Αποκαλυπτικές διδαχές του γέροντος Παϊσίου!

Συνέντευξη του π. Αρσενίου Κατερέλου στον π. Ιωήλ Κωνστάνταρο...

π. ΙΩΗΛ: π. Ἀρσένιε, τόσο ὁ Γέροντας Παΐσιος, ὅσο καί ὁ Γέροντάς σας Ἰσαάκ ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ἐπονομαζόμενος ''Λιβανέζος'', σᾶς εἶχαν ἐπισημάνει κάτι τι ἐπάνω στό λεπτό θέμα τῆς ὑγιοῦς πνευματικότητος; Σᾶς εἶχαν ὑπογραμμίσει κάτι, τό ὁποῖο προϊόντος
τοῦ χρόνου, θά ἐρχόταν στήν Ἐκκλησία σέ σχέσι μέ τήν ὑγιῆ πνευματικότητα, πού ἴσως ἀλλοιώνεται στίς πονηρές ἡμέρες πού ζοῦμε  καί μία ἀπό τίς συνέπειες αὐτοῦ εἶναι τό νόθο πνευματικό βίωμα;

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Τά πιό πολλά ἀπ᾽ ὅσα ἤδη ἀναφέραμε, π. Ἰωήλ, στήν οὐσία δέν ἦσαν ἄλλο παρά ἡ ἀπεσταγμένη διδασκαλία καί ἐμπειρία τῶν προαναφερθέντων Γερόντων. Μάλιστα δέ τά πρός ἀποφυγήν τά ἐκθέσαμε κατά τρόπον ἐπιεικέστερο γιά λόγους εὐνοήτους.

Τώρα, ὅσον ἀφορᾶ εἰς τόν Γέροντά μου Ἰσαάκ, πού ἦτο Λιβανέζος, μᾶς συγκινεῖ ὅλους ὅσοι τόν ἐγνωρίσαμε ἀπό πολύ κοντά, πόσο ἀγαποῦσε καί ηὐλαβεῖτο τήν Ἑλληνορθόδοξη παράδοσι. Ἄλλωστε, αὐτός ἦτο καί ἕνας ἀπό τούς λόγους πού ἔκανε μεταφράσεις Πατερικῶν βιβλίων ἀπό τά Ἑλληνικά στά Ἀραβικά. Μάλιστα δέ ἐπροτιμοῦσε βιβλία ὅπου κάποιος ἐκεῖ μέσα ἔβλεπε τήν ὑγιῆ Ὀρθόδοξη πνευματικότητα σέ ὅλες τίς διαστάσεις της (Φιλοκαλία, Ἅγιο Ἰωάννη Σιναΐτη, κλπ.).

Ὁ ἴδιος συνεχῶς ἐτόνιζε τήν διακριτική ἀσκητική σταυροαναστάσιμη βιοτή. Ἦτο ὁ ἴδιος ''ὅλος ἀγῶνα'' καί ὅλος θεϊκή φωτιά. Προφανῶς, ὅλες οἱ θέσεις τοῦ πνευματικοῦ καθοδηγητοῦ του, τοῦ Γέροντος Παϊσίου, ἦσαν αὐτομάτως καί ἀβιάστως καί ἰδικές του. Μοῦ ἔλεγε γιά τό θέμα αὐτό: « Πρέπει, παιδί μου, νά ἀναπνέωμε τόν Γέροντα». Καί φυσικά, δέν ἐννοοῦσε μέ τρόπο πού ὁδηγεῖ σέ ἀρρωστημένες καταστάσεις, ἀλλά τόν πλέον ἀσφαλῆ καί ἀνώδυνο τρόπο γιά νά ἀποκτήση ὁ ἄνθρωπος, ὄχι ἁπλῶς ''νοῦν Γέροντα'', ἀλλά διά τοῦ Γέροντος ''νοῦν Χριστοῦ''.

Γιά τό θέμα τῶν εὐρωπαϊκῶν κονδυλίων, ἐνθυμοῦμαι, πρίν τριάντα χρόνια, ὅτι πολλές φορές σέ γενόμενες συζητήσεις, μέ πόνο καί ἱερή ἀγανάκτησι διαφωνοῦσε. Γιά μέν τήν Ἑλλάδα ἔλεγε ὅτι τά ἄνομα εὐρωπαϊκά χρήματα τελικό σκοπό ἔχουν νά κυριεύσουν τήν συνείδησι τῶν Ἑλλήνων. Ἐτόνιζε ὅτι οἱ Εὐρωπαῖοι δέν τό κάνουν γιά τήν ψυχή τους ἤ ἀπό ἀγάπη. ῎Εχουν πολύ πονηρά σχέδια. Ἰδιαίτερα γιά τό Ἅγιο Ὄρος, πού τό θεωροῦσε πατρίδα του, διετυμπάνιζε πρός κάθε κατέθυνσι ὅτι μέ τόν τρόπον αὐτόν ἀποσκοποῦν νά ἁλώσουν τό Ἅγιο Ὄρος καί νά καταργήσουν τήν μοναδικότητά του μέ ὅ,τι θλιβερές συνέπειες θά ἔχη αὐτό, ἄν καί ὅσο ἐπιτευχθῆ. Καί ἐάν αὐτά ὁ Γέροντας τά ἔλεγε γιά τήν Ἑλλάδα μας καί τό Ἁγιώνυμον Ὄρος, τότε πού ὅλοι ἀπελάμβαναν τήν ''βοήθεια'', σκεφθεῖτε τί θά ἔλεγε στίς ἡμέρες μας...!

Ἐννοεῖται ὅτι στό ἴδιο μῆκος κύματος, καί μάλιστα πιό σφοδράἐκινεῖτο καί ὁ Γέροντας Παΐσιος. Μάλιστα, τόσο βαθύ πόνο καί ἁγία κατά Θεόν ''ψύχωσι'', δηλαδή διορατική ἀνησυχία, τοῦ ἐπροξενοῦσαν ὅλα αὐτά, πού μία φορά, ὅταν ἤμαστε στό Καλύβι τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου - ἐκεῖ τότε ὑπῆρχε ἕνα πάρα πολύ μικρό φουρνάκι, ἔξω ἀπό τό Κελλί -, μόλις τό εἶδε ὁ Γέροντας, μέ χιοῦμορ καί ἀστειευόμενος, ἀλλά καί θλιβόμενος, εἶπε περίπου τά ἑξῆς - τά λέμε περιληπτικά: «Μήπως πήρατε χρήματα ἀπό τό ΚΕΔΑΚ (Κέντρο Διαφύλαξης Ἁγιορειτικῆς Κληρονομιᾶς); Μήπως αὐτό τό ἔφτιαξε τό ΚΕΔΑΚ;» Δηλαδή, ἐάν ὁ σοφός καί προορατικός Γέροντας δέν ἤθελε ξένη βοήθεια οὔτε γι᾽ αὐτό τό φουρνάκι - πού τέτοιο θέμα ἐν προκειμένῳ δέν ὑφίστατο τότε, οὔτε κατά διάνοιαν -, σκεφθεῖτε γιά τά ὑπόλοιπα....

Ὅλα αὐτά βέβαια εἶναι εὐκολονόητο τό πόσες ἄμεσες ἐπιπτώσεις ἔχουν στήν Ἁγιορειτική καί πανορθόδοξη πνευματικότητα. Ἔχουν ἀπό ἀρνητικές ἕως καί τραγικές συνέπειες...

Τώρα, ὁ π. Παΐσιος προφανῶς καί ἦτο μία ἀπύθμενη καί ἀνεξερεύνητη δεξαμενή ὑγιοῦς πνευματικότητος, ἡ ὑπερχείλισις τῆς ὁποίας, ἀναλόγως μέ τήν δεκτικότητα ἑνός ἑκάστου, μᾶς ἤρδευε ὅλους. Ὅ,τι ἔλεγε, ἐδίδασκε, ἔπραττε, ζοῦσε, ἦτο δείκτης ὑγιοῦς πνευματικῆς πορείας καί ἀτελέστου τελειότητος.

Φυσικά, τό θέμα ''Ὑγιής πνευματικότης καί Γέρων Παΐσιος'' εἶναι ἀπέραντο. Ὅσον ἀφορᾶ δέ στόν Γέροντα Ἰσαάκ γιά τό ἴδιο θέμα, ἐπιφυλάσσομαι νά μιλήσω ἐκτενέστερα στήν εἰδική συνέντευξι πού ἔχει προγραμματισθῆ γιά τό πρόσωπό του.

π. ΙΩΗΛ: Βεβαίως, οἱ εὐλαβεῖς ἀκροαταί τοῦ σταθμοῦ μας θά ἔχουν, ὅπως ἤδη εἴπατε, καί αὐτήν τήν εὐλογία καί τήνεὐκαιρία νά ἀκούσουν περί τοῦ Γέροντός σας Ἰσαάκ.

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Πρῶτα ὁ Θεός. Ἄς ἀναφέρωμε ὅμως ἐπιγραμματικά καί κάποιες λίγες διδαχές τοῦ Γέροντος Παϊσίου ἀπό τίς προσωπικές μου σημειώσεις, ὅσες εἶναι καί γενικωτέρου ἐνδιαφέροντος καί ἔχουν σχέσι μέ τήν ὑγιῆ πνευματικότητα καθώς καί μέ τίς ἐκκεντρότητές της.Ἔλεγε:

- « Ἄν ὑπῆρχαν ἀρκετοί καλοί πνευματικοί, δέν θά χρειάζονταν τόσοι ψυχίατροι». Καί ἀπό τά ὑπόλοιπα συμφραζόμενα τότε τοῦ Γέροντος (14/9/1988) ἔβγαινε τό συμπέρασμα ὅτι, ἐάν οἱ ἄνθρωποι προσέτρεχαν σέ πνευματικό καί ἐκεῖνος ἦτο ἔμπειρος, τότε στίς πλεῖστες ὅσες τῶν περιπτώσεων θά περίττευε ὁ ψυχίατρος.

- «Ὅσοι θέλουν νά πᾶνε γιά μοναχοί πρέπει νά ἑτοιμάζουν τούς γονεῖς τους μέ διάκρισι γιά νά ἀποφεύγωνται τά πολλαπλά καί περιττά προβλήματα. Ὄχι γιά παράδειγμα, νά τούς λένε ''θά πάω νά κλεισθῶ σέ ἕνα σπήλαιο, θά τρώω παξιμάδι'', κλπ. Πράγματα δηλαδή ἀπραγματοποίητα, τά ὁποῖα δικαιολογημένα θά σοκάρουν τούς γονεῖς».

Μοῦ ἔλεγε πώς ἀπό ἕνδεκα χρονῶν, πρᾶγμα πού εἶναι γνωστό βέβαια, ἐδιάβαζε βιβλία πνευματικά καί ἔκανε καί ἐκεῖνος τότε τίς πρῶτες παιδικές ὑπερβολές.

Ἔλεγε:

- «Ὁ καθένας, ἀνάλογα μέ τήνκατάστασι τοῦ νοῦ του, κρίνει, συμπεραίνει, σκέφτεται καί γιά τούς ἄλλους».

- «Τό ἐργόχειρο τοῦ Σατανᾶ εἶναι συνεχῶς νά μᾶς βάζη λογισμούς. Ἐκεῖ πρέπει νά ἔχωμε καλό κόσκινο. Στήν ἀρχή, προσπαθεῖ νά μᾶς βάζη λογισμούς ἐναντίον τῶν ἄλλων, ὕστερα ἐναντίον τοῦ πνευματικοῦ μας, μετά προχωράει στούς Ἁγίους καί φθάνει ἕως καί τόν Θεό. Τό καλύτερο ἀντίδοτο εἶναι ἡ περιφρόνησι. Σέ αὐτές τίς περιπτώσεις ἐκεῖνο πού θέλει ὁ Θεός ἀπό μᾶς εἶναι νά ζοῦμε πνευματικά, νά μή σκεφτώμαστε τίποτε καί νά μή βασιζώμαστε στήν κρίσι μας καί βγάζωμε διάφορα ἐσφαλμένα συμπεράσματα».

Ἕνας Καθολικός τοῦ εἶχε πῆ: «Γιατί, ὁ Θεός δέν εἶναι μέ ὅλον τόν κόσμο; Μόνον ἐσεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι κατέχετε τήν ἀλήθεια;» Καί ἀπήντησε ὁ π. Παΐσιος: «Ὁ Θεός εἶναι μέ ὅλον τόν κόσμο, ἀλλά ὅλοι οἱ ἄνθρωποι δέν εἶναι μέ τόν Θεό. Καί ὅλο γιά εἰρήνη μιλοῦν, ἀλλά ἀπό πίσω κατασκευάζουν ὅλο καί μεγαλύτερες βόμπες...»

Γενικῶς, ὁ Γέροντας ἦτο ἄκρως ἀντίθετος μέ τήν ''λογική τοῦ Οἰκουμενισμοῦ'', ὅπως τό ἔλεγε. Ἔλεγε ἐπ᾽ αὐτοῦ: «Οἱ παλαιοί ἄνθρωποι μέ τήν ἁπλότητά τους κατέληγαν στήν θεία Γνῶσι. Ἐνῷ σήμερα μορφώνωνται καί αὐτήν τήν γνῶσι τους τήν χρησιμοποιοῦν ἐκεῖ πού δέν ἁρμόζει. Βάζουν τήν λογική ἐκεῖ πού δέν μπαίνει καί στό τέλος δέν βγαίνει ἄκρη. Ἔτσι τελικά πέφτουν σέ πιό μεγάλη ἄγνοια καί πλάνη».

Μία φορά μᾶς ἔλεγε: «Ἀπό τούς 1000 πού μοῦ ἔρχονται ἐδῶ καί εἶναι σίγουροι ὅτι εἶναι δαιμονισμένοι, ζήτημα εἶναι νά εἶναι ἕνας, καί οὔτε...»!

Ἐπίσης, κατά τόν Γέροντα: «Ὁ δαιμονισμένος θεραπεύεται πρῶτα μέ τήν μετάνοια καί τήν ἐξομολόγησι καί μετά μέ ὅ,τι ἄλλο χρειασθῆ».

Μᾶς ἔλεγε ὁ Γέροντας καί τήν ἑξῆς περίπτωσι: «Ἕνας δαίμονας πού ἦταν μέσα σέ ἕναν δαιμονισμένο, ἐπειδή ὑπέφερε ἀπό τήν ''εὐχή'' πού ἔλεγε ὁ δαιμονισμένος, ἤθελε νά πάη στό Πακιστάν - ἤθελε νά πάρη ''ἀπόσπασι'' δηλαδή... -, ἀλλά εἶχε ἐντολή ἀπό τούς ἀνωτέρους του δαίμονες νά παραμείνη μέσα στόν δαιμονισμένο». Φυσικά, ὅσο ἐξηρτᾶτο ἀπό αὐτούς. Ἐδῶ βλέπομε ὅτι τά κατώτερα ταγκαλάκια (δαιμόνια) κάνουν ὑπακοή στούς ἀνωτέρους τους.

Μοῦ ἔλεγε γιά ἕναν παπᾶ πού ἐδιάβαζε μέ στόμφο τούς ἐξορκισμούς σέ ἕναν δαιμονισμένο. Ἔλεγε ὁ παπᾶς: '' Ἔξελθε! Φυγαδεύθητι!, κλπ.'' Ὁπότε, σέ μία στιγμή ἀπήντησε σαρκαστικά ὁ δαίμων, μέσῳ τοῦ δαιμονοκαταληφθέντος ἀνθρώπου: ''Ἐπειδή τό λές ἐσύ ρέ... ἐγώ δέν πρόκειται νά φύγω''! Καί συνέχισε ὁ Γέροντας λέγοντας ὅτι ὁ Διάβολος θέλει πάνω ἀπ᾽ ὅλα ταπείνωσι ἐκ μέρους μας γιά νά πολεμηθῆ.

Ἕλεγε: «Ὁ φυσικός νόμος τῆς βαρύτητας δέν ἔχει εὐσπλαγχνία. Ὁ πνευματικός ὅμως νόμος ἔχει, γιατί τότε ἔχει κανείς νά κάνη μέ τόν Πολυεύσπλαγχνο Θεό, πού σέ κατεβάζει μέ στοργή ὁμαλάκαί σέ προσγειώνει».

Ἔλεγε μία φορά: «Ὅταν ἐμφανίζεται ἕνας Ἅγιος σέ κάποιον, τότε ἕνας ἄλλος ἄνθρωπος πού βρίσκεται στόν ἴδιο χῶρο, ἄλλοτε τόν βλέπει κι ἐκεῖνος, ἄλλοτε μόνο ἀκούει τήν φωνή του, ἄλλοτε αἰσθάνεται μόνο τήν εὐωδία του, καί ἄλλοτε τίποτε. Δέν ὑπάρχει νόμος».

Ἔλεγε: «Ὁ Θεός θέλει πρό πάντων ἐμεῖς νά εἴμαστε χαρούμενοι ἐσωτερικά καί ἀναπαυμένοι μέ τίς κατά Θεόν ἐπιλογές μας, κλπ. Δέν εἶναι ὁ Θεός τύραννος νά μᾶς πιέζη, ἀλλά μᾶς ἀφήνει ἐλευθέρους».

Μία φορά ἔλεγε σέ κάποιον πού εἶχε προβλήματα ὑγείας καί ἐθλίβετο γιά μία του ἀσθένεια: «Δέν σέ συμφέρει ὁ Θεός νά σοῦ τήν πάρη, γιατί θά τό ἐκμεταλλευθῆ ὁ πειρασμός». Καί ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας ἔλεγε γιά τόν ἑαυτό του: «Ὅσο μέ ὠφέλησαν οἱ ἀρρώστειες δέν μέ ὠφέλησε ἡ ὑπόλοιπη ἄσκησι».

Ἔλεγε:

- «Ὁ λογισμός στόν ἄνθρωπο εἶναι τό πιό σπουδαῖο πρᾶγμα».

- « Ὁ Διάβολος εἶναι μέγας τεχνίτης. Τόν καθένα ξέρει ποῦ θά τόν πιάση».

- «Ἐξαρτᾶται μέ τί λογισμό κάνει κάποιος κάτι».

- «Πρίν πάρωμε μία ἀπόφασι, νά ζυγίζωμε πρῶτα τόν ἑαυτό μας πόσο ἀντέχει».

Ἔλεγε: «Ἄν θέλη ὁ ἄνθρωπος νά προκόψη, πάντα στούς ἄλλους νά βρίσκη ἐλαφρυντικά. Μόνον τόν ἑαυτό του νά μή δικαιολογῆ καί μεταθέτη τήν εὐθύνη. Ἀκόμη καί στόν Διάβολο νά βρίσκωμε ἐλαφρυντικά. Νά λέμε ''αὐτός, σάν Διάβολος, κάνει θαυμάσια τήν δουλειά του· ἐγώ τί κάνω;''»

Ἔλεγε: «Ὅταν κάνωμε μία μικρή ἤ μεγάλη ἁμαρτία, δέν σημαίνει ὅτι αὐτόματα δαιμονιζόμαστε. Ἄν ἦταν ἔτσι, δέν θά ἔφθαναν οἱ παπᾶδες μέ τίποτε».

Ἐτόνιζε: «Νά ἁπλουστεύωμε τήν ζωή μας μέ λιγώτερες ἀσχολίες γιά νά ἔχωμε χρόνο καί γιά τά πνευματικά». Αὐτό τό ἔλεγε μέ ἀφορμή τό ἑξῆς περιστατικό. Κάποιος ἱερέας πού εἶχε ἔλθει ἀπό τό ἐξωτερικό γιά νά κάνη τήν διδακτορική διατριβή του, ἐπειδή δέν τοῦ ἔμεινε οὔτε μία ἡμέρα κενή σέ διάστημα ἑνός μηνός παραμονῆς του στήν Ἑλλάδα, δέν μπόρεσε νά πάη στό Ἅγιον Ὄρος γιά νά δῆ τόν Γέροντα. Ἦταν πολύ γνωστός του. Ὡς ἐκ τούτου, τοῦ τό παρήγγειλε μέσῳ κάποιου ἄλλου. Καί ὁ π. Παΐσιος τοῦ ἔστειλε τήν ἑξῆς ἀπάντησι: «Αὐτό τό διδακτορικό τελικά εἶναι σκέτη δικτατορία...»!

Νά κλείσωμε αὐτήν τήν ἑνότητα μέ κάτι εὐχάριστο.

Κάποτε ὁ Γέροντας εὑρίσκετο στά Κατουνάκια καί ἔκανε κομβοσχοίνι ὅλην τήν νύχτα μέχρι τό μεσημέρι τῆς ἑπομένης. Κατά τήν διάρκεια τῆς προσευχῆς του ἔβλεπε, ἔνοιωθε ὅτι εὑρίσκετο μέσα σέ τέτοιο θεῖο Φῶς, πού μετά ἔλεγε: «Πόσο διαφέρει σέ λάμψι ὁ καυτός μεσημεριάτικος καλοκαιρινός ἥλιος ἀπό τήν λάμψι τοῦ φεγγαριοῦ τῆς νύχτας; Ἔ, τόσο καί ἀσύγκριτα περισσότερο διαφέρει σέ λάμψι τό θεϊκό Φῶς ἀπό τήν λάμψι τοῦ καλοκαιριάτικου ἥλιου».

Νομίζω, σχόλια δέν χρειάζονται, π. Ἰωήλ.

π. ΙΩΗΛ: Φοβερές, ἄπιαστες ὄντως πνευματικές καταστάσεις ἐζοῦσε ὁ μακαριστός Γέροντας.

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Τώρα, ὅσον ἀφορᾶ στήν ἐπερχομένη ἀλλοίωσι στό βίωμα καί στήν ὑγιᾶ πνευματικότητα, πολλά ἔλεγε ὁ Γέροντας. Εἶναι λεπτή ἡ θέσις μας στό ἄν πρέπη καί μέχρι ποιό βαθμό πρέπει νά ποῦμε κάποια πράγματα. Βέβαια, ἐν τῇ ρύμῃ τοῦ λόγου κάποια ἐξ αὐτῶν ἔχουν ἤδη ἐπισημανθῆ.

Γενικῶς, ὁ Γέροντας γιά πολλά ἀνησυχοῦσε. Πολλά ἐξ αὐτῶν εἶναι πασίγνωστα, ἀλλά καί ἐμεῖς ἔχομε ἀναφερθῆ ἄλλες φορές παλαιότερα.

Ἄς ποῦμε τώρα κάποια λίγα ἐπιπρόσθετα καί γιά περισσότερα πρῶτα ὁ Θεός ἴσως κάποια ἄλλη φορά.

Ὁ Γέροντας Παΐσιος ἐτόνιζε συνεχῶς καί ἐφοβεῖτο τήν συνεχῶς αὐξανομένη ''βλαμμένη εὐλάβεια'', ὅπως τήν ἐχαρακτήριζε, πού φυσικά ὑπῆρχε καί στήν ἐποχή του σέ μικρότερο ὅμως βαθμό. 

Ἀνησυχοῦσε γιά τήν χλιαρότητα τῶν Χριστιανῶν καί κάποιων μοναχῶν, τήν ἐξάπλωσι τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, τῆς ἐκκοσμικεύσεως καί τήν αὔξησι τῆς πνευματικῆς συγχύσεως.

Ἔλεγε: «Πολλοί γεμίζουν τίς βιβλιοθῆκες τους μέ πνευματικά καί πατερικά βιβλία. Τό ἀποτέλεσμα ὅμως εἶναι ὅτι πολλές φορές δέν ξέρουν τί τούς γίνεται καί πνευματικοί καρποί, μηδέν». Οἱ παλαιοί ἐδιάβαζαν ἕνα-δυό βιβλία, ἄκουγαν καί καμμιά κουβέντα ἀπό περιοδεύοντα ἱεροκήρυκα καί κάποιοι ἀπ᾽ αὐτούς ἔφθαναν σέ μεγάλα πνευματικά μέτρα.

π. ΙΩΗΛ: Δέν λέγει ὀ Ἀπόστολος Παῦλος «ἔχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας τήν δέ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι»; (Β´ Τιμόθ. γ´, 5)

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Ἀκριβῶς. Ἀλλά, ἄς συνεχίσωμε.

Μᾶς ἔλεγε ὅτι κάποιοι θά παρεξηγοῦν τήν φυσιολογική συμπεριφορά καί γενικῶς ὁ,τιδήποτε τό φυσιολογικό, ὅπως τό χαριτωμένο χιοῦμορ, διότι θά ἔχουν κριτήρια βάσει τῶν παθῶν τους. Θά μπερδεύουν τήν μετάνοια μέ τήν μελαγχολία καί θά νομίζουν ὅτι ἡ μελαγχολία εἶναι μετάνοια.

Ἐπίσης, θά θεωροῦν τήν ὑπευθυνότητα ὡς ἄγχος, τήν ἔλλειψι προνοητικότητος ὡς ἐμπιστοσύνη στήν Θεία Πρόνοια, τήν ἀνευθυνότητα ὡς κατά Θεόν ἠρεμία. Ἀκόμη, θά ἀποδίδουν τά διάφορα συμπτώματα λόγῳ προβλημάτων ὑγείας σέ καθαρά πειρασμικές ἐνέργειες, τήν ψυχοπάθεια γιά δαιμονισμό ἤ μαγεία, κλπ.

Ὁ Διάβολος, σύν τῷ χρόνῳ, δέν θά χρειάζεται νά ἐφαρμόζη τά δικά του τεχνάσματα. Καί αὐτό, διότι θά παίρνη μαθήματα ἀπό τούς ἀνθρώπους. Θά λέη: «Ἀπό ἐδῶ καί πέρα θά παίρνω μαθήματα ἀπό σᾶς», ἤ, ὅπως τό ἔλεγε ἀλλοιῶς ὁ προορατικός Γέροντας, «εἶναι κάποιοι πού κάνουν φροντιστήριο στόν Διάβολο».

Ἔλεγε: «Πολλοί θά πηγαίνουν στόν πνευματικό, ὄχι γιά ἐξομολόγησι, ἀλλά γιά κουβέντα, κλπ.». 

Ὁ Γέροντας, ὅπως μᾶς ἔλεγε γιά τόν ἑαυτό του καί τούς ἐπισκέπτες στό Κελλί του, καταλάβαινε ποιοί ἔχουν ἀνάγκη καί καλή διάθεσι καί ποιοί ὄχι καθώς καί ποιούς τούς ἔστελνε ὁ πειρασμός. Βέβαια, αὐτά ὁ Γέροντας δέν τά ἐφανέρωνε στούς ἀνθρώπους.

Μᾶς ἔλεγε γιά τούς ἄλλους Γεροντᾶδες, ὅτι ἄλλοι ἐξ αὐτῶν ἔχουν καί τό ὄνομα καί τήν χάρι, ἄλλοι πιό πολύ ὄνομα καί λιγώτερο χάρι ἤ καί σοβαρές πνευματικές διαρροές ἀκόμη καί πλᾶνες, καί ἄλλοι λιγώτερο ὄνομα καί περισσότερο χάρι.

Μᾶς ἔλεγε καί γιά Γεροντᾶδες πού βγάζουν τήν ἀρετή τους ''στό σφυρί'', δηλαδή ἄμεσα ἤ ἔμμεσα συντελοῦν ἤ ἔστω δέν ἀποτρέπουν νά γνωστοποιοῦνται οἱ ἀρετές τους καί τά χαρίσματά τους, ὅταν καί ἄν αὐτά ὑπάρχουν... Ἔλεγε: «Ὅποιου Γέροντα ἔχει βγῆ ἡ ὁποιαδήποτε ἀρετή του στό σφυρί, ἐκεῖ θέλει πολλή προσοχή γιατί εἶναι ὕπουλη παγίδα».

Ἐτόνιζε ὅτι ὁ πνευματικός πρέπει, διά μέσου τοῦ ἑαυτοῦ του, νά ὁδηγῆ τούς ἀνθρώπους στόν Χριστό καί ὄχι διά τοῦ Χριστοῦ νά τούς ὁδηγῆ στόν ἑαυτό του.

Διέβλεπε καί προέβλεπε τίς αὐξανόμενες προλήψεις τῶν Χριστιανῶν, ὅπως πίστι στά ὄνειρα, ψευδοοράματα, κλπ. Ἔλεγε ὅτι θά ἀποδίδουν τίς διάφορες συμπτώσεις στήν δῆθεν διόρασι κάποιων Γεροντάδων, κλπ.

Οἱ ἄνθρωποι θά φθάσουν, χωρίς νά κάνουν τά ἀνθρώπινα, νά τά περιμένουν ὅλα ἀπό τόν Θεό.

Διαλαλοῦσε ὅτι οἱ ἑπόμενες γενεές θά φέρουν τούς Γερμανούς καί τούς ξένους γενικά νά μᾶς μάθουν τήν γλῶσσα μας καί τά παιδιά μας καί τά ἐγγόνια μας θά μᾶς φτύνουν....

Ἄς ἀναφέρωμε ἀκόμη ἕνα-δυό ἀπό τά ἀστείρευτα πού ἔλεγε.

π. ΙΩΗΛ: Ὅσα θέλετε, π. Ἀρσένιε. Τόν Γέροντα Παΐσιο κανείς δέν τόν χορταίνει, ὅσο καί ἄν τόν ἀκούη.

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Συμφωνῶ. Ὁ Γέροντας ἐτόνιζε ὅτι, ὅσο περνάει ὁ καιρός θά αὐξάνουν τά ψυχολογικά προβλήματα. Δυστυχῶς ὅμως οἱ πιό πολλοί πνευματικοί ἄνθρωποι θά τά ἀποδίδουν σέ μαγεία, δαιμονική ἐπήρεια καί τά τοιαῦτα. Θά συμβαίνη τό ἀντίθετο δηλαδή ἀπό ἐκεῖνο πού κάνουν πολλοί ψυχίατροι, πού ὅταν ὄντως ὑπάρχουν δαιμονικές ἐπιδράσεις, κλπ., στούς ἀνθρώπους, ἐκεῖνοι τά ἀποδίδουν ὅλα σέ δῆθεν ψυχολογικές διαταραχές. Ἐννοεῖται δέ ὅτι ὁ Γέροντας δέν συνιστοῦσε τούς ἐξορκισμούς παρά σέ ἐλάχιστες περιπτώσεις καί φυσικά ἀφοῦ θά εἶχε προηγηθῆ μετάνοια καί ἐξομολόγησις.

Ἔλεγε σχετικά: «Δέν βγαίνει τό δαιμόνιο μέ ἠλεκτροσόκ, οὔτε οἱ λογισμοί βλασφημίας μέ ψυχοφάρμακα».

π. ΙΩΗΛ: Φοβερός λόγος.

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Ἔλεγε ἐπίσης ὁ Γέροντας: «Ἐξορκισμούς δέν πρέπει νά διαβάζη ὁ ἱερέας σέ δαιμονισμένο πού ἔχει τά λογικά του. Ὁ δαιμονισμένος πού ἔχει τά λογικά του, γιά νά θεραπευθῆ, πρέπει πρῶτα νά μετανοήση. Μόνο σέ κάποιον δαιμονισμένο πού ἔχει χάσει τά λογικά του ἤ δέν καταλαβαίνει πρέπει ὁ ἱερέας νά διαβάζη ἐξορκισμούς γιά νά φύγη τό δαιμόνιο».

Αὐτά, π. Ἰωήλ. Νομίζω ὅτι εἶναι ἀρκετά.

π. ΙΩΗΛ: Π. Ἀρσένιε, γιά νά εἶμαι εἰλικρινής, ὅταν συνέτασσα τίς ἐρωτήσεις δέν ἐφαντάσθηκα ὅτι θά ἐχρειαζόταν τόσος χρόνος. Τώρα ὅμως πού βαίνομε πρός τό τέλος, διαπιστώνομε ἀμφότεροι πόσο ἀνεξάντλητο εἶναι αὐτό τό θέμα καί πόσα κενά μοιραίως ἔχομε ἀφήσει. Ἀλλά πιστεύω ὅτι ἀπό τά πολλά πού μᾶς εἴπατε καί ἀπό τά ὅσα θά μᾶς πῆτε ἀκόμη θά βροῦν τό πνευματικό ἐργαλεῖο οἱ ἀκροατές μας ὥστε νά ἐντοπίσουν καί ἀρκετές ἄλλες πτυχές τοῦ ἐν λόγῳ θέματος.

π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Εἶμαι σίγουρος γι᾽ αὐτό.    http://katoci.blogspot.gr/2014/10/blog-post_88.html