Είθε να σε φυλάγει σε όλο σου τον βίο το μεγάλο χέρι του Θεού, εσένα τον γενναίο φύλακα της πίστης… ο άγιος Βασίλειος γράφει προς τον άγιο Ευσέβιο Σαμοσάτων.

 

 

Συναξάριον τοῦ Μηναίου.
Τῇ ΚΒʹ (22α) τοῦ μηνός ᾿Ιουνίου, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων (380).
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Ζήνωνος καὶ Ζηνᾶ ἐκ Φιλαδελφείας τῆς Ἀραβίας (Αμμαν) (304), Ἡ Σύναξις αὐτῶν ἐτελεῖτο «ἐν τῷ μαρτυρείῳ τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τῷ ὄντι ἐν τῷ Κυπαρισσίῳ».
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ,, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Γαλακτίωνος καί Πομπιανοῦ, ᾿Ιουλιανῆς καί Σατορνίνου τοῦ υἱοῦ αὐτῆς
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ,, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων τῶν ἐν Σεβαστείᾳ τῆς Παλαιστίνης ἀθλησάντων (615)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ῾Ησυχίου τῆς Βάτου, ἐν Σινᾷ (7ο αἰών)
Τῇ αὐτῇ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Διδασκάλου, μητροπολίτου Οὑγγροβλαχίας (1834)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρὸς ἡμῶν Μαρίας τῆς Σπηλαιώτισσας, τοῦ Voronezh Ρωσίας (1822)

Ύμνος εγκωμιαστικός
στους αγίους Ευσέβιο, Μελέτιο και Πελάγιο
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Η Εκκλησία δεν μένει ποτέ χωρίς ποιμένες,
Ούτε χωρίς δεινά, ούτε χωρίς ανδρείους στρατιώτες της Πίστεως.
Όταν το κοφτερό σπαθί άστραψε, όπως άλλοτε του Γολιάθ,
ο Ποιμένας των Σαμοσάτων, αντιστάθηκε στερρώς,
ο Ευσέβιος και μαζί του ο Μελέτιος,
σαν δύο αστέρια φωτεινά – και ο τρίτος: ο Πελάγιος,
ζηλωτές της Αγίας Ορθοδοξίας,
ένδοξοι άγιοι της Εκκλησίας του Χριστού.
Την εποχή εκείνη οι Χριστιανοί βασανίζονταν δεινως,
Και από τις δύο πλευρές, τους πίεζαν πικρά βάσανα,
από τη μια πλευρά οι άγριοι αιρετικοί,
από την άλλη οι παράφρονες αυτοκράτορες.
Ήταν δύσκολο να διαφυλάξει κανείς την ψυχή του
Και την Αλήθεια του Θεού, να υποστηρίξει,
απέναντι στο ψέμα και απέναντι στη βία.

Ανάμεσα στα ζιζάνια, υπήρχε ένας μικρός ευωδιαστός βασιλικός,
ένας μικρός αμάραντος, και ένας μικρός κρίνος!
Τρεις ιεράρχες τρία ηδυπνοα άνθη:
μέλι αρκετό για όλο του κόσμου το δηλητήριο!
Ο Ευσέβιος ξεκίνησε ως ζηλωτής της Πίστεως
και τελείωσε τη ζωή του ως μάρτυρας.
Ω! Ευσέβιε ιεραρχα,
Ω εκλεκτέ του Θεού, ευλόγησέ μας!
Ο Πρόλογος της Αχρίδος
http://prologue.orthodox.cn/June22.htm

***

Οταν ο Ιουλιανός ο Παραβάτης (360-363) ανεβηκε στον θρόνο, προσπάθησε να εδραιώσει την ειδωλολατρία. Στον κίνδυνο διάδοσης της λατρείας των ειδώλων ο Άγιος Ευσέβιος φόρεσε στρατιωτική στολή και καλύπτοντας το κεφάλι του με περικεφαλαία, περιόδευσε στη Συρία, τη Φοινίκη και την Παλαιστίνη για να στηρίξει τους χριστιανούς στην αληθινή πίστη, ενώ παράλληλα χειροτόνησε διακόνους και πρεσβυτέρους. Μετά τον θάνατο του Ιουλιανού, ανήλθε στον θρόνο ο αιρετικός Ουάλης (364-378), ο οποίος αφού πληροφορήθηκε την ιεραποστολική δράση του επισκόπου Ευσεβίου, που υπερασπιζόταν με ξεχωριστό ζήλο την ορθόδοξη πίστη και αντιμαχόταν τον αρειανισμό, αποφάσισε να τον εξορίσει στη Θράκη. Στο μεταξύ ο Ουάλης βρήκε απεχθέστατο θάνατο κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας εναντίον των Γότθων το 378 και την αυτοκρατορική εξουσία ανέλαβε ο Μέγας Θεοδόσιος, ο οποίος αποκατάστησε την ελευθερία μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας. Έτσι ο Άγιος Ευσέβιος μετά από τέσσερα χρόνια εξορίας επέστρεψε στα Σαμόσατα..  Αμέσως μετά την επάνοδό του προσπάθησε να αποκαταστήσει την εκκλησιαστική τάξη και χειροτόνησε νέους επισκόπους στη Βέροια, στην Ιεράπολη, στην Καλχηδόνα και σε άλλες πόλεις. Τελευταίο χειροτόνησε τον επίσκοπο Μάριν στην πόλη Δολιχή, στην οποία είχε διαδοθεί η αίρεση του αρειανισμού. Όταν όμως ο Άγιος Ευσέβιος μαζί με τον νέο επίσκοπο έμπαιναν στην πόλη, μια γυναίκα που ήταν πιστή οπαδός του αρειανισμού, πέταξε από μια στέγη ένα κεραμίδι στο κεφάλι του Αγίου Ευσεβίου, το οποίο και τον σκότωσε. Η μαρτυρική τελείωση του φλογερού επισκόπου και ενδόξου ιερομάρτυρος Αγίου Ευσεβίου έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου του έτους 379, Προτού παραδώσει το πνεύμα του στον δικαιοκρίτη Κύριο, ζήτησε από τους παρευρισκόμενους να δεσμευτούν με όρκους ότι δεν θα τιμωρήσουν τη γυναίκα που διέπραξε τον φόνο. Μ’ αυτό τον τρόπο ο Άγιος Ευσέβιος έλαβε τον αμάραντο στέφανο του μαρτυρίου και μιμούμενος τον Ιησού Χριστό, αλλά και τον ένδοξο πρωτομάρτυρα Στέφανο ζήτησε να συγχωρεθούν οι ασεβείς αιρετικοί, οι οποίοι τον φόνευσαν
Βιβλιογραφία, Βίος και Ασματική Ακολουθία του Αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος Ευσεβίου του Μεγάλου Επισκόπου Σαμοσάτων, Λευκωσία 2005.
http://syndesmosklchi.blogspot.com/2012/06/blog-post_21.html

***

Σε μια του επιστολή προς τον άγιο Ευσέβιο ο άγιος Βασίλειος γράφει: «Σώζοι σε τω βίω παντί η μεγάλη του Θεού χειρ, τον γενναίον φύλακα της πίστεως… και καταξιώσειεν ημάς προ της εξόδου της συντυχίας σου». Δηλαδή, είθε να σε φυλάγει σε όλο σου το βίο το μεγάλο χέρι του Θεού, εσένα τον γενναίο φύλακα της πίστης… και να με αξιώσει πριν πεθάνω να σε συναντήσω.

Ο άγιος Ευσέβιος μαζί με τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο κατώρθωσαν το 370 να νικήσουν τις ραδιουργίες των αρειανών και να εκλέξουν αρχιεπίσκοπο Καισαρείας τον άγιο Βασίλειο. Από τότε οι τρεις συνδέθηκαν με στενή φιλία και, στις δύσκολες εκείνες ημέρες για την εκκλησία, ο ένας ενίσχυε τον άλλο στον αγώνα για την ορθή πίστη. Σε μια του επιστολή προς τον άγιο Ευσέβιο ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει: «Μακάριος ο σοι πλησιάζειν ηξιωμένος», χαρά σ’ εκείνον που αξιώθηκε να σε πλησιάζει.
Από το βιβλίο: Επισκόπου Διονυσίου Λ. Ψαριανού (†), Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης, Εικόνες έμψυχοι. Κηρύγματα αγιολογικά(Εξαπλά β΄), εκδ. Αποστολικής διακονίας

***

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Επιστολή
Στον θεολόγο Κ.Ι. για τους αντιπάλους της πίστης.

Γιατί φοβήθηκες; Ξεσηκώθηκαν οι φτωχοί εναντίον του πλούτου σου κι εσύ φοβήθηκες! Ανέκαθεν ήταν έτσι, οι φτωχοί να βλέπουν τους πλούσιους με δυσαρέσκεια. Η πίστη σου είναι ο πλούτος σου. Η χριστιανική σου πίστη περιλαμβάνει τον ουρανό και την αιωνιότητα και τη χαρά και το φως και τους αγγέλους και το τραγούδι. Και εκείνοι που είναι χωρίς όλα αυτά εξεγείρονται εναντίον σου, του αληθινά πλούσιου. Εάν αυτοί εξεγείρονταν, για να γίνουν και οι ίδιοι πνευματικά πλούσιοι σαν εσένα, τότε να χαιρόμασταν. Αλλά όχι∙ αυτοί θέλουν μόνο να φτωχύνουν εσένα. Σ’ αυτό έγκειται η διαφορά μεταξύ των εξεγειρόμενων εναντίον των κοσμικά πλουσίων και των εξεγειρόμενων εναντίον των πνευματικά πλουσίων. Εκείνοι οι πρώτοι θα ‘θελαν να τους αφαιρέσουν τον πλούτο και να τον οικειοποιηθούν, ενώ αυτοί οι δεύτεροι να τον αφαιρέσουν και να τον πετάξουν. Σ’ εκείνους τους πρώτους είναι συχνή η ανάγκη, καμιά φορά και η ζήλια, ενώ στους δεύτερους είναι η μοχθηρία. Και η μοχθηρία τρέφεται με το σκοτάδι της άγνοιας και στα στήθη της φέρει την τιμωρία για τον εαυτό της. Εάν μισείς τον μοχθηρό, τον τιμωρείς διπλά. Εάν τον φοβάσαι, τιμωρείς τον εαυτό σου. «μὴ πτυρόμενοι ἐν μηδενὶ ὑπὸ τῶν ἀντικειμένων», μας διδάσκει οι απόστολος αφού, λέει, «ἥτις αὐτοῖς μέν ἐστιν ἔνδειξις ἀπωλείας, ὑμῖν δὲ σωτηρίας, καὶ τοῦτο ἀπὸ Θεοῦ» (Φιλ. 1, 28).

Ο Κύριος που βλέπει τα πάντα, βλέπει κι εσένα και τους αντιπάλους σου ασταμάτητα, από το πρωί έως το βράδυ και από το βράδυ έως το πρωί. Να σκέπτεσαι τον Κύριο και δεν θα φοβάσαι.
Ένας θαρραλέος νεαρός μου έγραφε πώς παλεύει για την ψυχή του. «Όταν σκέπτομαι», λέει «τον Θεό δίπλα μου, ούτε καν φοβάμαι τον αντίπαλο∙ όμως μόλις η σκέψη μου για την εγγύτητά του Θεού απομακρυνθεί από μένα, με καταλαμβάνει ο φόβος». Και το πρόβατο αισθάνεται θαρραλέο δίπλα στον ποιμένα του. Πλησίασε κι εσύ δίπλα στον καλό Ποιμένα, τον Χριστό. Να προσεύχεσαι σ’ Αυτόν, να ανοίξει τα μάτια και την καρδιά στους αντιπάλους της πίστης, για να μπορέσουν να δουν, ότι αυτοί δεν είναι αντίπαλοι κανενός παρά μόνο του εαυτού τους. Για να μπορέσουν να δουν μόνο τη σωτηρία τους.

Ειρήνη σε σένα από τον Θεό
Πηγή: «Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Δεν φτάνει μόνο η πίστη…, Ιεραποστολικές Επιστολές Β’ (194)», Εκδόσεις «εν πλώ»

Ἀπολυτίκιον Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ἦχος δ’

Καὶ τρόπων μέτοχος, καὶ θρόνων διάδοχος, τῶν Ἀποστόλων γενόμενος, τὴν πρᾶξιν εὗρες θεόπνευστε, εἰς θεωρίας ἐπίβασιν· διὰ τοῦτο τὸν λόγον τῆς ἀληθείας ὀρθοτομῶν, καὶ τῇ πίστει ἐνήθλησας μέχρις αἵματος, Ἱερομάρτυς Ευσέβιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου Ἦχος α’

Ο ποιμενικὸς αὐλὸς τῆς θεολογίας σου, τὰς τῶν ῥητόρων ἐνίκησε σάλπιγγας· ὡς γὰρ τὰ βάθη τοῦ Πνεύματος ἐκζητήσαντι, καὶ τὰ κάλλη τοῦ φθέγματος προσετέθη σοι· Ἀλλὰ πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, Πάτερ Γρηγόριε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου
Ἦχος α’.

Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου· δι’ οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας. Βασίλειον ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Στιχηρὰ Προσόμοια τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος
Ἦχος πλ. δ’ Τὶ ὑμᾶς καλέσωμεν

Τὶ σε ὀνομάσωμεν ἔνδοξε; Ἱεράρχην ἀληθῆ, καὶ ἱερὸν δογματιστήν, ὀρθοδόξων στηριγμόν, καὶ Ἐκκλησίας ὀφθαλμόν, φωστῆρα, νοητὸν φῶς ἀπαστράπτοντα, Μαρτύρων, εὐκληρίᾳ διαπρέποντα, τῆς ἀληθείας ὑπέρμαχον, μέγαν τοῦ ψεύδους κατήγορον, ἱκέτευε, τοῦ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

iconandlight.wordpress.com