλ. προϊόντα, ενώ ο «μυρεψός» (38:8) (που θα λέγαμε πιο ελεύθερα ότι ισοδυναμεί με τον σημερινό φαρμακοποιό) κατ’ ακρίβειαν είναι εκείνος που αναμειγνύει φυσικές ουσίες (ιαματικά έλαια, αρώματα κ.λπ.).
Είναι φανερό λοιπόν ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα ολόκληρο πλαίσιο περί ιατρών, ασθενειών και κυρίως… Κυρίου, το οποίο δεν μπορούμε να παραθεωρούμε, μόνο και μόνο για να δούμε “απόλυτα”, “ανεξάρτητα”, “ξερά”, το θέμα των ιατρών. (Τέτοια “απόλυτη” θέαση του ιατρού και της επιστήμης του δεν θα μπορούσε εξάλλου να υπάρχει σε ένα βιβλικό κείμενο, δεν θα μπορούσε δηλ. να θεωρείται το θέμα του ιατρού “απομονωμένο” από το [θεολογικό] πλαίσιό του, αλλιώς δεν θα μιλούσαμε για ιερό βιβλίο αλλά για εγχειρίδιο Ιατρικής… Ας μην ξεχνάμε και το πλατωνικό «πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται» – νά την πάλι η λέξη «σοφία», που μπαίνει στην μπάντα εδώ από την “παντοδύναμη”, διαλυτική κάθε συνοχής, λέξη «πανουργία»…). Τέτοιες “απόλυτες” θεωρήσεις, εκτός από αυθαίρετες, είναι σε τελική ανάλυση και πολύ επικίνδυνες, όταν μάλιστα γίνονται από πρόσωπα που ποιμαίνουν/καθοδηγούν, καθώς θεολογικά μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ ολισθηρούς δρόμους... Ας κρατήσουμε, ιδιαίτερα, το «καὶ γὰρ αὐτοὶ [οι ιατροί δηλ.] Κυρίου δεηθήσονται»… «Δεν παίζουν μπάλα» λοιπόν μόνοι τους σε όποιο γήπεδο επιλέξουν αυθαίρετα οι ίδιοι, με χαϊδεμένα τα αυτιά τους από μεταμοντέρνες light θεολογικές διατυπώσεις, ούτε μπορούν να πάρουν τη θέση του Κυρίου (τους), ώστε να επιβληθεί γλυκά-γλυκά με ποιμαντικές ευλογίες μια σύγχρονη ειδωλολατρία φαραωνικού τύπου (είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι)…
Θα μου πείτε: «Δεν μπορεί να ισχύσουν αναλογικά και σήμερα όσα λέγονται για τους ιατρούς τής τότε εποχής; Δεν έχουν διαχρονική ισχύ;».
Αυτό
είναι ένα μεγάλο θέμα, αλλά όποια θέση και να πάρει κανείς, δεν πρέπει
να προδώσει το πνεύμα του βιβλικού κειμένου. Και το πνεύμα της «Σοφίας
Σ(ε)ιράχ» δεν μπορεί να ταιριάξει με γιατρό-πλασιέ πολυεθνικών ή υπηρέτη
ποικίλων συμφερόντων και αφεντάδων, ούτε με γιατρό-εξουσιαστή σε
περιόδους καταθλιπτικής δυστοπίας… Τέτοιος γιατρός, ένας άνθρωπος της…
σειράς, χρήμα μπορεί να έχει με ουρά, …σοφία δεν έχει!
Τέτοιον γιατρό λοιπόν, που είναι ολοφάνερα έξω από το πνεύμα του βιβλικού κειμένου,
κανείς ποιμένας δεν μπορεί να επικαλείται ως παράδειγμα ή ως κοινωνικό
υπόδειγμα, πολύ δε περισσότερο να προβάλλει ως άνθρωπο που μπροστά του
πρέπει ο χριστιανός να “κάνει τούμπες“ και να αποδίδει τυφλή υπακοή στα
όποια κελεύσματά του. Να μην ξεχάσουμε ότι γιατροί είναι και όσοι
επιδίδονται με επαγγελματική... ευσυνειδησία σε εκτρώσεις (κάτι χιλιάδες
τον χρόνο ο καθένας τους…).
Μήπως
υπερασπίζεται κι αυτούς η «Σοφία Σ(ε)ιράχ»; Μήπως θα πρέπει να
τυγχάνουν του απόλυτου σεβασμού μας; Πολύ θα θέλαμε να μάθουμε τι λένε
άραγε οι ποιμένες μας πάνω σ’ αυτό. Περιμένουμε να τους ακούσουμε να
εκφράζονται καθαρά, χωρίς περιστροφές, όπως οφείλουν ως ορθόδοξοι
ποιμένες… Επίσης, κάτι γιατροί που παρελαύνουν επί καθημερινής βάσεως
μπροστά απ’ τα μάτια μας στην τηλεόραση παραπάνω από ένα χρόνο τώρα, που
τη μια λένε το ένα και την άλλη το αντίθετό του, κοντεύοντας να
τρελάνουν τον κόσμο, δεν ξέρω πόση σχέση μπορεί να έχουν με τη «Σοφία
Σ(ε)ιράχ» και με κάθε βιβλικό και πατερικό κείμενο… Νισάφι πια! Όλα
(ιδίως όσα υποτιμούν τη νοημοσύνη μας) έχουν ένα όριο, επιτέλους…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου