Κυριακή Δ΄ από του Πάσχα | Του Παραλύτου.

Ιω. 5, 1-15.

Άλυτο παραμένει το πρόβλημα για τον ανθρώπινο λογισμό. Ποια είναι τα όρια της ελευθερίας και της θέλησης του ανθρώπου μέσα στο πέλαγος της βουλής και της χάρης του Θεού; Είναι ο άνθρωπος ελεύθερος; Μπορεί να θέλει ή να μη θέλει; Κι επομένως είναι υπεύθυνος για ό,τι πράττει; Γιατί η ευθύνη συμβαδίζει με την ελευθερία. Για τον ανθρώπινο λογισμό αυτό είναι από τα άλυτα προβλήματα. Αν το ερευνήσουμε και το εξετάσουμε χωρίς το φως της θείας αποκάλυψης, θα φτάσουμε σε δυο αντίθετα άκρα. Αν το δούμε από την άποψη του ανθρώπου, θα καταλήξουμε στην απόλυτη αυταρχία, που είναι γενική άρνηση. Αν το πάρουμε από την άποψη του Θεού, θα φτάσουμε στον απόλυτο προορισμό, που είναι σωστή μοιρολατρία.

Η αλήθεια υπάρχει στη συνάντηση του Θεού και του ανθρώπου∙ εκεί που τέμνεται η ανθρώπινη θέληση με τη θεία χάρη είναι το ζητούμενο σημείο, το κέντρο της ζωής και της σωτηρίας. Το «θέλω» είναι του ανθρώπου, το «δύναμαι» είναι του Θεού∙ όπου, λοιπόν, συναντάται το «θέλω» του ανθρώπου με το «δύναμαι» του Θεού, εκεί είναι τα όρια της ανθρώπινης θέλησης και ελευθερίας μέσα στο πέλαγος της θεϊκής πρόγνωσης και χάρης. Η επίτευξη του προορισμού του ανθρώπου και η σωτηρία του είναι αποτέλεσμα συνεργασίας δυο παραγόντων, ενός θεϊκού κι ενός ανθρώπινου, ενός φυσικού κι ενός υπερφυσικού, της θείας χάρης και της ανθρώπινης θέλησης. Αν ήταν μόνο του ανθρώπου, δε θα χρειαζόταν και συνεπώς δεν υπάρχει Θεός, ως Θεός∙ αν ήταν μόνο του Θεού, δε θα χρειαζόταν και συνεπώς δεν υπάρχει ο άνθρωπος, ως άνθρωπος.
Στη θεραπεία του παραλυτικού της Βηθεσδά έχουμε μια εποπτική παράσταση των όσων μέχρις εδώ τέθηκαν θεωρητικά και θεολογικά. Ο Ιησούς Χριστός ρωτάει: «Θέλεις υγιής γενέσθαι;». Ο παραλυτικός απαντάει: «Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω». Είναι σαν άλλο να ρωτάει ο Θεός και σε άλλο ν’ απαντάει ο άνθρωπος. Ο Θεός ρωτάει: «θέλεις;» κι ο άνθρωπος απαντάει: «δε μπορώ». Αλλά το «δε μπορώ» αυτό δεν είναι απλώς μια απάντηση, είναι και μια ομολογία. Πιο πέρα από τη θέληση είναι και η συναίσθηση της ανθρώπινης αδυναμίας. Όσο πιο πολύ θέλει ο άνθρωπος τη σωτηρία του, τόσο περισσότερο βλέπει μέσα του και αντιλαμβάνεται πως δε μπορεί να την κερδίσει με δικές του δυνάμεις∙ κι όσο πιο πολύ βλέπει και κατανοεί την αδυναμία του, τόσο περισσότερο αυξάνει μέσα του η θέληση κι ο πόθος της σωτηρίας.
Αυτό είναι το σημείο της συνάντησης του Θεού και του ανθρώπου, το πεδίο της χάρης. Τί μπορεί ο άνθρωπος;  Όσα θέλει ο Θεός. Τί θέλει ο Θεός; Τη σωτηρία του ανθρώπου. Άρα ο άνθρωπος, όταν θέλει, μπορεί τα πάντα μέσα στη χάρη του Θεού. Έτσι συμπίπτουν θείο και ανθρώπινο θέλημα κι ο άνθρωπος συνεργαζόμενος με το Θεό γίνεται υπεράνθρωπος ή, καλύτερα, οδεύει προς τη θέωση. Κι έτσι η σωτηρία είναι δωρεά, αλλά όχι μοίρα∙ είναι βουλή του Θεού, αλλά όχι χωρίς τη βούληση του ανθρώπου∙ είναι  έργο του Θεού, αλλά όχι χωρίς τη συνεργασία του  ανθρώπου∙ είναι χαμήλωμα του ουρανού, αλλά συγχρόνως και ανέβασμα της γης. Ο Θεός στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού γίνεται άνθρωπος κι ο άνθρωπος δια Ιησού Χριστού γίνεται Θεός. Ο Ιησούς Χριστός είναι το σημείο, που συναντάται «ασυγχύτως» και «αδιαιρέτως» η θεία κι η ανθρώπινη φύση, η βουλή του Θεού κι η θέληση του ανθρώπου. Ο Θεάνθρωπος είναι η θέληση κι η δύναμη, η σωτηρία κι η ζωή.
Όλα αυτά, που φαίνονται πολύ θεωρητικά και θεολογικά και χωρίς πρακτική σημασία, είναι το κλειδί για ν’ ανοίξουμε την πόρτα του βίου και της ζωής –του βίου όσο αφορά στο πέρασμά μας από τη γη, της ζωής όσο αφορά στην τοποθέτησή μας μέσα στην αιωνιότητα. Ένα «θέλω» κι ένα «δύναμαι» είναι ο βίος κι η ζωή. Το «θέλω» είναι του ανθρώπου, το «δύναμαι» είναι του Θεού. Από τη σύνθεση των δύο βγαίνει εκείνο που έλεγε ο μεγάλος απόστολος Παύλος: «Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ». Δεν είμαστε ανδράποδα, χωρίς θέληση, της τυφλής βίας και της μοίρας∙ είμαστε ελεύθερα παιδιά του Θεού. Δεν είμαστε εμείς που, με μια άμετρη θέληση μέσα στην αδυναμία μας, θα ρίξουμε το Θεό από τον ουρανό, αλλά είναι ο Θεός, ο οποίος και θέλει και μπορεί να μας ανεβάσει από τη γη. Ο Θεός ρωτάει: «θέλεις;». Και περιμένει την απάντηση: «θέλω, Κύριε, αλλά χωρίς εσένα δε μπορώ». Αμήν.
Αρχιμ. Αμβρόσιος Σταμπλιάκας

http://www.lavaron.gr/arthra/kiriaki-d-apo-tou-pascha-tou-paralitou