Αυτή ήταν μια από τις πιο βάναυσες και μακροχρόνιες δημόσιες εκτελέσεις. Οι ευαγγελικές αφηγήσεις αναφέρουν ότι ο Ιησούς Χριστός παρέμεινε στον Γολγοθά για περίπου έξι ώρες - από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ. Αν και στους καταδικασμένους άνδρες συνήθως προσφερόταν κρασί ανακατεμένο με βότανα για να αμβλύνει τον πόνο και να θολώσει τη συνείδησή τους, εκείνος απέρριψε αυτό το ποτό, επιθυμώντας να παραμείνει λογικός μέχρι τον θάνατό του. «Τα Επτά Λόγια του Σωτήρα στον Σταυρό» - έτσι ονομάζονται - τα τελευταία λόγια του Ιησού, τα οποία έγιναν διαθήκη για τους πιστούς. Τι λένε σε όλους τους οπαδούς του Χριστιανισμού;
Ο Χριστός δεν καταδίκασε τους δήμιούς του ούτε το πλήθος. Το Ευαγγέλιο του Λουκά περιγράφει πώς, αμέσως μετά τα καρφιά τρύπησαν τα χέρια και τα πόδια του, φώναξε στον Πατέρα.
«Πάτερ, συγχώρεσέ τους, επειδή δεν ξέρουν τι κάνουν» (Λουκάς 23:34).
Στην Ορθόδοξη παράδοση, αυτά τα λόγια γίνονται αντιληπτά ως η υψηλότερη εκδήλωση της αγάπης και του ελέους του Χριστού. Οι Άγιοι Πατέρες (για παράδειγμα, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος) επεσήμαναν ότι ακόμη και σε στιγμές πόνου και ταπείνωσης, ο Ιησούς δεν κατηγορεί τους εχθρούς του, αλλά μεσιτεύει γι' αυτούς. Οι Καθολικοί θεολόγοι βλέπουν σε αυτά τα λόγια τη βάση του δόγματος της συγχώρεσης και της λύτρωσης. Ο Αυγουστίνος της Ιππώνας έγραψε ότι ακριβώς η άγνοια - «δεν ξέρουν τι κάνουν» - καθιστά δυνατή τη συγχώρεση, γιατί αν είχαν σταυρώσει συνειδητά τον Θεό, η ενοχή τους θα ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερη. Αυτά τα λόγια θεωρούνται επίσης ως κάλεσμα για κάθε Χριστιανό να ακολουθήσει το παράδειγμα του Χριστού συγχωρώντας τους εχθρούς του. Πολλοί Προτεστάντες θεολόγοι (για παράδειγμα, ο Μαρτίνος Λούθηρος) είδαν σε αυτή τη φράση επιβεβαίωση ότι η συγχώρεση είναι δώρο από τον Θεό, όχι ανθρώπινο επίτευγμα. Τονίζεται ότι η πίστη στον Χριστό απελευθερώνει κάποιον από την ενοχή, ακόμη και αν κάποιος προηγουμένως ζούσε στην «άγνοια». Στην εβραϊκή ηθική υπάρχει επίσης η ιδέα ότι ένα άτομο που διαπράττει κακό εν αγνοία φέρει λιγότερη ευθύνη από ένα άτομο που το κάνει συνειδητά.
Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο που είπε ο Ιησούς Χριστός.
Όταν ένας από τους ληστές στράφηκε στον Σωτήρα και τον αναγνώρισε ως τον Κύριο, ρώτησε: «Μνήσθησί μου, Κύριε, όταν έρθεις στη βασιλεία σου!»
Ο Ιησούς Χριστός τον στήριξε και του έδωσε ελπίδα: «Αληθώς σου λέγω, σήμερον θέλεις είσθαι μετ’ εμού εν τω παραδείσω» (Λουκάς 23:43).
Μέσω της μετάνοιας και της ελπίδας, ο άνθρωπος πρέπει να αγωνίζεται για τη σωτηρία. Αυτά τα λόγια επιβεβαιώνουν ότι η οδός προς τη Βασιλεία του Θεού είναι ανοιχτή σε όλους όσους στρέφονται ειλικρινά στον Χριστό, ακόμη και στις τελευταίες στιγμές της ζωής. Οι Άγιοι Πατέρες (για παράδειγμα, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος) έγραψαν ότι ο καλός κλέφτης ήταν ο πρώτος που εισήλθε στον παράδεισο μέσω της πίστης και της μετάνοιας. Η σωτηρία δεν χορηγείται με έργα, αλλά με χάρη και μετάνοια, και ο ίδιος ο Χριστός είναι ο παράδεισος, επειδή ο παράδεισος είναι να είσαι μαζί Του. Ο Μαρτίνος Λούθηρος επεσήμανε ότι ο κλέφτης δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να πιστεύει, και αυτό ήταν αρκετό για να βρει σωτηρία. Αυτό το απόσπασμα χρησιμοποιείται επίσης ως επιχείρημα κατά του δόγματος του «καθαρτηρίου», αφού ο Χριστός υπόσχεται παράδεισο «σήμερα».
«Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;» είναι λόγια που καταγράφονται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Μάρκου (Ματθ. 27:46· Μάρκος 15:34).
Έχουν δημιουργήσει πολυάριθμες ερμηνείες μεταξύ θεολόγων διαφόρων παραδόσεων, καθώς φαίνονται απροσδόκητες: ο Υιός του Θεού απευθύνεται στον Πατέρα με λόγια απελπισίας. Ο Αυγουστίνος και ο Θωμάς Ακινάτης τόνισαν ότι αυτή είναι μια έκφραση της ανθρώπινης φύσης του Χριστού, όχι της θεϊκής Του φύσης. Βιώνει τα βάθη του πόνου και της «εγκατάλειψης από τον Θεό» προκειμένου να συμμεριστεί πλήρως τη μοίρα του αμαρτωλού.
Οι σύγχρονοι Καθολικοί θεολόγοι βλέπουν εδώ το μυστήριο της κένωσης – την πλήρη αυτοταπείνωση του Υιού του Θεού, ο οποίος αναλαμβάνει επάνω Του ολόκληρο το βάρος της ανθρώπινης αποξένωσης από τον Θεό.
Συνειδητοποιώντας ότι το τέλος ήταν κοντά, ο Ιησούς είπε: «Διψώ» (Ιωάννης 19:28), ακολουθούμενο από τα λόγια: «Τετέλεσται!» (Ιωάννης 19:30). Και την τελευταία στιγμή της επίγειας ζωής Του, στράφηκε στον Θεό: «Πάτερ, εις τας χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου» (Λουκάς 23:46).
Στην Ορθοδοξία, αυτά τα λόγια μαρτυρούν το γεγονός ότι ο θάνατος του Χριστού ήταν εκούσιος. «Παραδίνει» το πνεύμα και δεν πεθαίνει απλώς.
Οι Άγιοι Πατέρες (Ιωάννης Χρυσόστομος, Μέγας Βασίλειος) έλεγαν ότι ο Χριστός πεθαίνει ως άνθρωπος, αλλά ταυτόχρονα φανερώνει τη δύναμή Του ως Θεού: κανείς δεν Του αφαιρεί τη ζωή, την δίνει ο Ίδιος. Στη λειτουργία, αυτά τα λόγια έγιναν σύμβολο ειρήνης και εμπιστοσύνης για τον πιστό την ώρα του θανάτου.
Η σταύρωση καταργήθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Ο Κωνσταντίνος Α΄, ο οποίος νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό το 313 (το Διάταγμα των Μεδιολάνων) και ο ίδιος έγινε προστάτης της θρησκείας, κατάργησε τη σταύρωση λόγω της ιερής της σημασίας για τους πιστούς. Ο σταυρός έγινε σύμβολο της πίστης τους και η χρήση του ως μέσου επαίσχυντης και επώδυνης εκτέλεσης κρίθηκε απαράδεκτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου