Ο πατέρας στην Οδού που όργωσε βουνά για να σπουδάσει τα 10 παιδιά του.

Λένε ότι η αγάπη ενός γονιού μπορεί να κινήσει ακόμη και βουνά. Η αγάπη αυτού του πατέρα πάντως και το μέλημά του να μην λείψει τίποτα από τα δέκα του παιδιά... όργωσε βουνά...

Μπορεί να είθισται οι ιερείς, να έχουν πολλά παιδιά. Το ιδιαίτερο της δικής του ιστορίας, όμως, δεν είναι το γεγονός ότι είναι ιερέας και έκανε δέκα παιδιά. Είναι το τι έκανε γι’ αυτά τα παιδιά, που μας οδήγησε στη μακρινή Οδού. Το τελευταίο χωριό της ορεινής Λάρνακας.

 

«Ήθελα πολύ να τους σπουδάσω και ήθελαν και οι ίδιοι. Δεν τους στέρησα ούτε τα φροντιστήρια, ούτε τίποτα. Δεν θέλαμε να νιώθουν ότι δεν μπορούν να σπουδάσουν επειδή ο παπάς τους έχει δέκα μωρά και είναι φτωχοί. Γι’ αυτό εγώ έκαμνα τέσσερις δουλειές και ακόμα κάμνω. Και cutterpillar έχω (καδενοφόρο εκσκαφέα) και δουλεύκω ιδιωτικά πάνω στα βουνά...»

  

Βρήκαμε τον πατήρ Ανδρέα Σωφρονίου πάνω στο βουνό, σε ένα υψόμετρο περίπου 900 μέτρων, να καλλιεργεί με τρακτέρ ένα χωράφι, για να το προετοιμάσει για φύτεμα ντομάτας. Ανεβήκαμε με κομμένη την ανάσα, αφού ήταν γεμάτο γκρεμούς. Ήταν μαζί με τον ένα, από τους έξι του γιους, τον Ευάγγελο στον οποίο μάθαινε να καλλιεργεί.

  

Κατεβαίνει από το τρακτέρ για να μας ανεβάσει ακόμα πιο ψηλά, στα 1000 μέτρα. Ήθελε να δούμε, την πιο ωραία θέα του χωριού, με το οποίο είναι, όπως λέει, ερωτευμένος.

  

Μπαίνει στο διπλοκάμπινο και μας ανεβάζει με χειρουργικές κινήσεις, από το στενό χωματόδρομο που ήταν γεμάτος πέτρες. Ούτε μπορούσες να διανοηθείς ότι θα γυρίσεις κάτω… Η θέα ήταν όντως καταπληκτική.

  

  

Μετά, μας παίρνει από βουνό σε βουνό και μας κάνει ξενάγηση στις φυτείες του. Σε κάθε μία από αυτή βρίσκαμε και ένα παιδί του. Λόγω της πανδημίας, δεν μπόρεσε φέτος να φέρει όσους εργάτες ήθελε, οπόταν οκτώ από τα δέκα παιδιά του, ανέλαβαν τις καλλιέργειες.

  

«Ο κάθε ένας στη δουλειά έχει αρμοδιότητα. Ο μεγάλος θα αναλάβει να ποτίσει, να ψεκάσει. Άλλοι μαζεύουν, άλλοι είναι στο κασιάρισμα. Αγαπήσαν το επάγγελμα. Οι δύο είναι γραμμένοι κιόλας στη “Βασιλική Γη”, την εταιρεία του χωριού μας και δεν περιμένουν να τους δώσει ο παπάς τους λεφτά. Πληρώνονται από κει. Τώρα κάναμε και οικογενειακή εταιρεία».

  

Καταλήγουμε στην κουζίνα του σπιτιού του, που έχει 7 υπνοδωμάτια. Εκεί μας περίμενε η παπαδιά, η κ. Κωνσταντία. Ο πατήρ Ανδρέας, αρχίζει τότε να αφηγείται την ιστορία του.

«Γεννήθηκα το 1963 στην Οδού. Ήταν δύσκολη η ζωή όταν ήμουν μικρός. Ήταν μεγάλη φτώχεια. Είχε κοπάδια η οικογένεια και δούλευα από μικρός. Όλοι δούλευαν στα μεταλλεία και είχαν κοπάδια. Οι καλλιέργειες ήταν πολύ λίγες.

Έπρεπε να φύγω. Ήμασταν τέσσερα αδέρφια και ήμουν ο πιο μικρός. Πήγα στην Τεχνική σχολή και παράλληλα δούλευα ως μηχανικός των αυτοκινήτων. Μετά το στρατό, στα 21 μου ήρθα στην Οδού και παντρεύτηκα την Κωνσταντία, που ήταν τότε 19 χρονών».

Ενόσω ήταν αρραβωνιασμένος, άρχισε να ασχολείται για πρώτη φορά με τις καλλιέργειες. Μια ασχολία, που έμελλε να συμβάλει στην αλλαγή και ολόκληρου του χωριού, που είναι γνωστό κυρίως για τις ντομάτες του.

 

«Εκάμαμεν την πρώτη μας διάτρηση και ξεκινήσαμε δειλά, δειλά τις καλλιέργειες. Ίσως είμαι ο πρώτος που έφερε επαγγελματικά την καλλιέργεια της τομάτας στο χωριό. Ήρθε μου η ιδέα επειδή έβλεπα τα μποστάνια σε άλλα χωριά και τον τρόπο που πότιζαν με λάστιχα και λιπαντήρες. Αυτά έλειπαν από την κοινότητα.

Σιγά, σιγά με σκληρή δουλειά, κάμναμε πάγκους (αναβαθμίδες) με καδενοφόρο εκσκαφέα, πας τα βουνά, όπου είχε λίγο χώμα. Ο στόχος μας, μαζί με κάποιους άλλους, ήταν όλο το χωριό να γίνει καλλιεργήσιμη γη».

  

Μέχρι τα 27 είχε τρία παιδιά..
Παντρευτήκαν με την κ. Κωνσταντία, για την οποία δεν κρύβει το θαυμασμό του, το 1986. Το πρώτο του παιδί γεννήθηκε, όταν ο ίδιος ήταν 23 χρόνων. Τότε εκτός από γεωργός, δούλευε και ως κρεοπώλης και μανάβης.

«Πριν να γίνω ιερέας, ήμουν και κρεοπώλης και μανάβης. Γύριζα τα χωριά και πουλούσα καρπούζια. Κάναμε ένα μωρό κάθε ενάμιση χρόνο περίπου. Στα 27 μου, όταν είχα τρία, πήγα στην ιερατική σχολή. Επηρεάστηκα από τον πεθερό μου που ήταν σπουδαίος ιερέας και άγιος άνθρωπος. Δεν ήξερα ούτε να ψάλλω και ούτε είχα πολύ καλές σχέσεις με την εκκλησία. Σιγά, σιγά άρχισα να ψάλλω και γνώρισα πιο καλά την εκκλησία. Σιγά, σιγά τα παιδιά μου έγιναν δέκα.

Δεν μπορούσα να τα βγάλω με ένα μισθό του ιερέα. Έτσι συνέχισα και ανέπτυξα τη γεωργία και έφερα ξένους εργάτες, που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην καλλιέργεια.

Τώρα τα οκτώ από τα δέκα παιδιά μας δουλεύουν στην τοματοκαλλιέργεια. Είναι όλα σπουδασμένα, αλλά αφού εν βρίσκουν δουλειές, ευτυχώς που κάναμε αρκετά περβόλια, για να έχουν σήμερα εισόδημα και να μην είναι στην ανεργία».

  

Όταν ερωτάται για τις ηλικίες των παιδιών και αρχίζει να τα απαριθμεί…

 

«Είναι ο Χρύσανθος που είναι 33, η Ελένη 32, η Μαρίνα 29, η Μαρία 27, ο Ευάγγελος 25, η Δέσποινα 24, ο Σωκράτης 22, ο Ηλίας 20, ο Ιωάννης 19 και ο Παύλος 17. Οι δύο παντρεύτηκαν. Η Μαρίνα μας είναι στη Λεμεσό και η Μαρία μας είναι στο Ρέθυμνο για πρακτική, θα γίνει γυναικολόγος.

Δεν φανταζόμασταν ότι θα κάνουμε τόσο μεγάλη οικογένεια οικογένεια. Δεν βγήκαμε ζημιωμένοι όμως. Δόξα τω Θεώ… Τώρα αν με ρωτήσεις αν συστήνω σε κάποιον να κάνει δέκα παιδιά, θα έλεγα ότι σε αυτήν την εποχή δεν το συστήνω. Είναι δύσκολο…

Δεν φταιν, όμως,  τα μωρά επειδή εσύ ήθελες να κάνεις δέκα, να στερηθούν ή τις σπουδές ή οτιδήποτε. Επομένως πέφτει παραπάνω βάρος στον πατέρα. Η μητέρα, όμως παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, στο σπίτι. Η σύζυγός μου είναι πολύ ενάρετη γυναίκα».

Παρεμβαίνει η κυρία του σπιτιού, όταν η κουβέντα πάει στην ποσότητα του φαγητού, που πρέπει να μαγειρευτεί για να τραφούν τόσα στόματα. «Μην νομίζεις ότι μαγειρεύεις τόσο πολύ φαΐ. Δεν είναι εξωπραγματικό. Νομίζουν όλοι ότι βάζουμε ένα χαρτζίν. Δεν είναι έτσι», λέει η κ. Κωνσταντίνα.

Όταν έμεινε χωρίς χρήματα…
Η ζωή έφερε στην οικογένεια και μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Ο πατήρ Ανδρέας έφτασε σε σημείο να μην έχει χρήματα να στείλει στα τέσσερα παιδιά του που σπούδαζαν ταυτόχρονα στο εξωτερικό. Ωστόσο δεν το έβαλε κάτω.

 

«Το 2012 που ήταν η κρίση χάσαμε πολλά λεφτά στην εταιρεία του χωριού μας. Εγώ εκείνο τον καιρό τύγχανε να σπουδάζω τέσσερις ταυτόχρονα, τρεις στη Θεσσαλονίκη και μια στη Τσεχία. Έπεφτα και δεν εκοιμούμουν τα βράδια. Έπρεπε να στείλω λεφτά για τα ενοίκια και τα έξοδα των παιδιών. Τι ήταν να κάνω, να τους πω “σταματήστε τις σπουδές γιατί εν μπορούμε;”.

Για να τα βγάλω πέρα αύξησα τις δουλειές μου. Έκαμνα 2-3 περβόλια παραπάνω κάθε χρόνο και έβαλα παραπάνω φυτείες. Έπρεπε να προσπαθήσω. Έπαιρνα δύναμη πνευματικά από το Ευαγγέλιο και συνέχιζα…

Σε καμία περίπτωση δεν είπα “παραιτώ τα”. Μπορεί να μην εκοιμόμουν, να εγύριζα μες το σπίτι, γιατί έπρεπε να έβρω λεφτά να στείλω μες τες κάρτες τους, αλλά εν τα παράτησα.

Έτυχε φορά που πήγα στους κουμπάρους μου να τους πω να μου δώσουν 500 ευρώ για να στείλω και να τους τα δώσω τον άλλο μήνα. Τώρα είμαστε σε πολύ καλύτερη μοίρα».

  

Από γιατρό μέχρι οινολόγο…
«Όταν έχεις μια τέτοια οικογένεια», συνεχίζει ο πατήρ Ανδρέας, «πρέπει να έχεις και πολλά εισοδήματα. Και τα παιδιά πρέπει να ζήσουν με αξιοπρέπεια και να μην νιώθουν, “o παπάς μου έχει δέκα παιδιά και πρέπει να στερηθούμε”. Όχι αυτό δεν το δέχομαι. Είναι απαιτητική η κοινωνία σήμερα. Θέλουν και τα φροντιστήριά τους και τις σπουδές τους. Όλοι τέλειωσαν πανεπιστήμια. Έμειναν μόνο δυο. Ο ένας πέρασε φέτος και θα πάει στην Ελλάδα για να σπουδάσει οινολόγος και θέλει να γίνει και μάγειρας. Ο μικρός είναι 17 χρονών. Έχω δύο θεολόγους, μία αισθητικό, μια βιολόγο, μία γιατρό, ένα νοσηλευτή, ένα μαθητή...Έχουμε και ένα στο Βόλο τώρα που σπουδάζει ηλεκτρολόγος μηχανικός.

Όσο κάναμε μωρά, τόσο προσπαθούσα να αυξάνω και τα έσοδά μας. Δεν έλεα όχι στις δουλειες. Ο Θεός επροίκισε με, με όρεξη. Και τώρα που είμαι ιερέας λεν μου “εγώ εάν ήμουν παπάς θα εκάθουμουν”. Εγώ, όμως, θέλω ώσπου να παντρευτούν τα παιδιά μου, να έχουν τα πάντα και να έχουν αξιοπρέπεια. Να μην αναγκαστούν να κλέψουν ή να κάμουν κάτι κακό για τα λεφτά. Έχω τους λεφτά κάπου και ότι ώρα θέλουν μπορούν να πάρουν».

Όλοι για έναν και ένας για όλους…
«Δουλεύουμε συλλογικά. Όλοι για έναν και ένας για όλους. Όταν ήταν να παντρέψουμε την Ελένη, όλοι δουλέψαμε για να κτίσουμε το σπίτι της. Τώρα έχει ο Χρύσανθος προτεραιότητα που είναι αρραβωνιασμένος και θα κάνουμε γάμο. Όταν δουλεύουν παίρνουν μισθό, αλλά ξέρουν ότι τα πιο πολλά λεφτά, θα πάνε γι’ αυτούς τους σκοπούς.

Ήθελα πολύ να τους σπουδάσω και ήθελαν και οι ίδιοι. Δεν τους στέρησα ούτε τα φροντιστήρια, ούτε τίποτα. Δεν θέλαμε να νιώθουν ότι δεν μπορούν να σπουδάσουν επειδή ο παπάς τους έχει δέκα μωρά και είναι φτωχοί. Γι’ αυτό εγώ έκαμνα τέσσερις δουλειές και ακόμα κάμνω. Και cutterpillar έχω και δουλεύκω ιδιωτικά πάνω στα βουνά. Αυτή του ιερέα δεν τη θεωρώ δουλειά. Με ξεκουράζει. Είναι λειτούργημα η ιεροσύνη και η εκκλησία είναι ο χώρος που με ηρεμεί». 

Καθώς τα λέει αυτά αρχίζουν να ακούγονται ψαλμωδίες… Η παπαδιά συνεχίζει τις δουλειές και ο ίδιος ατάραχος… Κάπου εκεί, διερωτάσαι “τι γίνεται;”. Τελικά ήταν ο ήχος (ringtone) του κινητού του… Ήταν ο μεγάλος του γιος, ο Χρύσανθος για να ζητήσει οδηγίες για τη δουλειά. Ο πατήρ Ανδρέας δεν αφήνει τίποτα στην τύχη.

 

«Δεν ήμουν ποτέ αυστηρός με τα παιδιά. Ένας πατέρας, πρέπει να μιλά στα παιδιά με τρόπο που να μην προσπαθεί να επιβάλει τη δική του άποψη. Αυτό είναι το δύσκολο κομμάτι του πατέρα. Δεν θέλω να επιβάλω ποτέ την άποψή μου, αλλά μερικές φορές στη δουλειά αναγκάζομαι, επειδή μπορεί να γίνουν λάθη. Αν σε ένα φυτό δεν δώσεις το κατάλληλο νερό και φαΐ, θα μείνει αδύνατο και οι τομάτες θα είναι προβληματικές. Η πείρα είναι μεγάλη υπόθεση. Εγώ ασχολούμαι τώρα 35 χρόνια επαγγελματικά. Μόλις δω ένα φυτό, ξέρω τι θέλει.

Στην προσωπική τους ζωή δεν επεμβαίνω. Έχουν τις κοπέλες τους, τα αγόρια τους. Εκείνο που τους συστήνω είναι ότι κάνουν, να το κάνουν με αγάπη. Η αγάπη είναι δώρο Θεού. Ο Θεός έπλασε τον κόσμο ελεύθερο και σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου...

 

Κάποτε γνώρισα ένα γέροντα στο Άγιο Όρος και του είπα ότι θέλω να αγαπήσω παραπάνω τον Θεό. Μου είπε “ρε ευλογημένε, γιατί αγωνίζεσαι έτσι; Αγαπάς τον πλησίον σου; Τους εχθρούς σου αγαπάς τους;”. Αυτή είναι η αγάπη, αν θέλεις να αγγίξεις το Θεό. Πρέπει να νικήσεις τον εαυτό σου, να κάνεις την υπέρβασή σου. Αυτό το έχουν πετύχει οι Άγιοι μας. Εγώ δεν θα πω ότι το κατάφερα, αλλά προσπαθώ. Αλίμονο να πω ότι το κατάφερα. Αυτό το πράγμα θέλω να το μεταφέρω και στα δέκα βιολογικά μου παιδιά και στα πνευματικά μου».

  

Η εξουσία στους νέους
Η κουβέντα ήρθε στην πανδημία…

«Εμείς δεν νιώσαμε ότι οι άλλοι, επειδή είχαμε τα περβόλια και δεν κλειστήκαμε στο σπίτι. Στην εκκλησία, επειδή οι ψάλτες ήταν στις ευάλωτες ομάδες, λειτουργούσα με την Κωνσταντία, ψάλλει πολλά ωραία. Μαζί με το διάκο ήμασταν τρεις.

Το χωριό μας εκκλησιάζεται 98%'. Αν λειτουργούσα και κάθε μέρα θα έρχονταν. Αυτό δίνει χαρά και κίνητρα σε ένα ιερέα. Όταν βλέπεις την εκκλησία σου γεμάτη δεν έχει πιο ευχάριστο πράμα.

 

Είναι 160 άτομα στο χωριό, οι 50 είναι από 35 χρονών και κάτω. Εντυπωσιάζουν με πολλά οι δραστηριότητες των νέων. Ο κοινοτάρχης μας είναι 27 χρονών και ο γραμματέας της “Βασιλικής Γης” είναι 30 χρονών. Επέρασε η εξουσία στους νέους, που κάνουν πάρα πολλά κι αυτό είναι από τα θετικά του χωριού μας».

Κλείνοντας λέει πως νιώθει πλήρης επειδή παρά τις δυσκολίες και παρά το γεγονός ότι δεν είναι πάντα όλα ρόδινα, τα παιδιά του είναι πολύ αγαπημένα.

«Έβλεπες τους στην πανδημία εμαζεύονταν και επαίζαν παιχνίδια με τα χαρτιά συνέχεια. Είναι πολύ όμορφο πράγμα όταν μαζεύονται τα παιδιά για να φάμε μαζί. Βλέπεις ένα τραπέζι γεμάτο. Λέει μου κάποτε και ο Δεσπότης (Ησαΐας Κυκκώτης) “εσύ εν νεν οικογένεια που έχεις, εν μοναστήρι. Έχει μοναστήρι που εν έχει τόσους”.

Το πρώτο μέλημα του γονιού, είναι να φροντίσει να έχουν αγάπη μεταξύ τους τα παιδιά. Ένας σωστός γονιός πρέπει να σπείρει στα παιδιά τους το γονίδιο της αγάπης… Η αγάπη είναι τα πάντα…».

Η συμβολή αυτού του πατέρα, στο μεγάλωμα των παιδιών του ήταν καταλυτική, όπως και της μητέρας τους φυσικά… Ο πατήρ Ανδρέας Σωφρονίου, δεν λογάριασε αντιξοότητες και δυσκολίες… Έφτυσε αίμα, για να μην λείψει τίποτα στα παιδιά του.

Όπως αυτόν, είναι χιλιάδες οι πατεράδες στην Κύπρο (ανάμεσά τους και ο δικός μου), που έκαναν απίστευτες θυσίες για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Αυτό το κείμενο, είναι αφιερωμένο σε όλους αυτούς. Τους πατεράδες πρότυπα… Χρόνια πολλά σε όλους.
reporter.com.cy