«Καὶ ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν» (Μάτθ. β’ 11).
Τρία δῶρα ἔφεραν στὸ νεογέννητο Βασιλιᾶ. Καὶ χωρὶς νὰ τὸ θέλουν συμβόλισαν τὴν ἁγία καὶ ζωοποιὸ Τριάδα, στὸ ὄνομα τῆς ὁποίας ἦρθε στὸν κόσμο τὸ παιδὶ Ἰησοῦς, ἀλλὰ καὶ τὴν τριπλῆ διακονία τοῦ Κυρίου: τὴ βασιλική, τὴν ἱερατικὴ καὶ τὴν προφητική, γιατί ὁ χρυσὸς συμβολίζει τὴν αὐτοκρατορική, τὸ λιβάνι τὴν ἱερατικὴ καὶ ἡ σμύρνα τὴν προφητικὴ ἢ τὴ θυσιαστική.
Τὸ νεογέννητο βρέφος θὰ γινόταν ὁ Βασιλιᾶς τοῦ ἀθάνατου βασιλείου, ὁ ἀναμάρτητος ἱερέας καὶ προφήτης καί, ὅπως οἱ περισσότεροι προφῆτες πρὶν ἀπ’ Αὐτόν, θὰ θανατωνόταν.
Ὅλοι τὸ γνωρίζουν πὼς ὁ χρυσὸς μαρτυρεῖ κάποιον βασιλιᾶ καὶ τὴ βασιλεία του. Ὅλοι γνωρίζουν πὼς τὸ λιβάνι μαρτυρεῖ ἱεροσύνη καὶ προσευχή. Κι ἐπίσης ὅλοι γνωρίζουν ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ πὼς τὸ μύρο μαρτυρεῖ τὴ θνητότητα. Ὁ Νικόδημος ἄλειψε τὸ σῶμα τοῦ νεκροῦ Ἰησοῦ μὲ μύρα (πρβλ. Ἰωάν. ἰθ’ 39-40).
Ἄλειφαν τὰ σώματα γιὰ νὰ τὰ διατηρήσουν κάπως περισσότερο ἀπὸ τὴ φθορὰ τοῦ θανάτου. Ὁ κόσμος φωτίστηκε ἀπὸ τὸ Χριστό, ποὺ ἔλαμψε σὰν χρυσός. Καὶ γέμισε ἀπὸ προσευχὲς καὶ θυμιάματα, ὅπως ἕνας ναός. Ἡ οἰκουμένη ὁλόκληρη γέμισε ἀπὸ τὸ ἄρωμα τῆς διδασκαλίας Του.
Τὰ τρία δῶρα ὅμως συμβολίζουν ἐπίσης τὴν καρτερία καὶ τὸ ἀμετάβλητο. Ὁ χρυσὸς παραμένει χρυσός, τὸ λιβάνι παραμένει λιβάνι καὶ τὸ μύρο παραμένει μύρο. Κανένα ἀπ’ αὐτὰ δὲ χάνει τὴν ἰδιότητά του ὅσα χρόνια κι ἂν περάσουν. Μετὰ ἀπὸ χίλια χρόνια ὁ χρυσὸς ἐξακολουθεῖ νὰ λάμπει, τὸ λιβάνι νὰ καίει καὶ τὸ μύρο διατηρεῖ τὸ ἄρωμά του.
Δὲ θὰ μποροῦσαν νὰ βρεθοῦν ἄλλα πιὸ ἀντιπροσωπευτικὰ ἀντικείμενα στὴ γῆ ποὺ νὰ συμβολίζουν τόσο πιστὰ τὴν ἐπίγεια ἀποστολὴ τοῦ Χριστοῦ ἢ νὰ δείχνουν πιὸ καθαρὰ καὶ ἐκφραστικὰ τὸν αἰώνιο χαρακτῆρα τοῦ ἔργου Του στὴ γῆ, καθὼς καὶ ὅλες τὶς πνευματικὲς καὶ ἠθικὲς ἀξίες ποὺ ἔφερε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ στὸν κόσμο. Ἔφερε τὴν ἀλήθεια, τὴν προσευχή, τὴν ἀθανασία.
Μὲ ποιό ἄλλο ἀντικείμενο στὴ γῆ, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ χρυσό, θὰ μποροῦσε νὰ συμβολιστεῖ καλύτερα ἡ ἀλήθεια; Ὅ,τι καὶ νὰ κάνεις στὸ χρυσό, αὐτὸς θὰ ἐξακολουθεῖ νὰ λάμπει.
Μὲ ποιό ἄλλο ἀντικείμενο θὰ μποροῦσε νὰ συμβολιστεῖ καλύτερα ἡ προσευχὴ ἂν ὄχι μὲ τὸ λιβάνι; Ὅπως ὁ καπνὸς ἀπὸ τὸ λιβάνι γεμίζει τὴν ἐκκλησιὰ ὁλόκληρη, ἔτσι γεμίζει κι ἡ προσευχὴ ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπως ὁ καπνὸς ἀνεβαίνει ψηλά, ἔτσι ἀνεβάζει ἡ προσευχὴ τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου στὸ Θεό. «Κατευθυνθήτω ἢ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιον σου», λέει ὁ Ψαλμωδὸς (Ψάλμ. ρμὰ’ 2).
Εἶναι γεγονὸς πὼς κι ἄλλα πράγματα βγάζουν καπνό, μὰ κανένας καπνὸς δὲν ἐμπνέει τὴν ψυχὴ γιὰ προσευχή.
Ποιό ἄλλο ἐπίγειο ἀντικείμενο θὰ μποροῦσε νὰ συμβολίσει καλύτερα τὴν ἀθανασία ἀπὸ τὸ μύρο; Ἡ θνητότητα ἀποπνέει δυσωδία, ἐνῷ ἡ ἀθανασία ἔχει μιὰ διαρκῆ εὐωδία.
Οἱ μάγοι ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ συμβόλισαν ἔτσι ἔστω κι ἀνεπίγνωστα ὁλόκληρη τὴ χριστιανικὴ πίστη. Ξεκίνησαν ἀπὸ τὴν Ἁγία Τριάδα κι ἔφτασαν ὡς τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν ἀθανασία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ καὶ τῶν πιστῶν Του. Δὲν εἶναι ἁπλοῖ προσκυνητές, μὰ πραγματικοὶ προφῆτες. Προφῆτες τόσο τῆς χριστιανικῆς πίστης ὅσο καὶ τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπὸ μόνοι τους, μὲ τὴ δική τους ἀντίληψη καὶ γνώση, δὲ θὰ τὰ ἤξεραν ὅλα αὐτά. Ἦταν ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ ποὺ τοὺς ἔστειλε στὴ Βηθλεὲμ καὶ τοὺς ἔδωσε τὸ παράξενο αὐτὸ ἄστρο νὰ τοὺς ὁδηγεῖ.
(Ἁγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Θεὸς ἐπὶ γῆς, ἄνθρωπος ἐν Οὐρανῷ», Ὁμιλίες Α’, Ἀθήνα 2010, σελ. 116-118)
____________________________________
Τὰ Δῶρα τῶν Τριῶν Μάγων – Ἀνεκτίμητο κειμήλιο
τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου (Ἄγιον Ὅρος)
«Καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν οἰκίαν εἶδον τὸ παιδίον μετὰ Μαρίας τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πεσόντες προσεκύνησαν αὔτω καὶ ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὔτω δῶρα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν» (Μάτθ. β’11).
Μεταξὺ τῶν ποικίλων θησαυρῶν καὶ πολυτίμων κειμηλίων ποῦ μὲ πολὺ εὐλάβεια φυλάσσονται στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Παύλου στὸ Ἅγιον Ὅρος, χωρὶς ἀμφιβολία τὴν πρώτη θέση καταλαμβάνουν τὰ Τίμια Δῶρα ποῦ προσέφεραν οἱ τρεῖς ἐξ Ἀνατολῶν Μάγοι στὸν ὡς Βρέφος ἐνανθρωπήσαντα Κύριο. Τὰ Δῶρα αὐτὰ ὡς γνωστὸν εἶναι χρυσός, λίβανος καὶ σμύρνα. Ὁ χρυσὸς βρίσκεται ὑπὸ τὴν μορφὴ εἰκοσιοκτὼ ἐπιμελῶς σκαλισμένων ἐπιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων (παραλληλογράμμων, τραπεζοειδῶν, πολυγώνων κτλ.) καὶ διαστάσεων περίπου 5 ἐκ. Χ 7 ἐκ. Κάθε πλακίδιο ἔχει διαφορετικὸ σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικῆς μικροεπεξεργασίας. Ὁ λίβανος (1) καὶ ἡ σμύρνα (2) διατηροῦνται ὡς μεῖγμα ὑπὸ τὴν μορφὴ ἑξῆντα δύο περίπου σφαιρικῶν χανδρὼν μεγέθους μικρῆς ἐλιᾶς.
Ἐπειδὴ κυρίως ἡ πνευματικὴ ἀλλὰ καὶ ἡ ὑλική, ἱστορικὴ καὶ ἀρχαιολογικὴ ἀξία τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἀνυπολόγιστη, φυλάσσονται μὲ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια στὸ θησαυροφυλάκιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου. Γιὰ λόγους ἀσφαλείας εἶναι κατανεμημένα σὲ διάφορες λειψανοθῆκες, μόνο μέρος δὲ αὐτῶν ἐκτίθεται εἰς προσκύνησιν τῶν ἐπισκεπτῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἢ μεταφέρεται πρὸς ἁγιασμὸ ἐκτὸς Ἁγίου Ὅρους στὶς κατὰ τόπους Ἱερὲς Μητροπόλεις.
Γράφει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς γιὰ τὴν Παναγία ὅτι «διετήρει πάντα τὰ ρήματα ταῦτα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς» (Λούκ. β’ 19, 51). Πιστεύεται δὲ ἀπὸ τοὺς θεολόγους ἑρμηνευτὲς ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος ἀπὸ αὐτὰ τὰ «ρήματα», τὰ λόγια καὶ τὰ γεγονότα δηλαδὴ τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἡ Θεοτόκος τα ἐκμυστηρεύθηκε στὸν Ἅγιο Ἀπόστολο Λουκᾶ ὁ ὅποιος καὶ τὰ συμπεριέλαβε στὸ Εὐαγγέλιό του. Δὲν χωρεῖ καμιὰ ἀμφιβολία ὅτι παράλληλα μὲ τὰ ἅγια «ρήματα» τοῦ Κύριου, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος «διετήρει» καὶ ὅτι ἄλλο σχετικὸ μὲ τὴν ἐπίγεια ζωὴ τοῦ Κυρίου, καὶ φυσικά, καὶ τὰ Τίμια Δῶρα.
Σύμφωνα μὲ τὴν ἴστορικοθρησκευτική μας παράδοση, πρὸ τῆς Κοιμήσεώς τῆς ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου τὰ παρέδωσε μαζὶ μὲ τὰ Ἅγια Σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, τὴν Τίμια Ἐσθήτα καὶ τὴν Ἁγία Ζώνη της στὴν Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων ὅπου καὶ παρέμειναν μέχρι τὸ ἔτος 400 μ.Χ. περίπου. Κατὰ τὸ ἔτος τοῦτο ὁ αὐτοκράτωρ Ἁρκάδιος τα μετέφερε στὴν Κωνσταντινούπολη πρὸς ἁγιασμό του λαού καὶ προστασία καὶ προβολή της Βασιλευούσης. Ἐκεῖ παρέμειναν μέχρι καὶ τῆς Ἁλώσεως τῆς Πόλεως ἀπὸ τοὺς Φράγκους τὸ ἔτος 1204 μ.Χ. Στὴ συνέχεια μεταφέρθηκαν γιὰ λόγους ἀσφαλείας μαζὶ μὲ ἀλλὰ ἱερὰ κειμήλια στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας, προσωρινὴ πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου, ὅπου καὶ παρέμειναν γιὰ ἑξῆντα περίπου χρόνια. Μὲ τὴν ὑποχώρηση τῶν Σταυροφόρων ἐπὶ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Παλαιολόγου ἐπεστράφησαν στὴν Κωνσταντινούπολη μέχρι τῆς ὑποδουλώσεώς της στοὺς Τούρκους τὸ 1453 μ.Χ.
Μετὰ τὴν Ἅλωση ἡ εὐλαβέστατη Μάρω, χριστιανὴ σύζυγος τοῦ σουλτάνου Μουρὰτ Β’ (1421-1451) καὶ μητρυιὰ τοῦ Μωάμεθ Β’ τοῦ Πορθητοῦ, τὰ μετέφερε αὐτοπροσώπως στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Παύλου στὸ Ἅγιον Ὅρος. Ἡ Μονὴ αὐτή της ἦταν γνωστὴ καθ’ ὅσον ὁ πατέρας της Γεώργιος Βράγκοβιτς, δεσπότης της Σερβίας, ἔκτισε τὸ καθολικὸ τῆς εἰς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρας Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου.
Κατὰ τὴν ἁγιορείτικη παράδοση, καθὼς ἡ Μάρω ἀνήρχετο ἀπὸ τὸν ἀρσανὰ (λιμάνι) στὴν Μονή, ἡ Κυρία Θεοτόκος τὴν ἐμπόδισε μὲ ὑπερφυσικὸ τρόπο νὰ πλησιάσει στὴ Μονὴ καὶ ἔτσι νὰ παραβιάσει τὸ ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὅρους. Αὐτὴ ὑπάκουσε καὶ παρέδωσε ταπεινὰ τὰ Τίμια Δῶρα στοὺς εὐλαβεῖς μοναχοὺς καὶ πατέρες, οἱ ὅποιοι καὶ ἔστησαν στὸ σημεῖο ἐκεῖνο τῆς θεομητορικῆς παρουσίας ἕνα Σταυρὸ ποῦ σώζεται μέχρι σήμερα καὶ λέγεται «Σταυρὸς τῆς Βασιλίσσης». Τὸ σουλτανικὸ ἔγγραφο μὲ τὶς σχετικὲς πληροφορίες παραδόσεως τῶν Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στὸ ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παύλου.
Ἡ αὐθεντικότητα τῶν Τιμίων Δώρων στηρίζεται κατὰ ἕνα μέρος στὴν προφορικὴ παράδοση καὶ κατὰ τὸ ὑπόλοιπο στὴν ἱστορία. Ἐκεῖνο ὅμως ποῦ ἀκράδαντα βεβαιώνει τὴν αὐθεντικότητα τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἡ ἄρρητη εὔωδία ποῦ ὁρισμένα ἀπ’ αὐτὰ ἀδιαλείπτως καὶ ὁρισμένα κατὰ καιροὺς ἀναδίδουν καὶ ἡ πλούσια ἰαματικὴ καὶ θαυματουργικὴ χάρις ποῦ μέχρι τὶς μέρες μας ἀναβλύζουν.
(1) κοινῶς λιβάνι ἢ λιβανωτός: ἀρωματικὴ ἐλαιώδης ρητίνη τοῦ δένδρου βοσουελλίας της καρτερείου, ποῦ φύεται στὶς ἀμμώδεις ἐκτάσεις τῆς Ἀραβίας, τῆς Σομαλίας, τῶν Ἰνδιῶν καὶ τοῦ Λιβάνου. Χρησιμοποιήθηκε σὰν θυμίαμα γιὰ κοσμικὴ καὶ λατρευτικὴ χρήση ἀπὸ τὰ πανάρχαια χρόνια (Αἰγύπτιοι, Βαβυλώνιοι, Ἑβραῖοι).
(2) κοινῶς μύρον ἢ μύρρα: ἀρωματικὴ ὑδατοδιαλυτὴ ρητίνη τοῦ φυτοῦ μύρρας της κομμιοφόρου καὶ ἄλλων συγγενῶν ποῦ φύονται στὴν Ἀραβία καὶ τὴν Αἰθιοπία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου