Ταπείνωση! Μία τόσο απλή λέξη, αλλά με πολύ βαθύ νόημα. Ενα νόημα που έχει χάσει όχι μόνο την αξία του, αλλά ακόμη κι αυτήν την ορθή ερμηνεία, καθώς στη σημερινή εποχή έχει περάσει ότι «ταπείνωση» σημαίνει «μείωση προσωπικότητας». Είναι όμως έτσι; Τι πραγματικά είναι η ταπείνωση;
Η έννοια της ταπείνωσης, εμπεριέχει μία έννοια ακόμη που οι σύγχρονοι λεξικογράφοι και ερμηνευτές της ελληνικής γλώσσας, είτε αγνοούν, είτε δεν μπορούν να τη συλλάβουν. Η ταπείνωση, η εν Θεώ ταπείνωση, εμπεριέχει την έννοια της αυτογνωσίας. Κι αυτό, διότι μόνο όποιος έχει αυτογνωσία, μπορεί να τηρεί ταπείνωση.
Ρώτησαν κάποτε τον αρχαίο σοφό Χίλωνα: «με τι ασχολείται ο Δίας;» κι εκείνος απάντησε: «Τα μεν υψηλά ταπεινούν, τα δε ταπεινά υψούν» (δηλαδή: τα μεν υψηλά/υπερήφανα ταπεινώνει, τα δε ταπεινά τα υψώνει). Τη φράση αυτή, σε άλλη μορφή, θα τη συναντήσουμε αργότερα στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου: «Πολλοί δέ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καί ἔσχατοι πρῶτοι» (Ματθ. 19.30)
Τι σημαίνει ταπείνωση για τον χριστιανό;
Οπως ανέφερα παραπάνω, η εν Θεώ ταπείνωση εμπεριέχει την αυτογνωσία. Επομένως, το πρώτο αποφασιστικό βήμα για την ταπείνωση, είναι η αυτογνωσία. Το να ξέρουμε τι είδους άνθρωποι είμαστε. Γνωρίζοντας αυτό, αυτομάτως ξεκινάμε έναν αγώνα. Κι εδώ ξεκινάει και φαίνεται το μεγαλείο της ταπείνωσης…
Γνωρίζοντας τι είδους άνθρωποι είμαστε, γνωρίζουμε αυτόματα τις αδυναμίες μας, τα «στραβά» μας, τα προτερήματά μας. Ο δε αγώνας έχει να κάνει με τη διόρθωση της κάθε μας αδυναμίας και του κάθε μας «στραβού». Ταυτόχρονα, γνωρίζοντας ότι εμείς οι ίδιοι έχουμε αδυναμίες, ιδιοτροπίες, «στραβά», καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να κρίνουμε κανέναν άλλον. Για να κρίνεις, θα πρέπει να είσαι τέλειος. Τότε όμως και πάλι δε θα κρίνεις, γιατί θα έχεις κατανόηση.
Σε πολλούς έχει περάσει η εντύπωση ότι ο ταπεινός άνθρωπος, είναι ένας φυγόμαχος, ο οποίος απλά «καταπίνει» τις προσβολές και κάθεται σε μία γωνιά σιωπηλός. Αυτή είναι μία παρερμηνεία της πραγματικότητας. Ο ταπεινός άνθρωπος, ξέρει να διαλέγει τις μάχες του. Ξέρει ποια μάχη είναι μάταιη, ποια μάχη είναι «χαμένη» και ποια μάχη μπορεί να κερδίσει ή αξίζει έστω να ασχοληθεί.
Εχοντας ταπείνωση, τότε συνειδητοποιείς και κάτι ακόμα: το συμφέρον του συνόλου, είναι πολύ σημαντικότερο από το συμφέρον του εαυτού σου. Ενας ταπεινός άνθρωπος, δε θα διστάσει να θυσιαστεί για το σύνολο. Θα αποφύγει όμως να θυσιαστεί για τον εαυτό του. Γιατί σε αυτόν τον άνθρωπο, ο εαυτός του δεν υπάρχει. Υπάρχουν οι άλλοι.
Σε όλα τα παραδείγματα της ιστορίας όπου υπήρξαν μεγάλες μάχες, διαπιστώνουμε ότι οι μεγαλύτεροι ηρωισμοί έγιναν από ταπείνωση. Ο βασιλεύς Λεωνίδας και οι 300 επίλεκτοι οπλίτες του, έθεσαν το συμφέρον της Χώρας υπεράνω του ατομικού τους συμφέροντος. Αυτή τους η ταπείνωση, τους έβαλε στις χρυσές σελίδες της ιστορίας. Κι αυτό είναι μόνο ένα από τα άπειρα παραδείγματα, που αποδεικνύουν ότι ο ταπεινός άνθρωπος, δεν είναι φυγόμαχος.
Καθώς το συμφέρον του συνόλου είναι πάνω από το ατομικό συμφέρον, ο ταπεινός θα μπει πρώτος στο πεδίο της μάχης. Αντίθετα ο εγωιστής, θα μπει – αν μπει – τελευταίος, γιατί προέχει ο εαυτός του γι’ αυτόν.
Γύρνα και το άλλο μάγουλο;
Δυστυχώς, πολλοί είναι εκείνοι που έχουν κατακρίνει τη φράση «όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτω και την άλλην» (Ματθ. 5:39), διότι απλά δεν την έχουν καταλάβει.
Οπως προανέφερα, ο ταπεινός άνθρωπος διαλέγει τις μάχες του. Οταν λοιπόν κρίνει ότι δεν αξίζει τον κόπο ν’ ασχοληθεί, θα δεχτεί και το άλλο «χτύπημα», αδιαφορώντας. Η εκδίκηση, δεν είναι αυτοσκοπός για το χριστιανό, ειδικά όταν το «ράπισμα» προέρχεται εκ του πονηρού. Αυτός που θα σε «ράπίσει», θέλει ν’ αντιδράσεις ανάλογα, προκειμένου να έχει δικαιολογία από τη μία να σε τσακίσει και από την άλλη να σε κακολογήσει. Επομένως αν αδιαφορήσεις τότε και δε θα του δώσεις τη χαρά να πραγματοποιήσει το σχέδιό του και δε θα φέρεις τον άλλο σε τέτοια θέση ώστε να εξυπηρετήσει το θέλημα του Πονηρού.
Η έννοια του ταπεινού, αποδίδεται στην αρχαία ελληνική με τη φράση «καλός κ’αγαθός», η οποία στη νέα ελληνική έχει περάσει ως καλοκάγαθος. Είναι ο άνθρωπος που είναι ευγενικός, με καλούς τρόπους, που δε θα πει κακή κουβέντα για κανέναν και που πάντα θα είναι πρόθυμος να βοηθήσει το συνάνθρωπο στην ανάγκη του, ακόμα κι αν δεν τον γνωρίζει.
Αυτός ο άνθρωπος, επιδιώκει την ειρήνη και την ομόνοια μεταξύ των ανθρώπων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα κάνει υπέρμετρες υποχωρήσεις. Από την άλλη, ποτέ δεν παριστάνει τον έξυπνο, όσες γνώσεις κι αν έχει. Προτιμά να σιωπά από το να μιλά χωρίς λόγο. Θα προσφέρει τις γνώσεις του, όταν αυτές του ζητηθούν και πάντα χωρίς υπερηφάνεια, γιατί ξέρει ότι αυτές οι γνώσεις δεν ήρθαν μαζί του με τη γέννησή του. Είναι γνώσεις άλλων τις οποίες απέκτησε είτε μέσα από μελέτες βιβλίων, είτε μέσω των βιωμάτων του.
Δε θα μιλήσει με πομπώδεις εκφράσεις. Ο λόγος του θα είναι πάντα λιτός, απέριττος και κατανοητός. Εχοντας γνώση του μεγαλείου του Δημιουργού του, ξέρει ότι οι γνώσεις του είναι μία σταγόνα μπροστά στον ωκεανό γνώσεων του Δημιουργού του. Ετσι θεωρεί ότι επί της ουσίας δε γνωρίζει τίποτα! Κι αν αυτό σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί θυμίζει τον ιερό Σωκράτη ο οποίος έλεγε: «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» (ένα ξέρω ότι τίποτα δεν ξέρω).
Ο ταπεινός άνθρωπος, ξέρει τα όρια της υπακοής στην εκάστοτε εξουσία. Ξέρει μέχρι που θα κάνει υπακοή και από ποιο σημείο και μετά θα την αρνηθεί. Δε θα κάνει υπακοή στο παράλογο ή σ’ εκείνο που ξεπερνά τα εσκαμμένα. Θα βάλει φρένο εκεί που πρέπει, με τον τρόπο που αρμόζει στο χαρακτήρα του. Απλά, όμορφα, χωρίς βία και επιθετικότητα. Κι αν δεν εισακουστεί, θα προτιμήσει να αποχωρήσει από το να έρθει σε μία διαμάχη. Ειδικά αν αυτή δεν έχει κανένα νόημα.
Ο ταπεινός άνθρωπος, είναι υπερασπιστής του δικαίου ακόμα κι αν αυτό είναι εναντίον του. Θα υπερασπιστεί την Πατρίδα του, το Εθνος του, τον συνάνθρωπό του με αυταπάρνηση κι ανιδιοτέλεια, χωρίς να περιμένει ανταλλάγματα. Κι αν κι αυτό σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί θυμίζει τον Νικηταρά! Τον ήρωα αγωνιστή του 1821, που πεταμένος από την Πατρίδα του, δεν επαναστάτησε, αλλά υπομονετικά και με ταπείνωση ζητιάνευε στα σκαλιά της Εκκλησίας. Κι όταν χρειάστηκε, δεν κακολόγησε την Πατρίδα του στο ρώσο πρέσβη. Την υπερασπίστηκε για άλλη μία φορά.
Εν κατακλείδι…
Βλέπουμε λοιπόν, ότι η εν Θεώ ταπείνωση, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την ταπείνωση που επιχειρούν οι εχθροί της Πίστεως να προσδώσουν. Κάθε άλλο! Η ταπείνωση, από τα αρχαία χρόνια αποτελεί σημαντική αρετή για τον άνθρωπο. Αναμφισβήτητα, οδηγεί στη θέωση, καθώς η ταπείνωση εμπεριέχει και ένα σωρό άλλες αρετές, όπως η αυτογνωσία που αναφέρθηκε ήδη πολλές φορές, η πραότητα, η κατανόηση, η καλοσύνη, η συμπάθεια, η μακροθυμία, η ειρηνοποίηση, η αγαθότητα, η ανιδιοτέλεια, η αυταπάρνηση και αρκετές ακόμη. Κυρίως όμως, εμπεριέχει την πίστη! Πίστη στο Δημιουργό, πίστη στον άνθρωπο, πίστη στα υψηλά ιδανικά!
Δηλαδή… ό,τι ακριβώς λείπει από την εποχή μας…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου