Πνευματική καθοδήγηση και υπακοή.
π.Νικόλαος Σαχάρωφ, ανεψιός του π. Σωφρονίου του Έσσεξ
************************************************************
Ιερομόναχος
Αδριανός (Πάσιν): Ποιά είναι η ουσία της διδασκαλίας του (γέροντος
Σωφρονίου του Έσσεξ) για την πνευματική καθοδήγηση, την οποία εφάρμοσε
και στη ζωή του, η ουσία της διδασκαλίας του για υπακοή;
Ιερομόναχος
Νικόλαος (Σαχάρωφ): Μου έκανε εντύπωση αμέσως στον πατέρα Σωφρόνιο η
ιδέα του για την υπακοή. Στην πραγματικότητα, τη λέξη «υπακοή» ο πατέρας
Σωφρόνιος χρησιμοποιούσε πολύ σπάνια. Ποτέ δεν απαιτούσε υπακοή από
τους ανθρώπους. Όλα όσα έκαναν οι άνθρωποι, το έκαναν από αγάπη γι
αυτόν. Νομίζω ότι αυτή ήταν υπακοή, γιατί όταν αγαπάς έναν άνθρωπο,
ακολουθείς τη βούλησή του. Δεν πρόκειται μόνο για το μοναχισμό, έτσι
είναι και στη ζωή και στην οικογένεια. Φυσικά, τον πατέρα Σωφρόνιο,
τέτοιο μεγάλο γέροντα, ήταν πολύ εύκολο να τον αγαπάς. Και να κάνουμε γι
‘αυτόν κάτι, να εκτελέσουμε τη βούλησή του ήταν πραγματική χαρά για
όλους μας.
Ως
εκ τούτου, τη λέξη «υπακοή» την ακούσαμε σπάνια. Ο πατέρας Σωφρόνιος
πάντοτε πίστευε ότι η υπακοή είναι, πρώτ’ απ ‘όλα, μια πράξη της
ελεύθερης βούλησης. Και η υπακοή η οποία επιβάλλεται σε ένα άνθρωπο
από έξω, ιδίως όταν επιβάλλεται διά της βίας, με απειλές, τέτοια υπακοή
δεν θα φέρει πνευματικό καρπό. Δεν θα παραμείνει στην αιωνιότητα. Ο
πατέρας Σωφρόνιος γράφει: «Όλα αυτά που επιτυγχάνονται με τη βία, δεν
έχουν αιώνια αξία, αλλά μόνο εκείνο που επιτυγχάνεται μέσω της αγάπης
και της ελεύθερης συνειδητής υπακοής». Πίστευε ότι ακριβώς αυτή η υπακοή
έχει την πνευματική αξία. Νομίζω ότι αυτό, πρωτ’ απ ‘όλα, είναι η
μεγάλη ευθύνη για τον πνευματικό, για τον στάρετς, διότι η πνευματική
καθοδήγηση δεν είναι απλώς μια διοικητική θέση, ή θέση της εξουσίας.
Πρωτίστως, ο Γέροντας είναι ένας άνθρωπος που είναι σε θέση να οδηγήσει
άλλους εις το Άγιο Πνεύμα. Και μια τέτοια αγάπη που είχαν οι δόκιμοι
στον γέροντα τους, δεν μπορείς να επιβάλεις με κανένα κανόνα. Μπορείς
μόνο να την κερδίσεις. Ο ίδιος ο άνθρωπος μπορεί να βρει το κλειδί από
την καρδιά του άλλου ανθρώπου μόνο μέσω της αγάπης. Και τότε η υπακοή θα
ρέει ως «ύδατος ζώντος», σύμφωνα με τον Ιωάννη (Ιω. 7, 38). Φυσικά,
τώρα μιλάμε για πρότυπα. Αλλά αυτό που είδα στον πατέρα Σωφρόνιο, και
αυτό που ήταν στον Άγιο Συλουανό, ο οποίος ήταν ο στάρετς του πατέρα
Σωφρόνιου, είναι το γεγονός ότι από αυτούς ποτέ δεν έβγαινε ο παραμικρός
λόγος εξαναγκασμού. Όλα πραγματοποιούνταν με ελεύθερη βούληση. Ακόμη
και αν ένας δόκιμος ήθελε να εκπληρώσει αμέσως την υπακοή, ακόμη και
τότε ο πατέρας Σωφρόνιος δεν φορτωνόταν σ’ αυτόν. Αν έβλεπε την
ανθρώπινη επιθυμία στην υπακοή σ’αυτόν, τότε ανοιγόταν σταδιακά. Μάλλον,
ο ίδιος υπάκουε σ όλους τους άλλους. Ακόμα, μου έκανε εντύπωση στον
πατέρα Σωφρόνιο η εξαιρετική του ταπεινοφροσύνη, η αποκλειστική πρόσβαση
σ’ αυτόν τον άνθρωπο.
Θυμάμαι
τις αναμνήσεις του Μητροπολίτη Αντωνίου του Σουρόζ. Όταν η μητέρα του
ήταν άρρωστη και ήταν στο νοσοκομείο, ο πατέρας Σωφρόνιος την
επισκέφτηκε. Εκείνη τη στιγμή, μόλις είχε επιστρέφει από τη Γαλλία. Αυτή
ήταν πολύ συγκινημένη από τη συνάντησή του, το πρώτο που είπε ήταν:
«Είναι άνθρωπος υπέροχης ανθρωπιάς». Είναι πολύ ακριβής ορισμός του
πατέρα Σωφρονίου, τα χαρακτηριστικά του ήταν ακριβώς η προσβασιμότητα, η
ειλικρίνεια και η έλλειψη οποιασδήποτε απόστασης επικοινωνίας. Παρά το
γεγονός ότι είμαι συγγενής του, ποτέ δεν είχαμε «συγγενικές» συνομιλίες,
ποτέ δεν βλέπαμε ο ένας τον άλλον ως συγγενείς κατά σάρκα. Πρώτα απ’
όλα με ενδιέφερε ο πνευματικός πλούτος του, και η εικόνα του ως γέροντα.
Πάντα είχαμε σχέσεις γέροντας – δόκιμος. Από την πλευρά του, ποτέ δεν
με έβλεπε ως ένα μέλος της οικογένειας κατά σάρκα, αλλά ως μέλος της
πνευματικής οικογένειας, του μοναστηρίου, έναν από τους ανθρώπους τους
οποίους του εμπιστεύτηκε ο Θεός, για τους οποίους ένιωθε την ψυχή του σε
προσευχή για τον καθένα από εμάς.
Ξέρετε,
αυτή η ενέργεια της αγάπης, εδώ στο μοναστήρι την αισθανόταν πάντα ο
καθένας μας: οι μοναχοί, οι ενορίτες, μόλις έφταναν στο μοναστήρι.
Ειδικά οι μοναχοί. Δεν υπήρχαν τέτοιες περιπτώσεις να σε στέλνουν κάπου
για διακόνημα, εσύ να το κάνεις μηχανικά και αυτό να θεωρείται διακονία
στον Θεό. Όχι, ο πατέρας Σωφρόνιος, στέλνοντας κάποιον σε οποιαδήποτε
εργασία ή διακόνημα, πάντα σκεφτόταν γι αυτόν τον άνθρωπο, για το
πνευματικό του ώφελος πρώτα απ ‘όλα, και όχι, ας πούμε, για πρακτικές
ανάγκες της μονής.
Ως
εκ τούτου, μπορούσε να αλλάξει συχνά τα δακονήματα ενός ανθρώπου.
Θυμάμαι, ήρθε μια αδελφή η οποία κατά βούλησή της αρχικά ασχολούνταν με
τον κήπο, επειδή ο πατέρας Σωφρόνιος πάντα σεβόταν την επιθυμία του
ανθρώπου, την βούλησή του. Στη συνέχεια είδε ότι έχει ικανότητες για
θεολογία. Όλο εκείνο τον καιρό με τις σκέψεις του ήταν μαζί της στον
κήπο, καθώς και με όλους μας, ενδιαφερόταν για το πώς πέρασε η ημέρα, τί
κάναμε. (Και στη συνέχεια έδωσε την ευλογία σ’αυτήν να ασχολείται με
τη θεολογία). Όταν έφθασα για πρώτη φορά στην Αγγλία, δεν γνώριζα
Αγγλικά, και ο πατέρας Σωφρόνιος φρόντισε για την εκπαίδευσή μου. Όταν
με έστειλε στο σχολείο στην κοντινή πόλη Κόλτσεστερ, ενδιαφερόταν για τα
πάντα : πώς πάω με το λεωφορείο, τι είδους αίθουσες είναι εκεί, τί
καθηγητές, πώς περνώ εκεί το χρόνο μου … Και νοιαζόταν έτσι για τον
καθένα, για να έχει ο άνθρωπος την ευκαιρία στη ζωή του να
πραγματοποιήσει τον εαυτό του ως προσωπικότητα και να μην είναι
περιορισμένος σε τίποτα. Επειδή αγαπούσε και ανησυχούσε, και πάντα ήταν
μαζί μας με τις σκέψεις του.
-------------------------------------------------------------
Μία
συνέντευξη για τον Γέροντα Σωφρόνιο (Σαχάρωφ), που δόθηκε στο site
Bogoslov.ru και συγκεκριμένα στον ιερομόναχο Αδριανό από τον ιερομόναχο
Νικόλαο Σαχάρωφ, ανεψιό του Αρχιμανδρίτη Σωφρονίου, για τις εμπειρίες
ζωής που είχε από τον Γέροντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου