Εγινε παπάς στα 66 του. Tιμωρήθηκε προσωρινά επειδή επέτρεψε σε κορίτσια να ντυθούν παπαδάκια. Ο ίδιος, απτόητος, εξακολουθεί και ακούει τους «πονεμένους» νέους για να τους συμφιλιώσει με τη χαρά.
«Βρε πατέρα, με Vans;!». Η αλήθεια είναι ότι δεν τα είχα προσέξει. Οση ώρα μιλούσαμε καθισμένοι στην ωραία σκιά του καφέ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου δεν είχα παρατηρήσει τα υποδήματα του πατρός Αλέξανδρου Καριώτογλου. Με είχε παρασύρει η απαλλαγμένη από κάθε ίχνος σοβαροφάνειας και επιτήδευσης παρουσία του και το ωραίο, βαθύ μπλε του ράσου του, που σχεδόν τα κάλυπτε. Αλλά λίγες δεκάδες μέτρα πιο μακριά, στο κατώφλι του σπιτιού τους, ο γιος του τον πειράζει για τα αθλητικά παπούτσια που φοράει και φέρουν τη χαρακτηριστική κοψιά της δημοφιλούς στους νέους μάρκας. «Εσύ μου τα χάρισες, δεν φταίω εγώ!», του απαντάει στον ίδιο, σχεδόν τρυφερό, τόνο.
Εχω μπροστά μου τον πρωταγωνιστή ενός εκκλησιαστικού «σκανδάλου» που τελικά έληξε αναίμακτα την περασμένη Πέμπτη ύστερα από προσωπική παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου.
Χρειάζεται να πάμε δύο Κυριακές πίσω. Την Κυριακή της Πεντηκοστής, στον ναό του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα όπου λειτουργεί ο πατήρ Αλέξανδρος, ο φωτογραφικός φακός ενός ενορίτη συλλαμβάνει δύο κορίτσια 14 ετών, ντυμένα με «παπαδικά» και με ένα κερί ανά χείρας. Το στιγμιότυπο ανεβαίνει αφελώς στο Διαδίκτυο και η ψηφιακή φασαρία είναι τόσο μεγάλη, που ο προοδευτικός ιερέας τίθεται σε αργία από κάθε ιεροπραξία. Του την είχαν στημένη και ξέσπασαν, θα πουν άνθρωποι που γνωρίζουν πολύ καλά τα τεκταινόμενα στην όμορφη βυζαντινή εκκλησία της Πλάκας.
Ο πατήρ Αλέξανδρος, στα επτά χρόνια που είναι ιερέας (τον χειροτόνησε, μάλιστα, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος με τον οποίο διατηρεί μακροχρόνια φιλία), έχει ασπαστεί καινοτομίες που έχουν ενοχλήσει όχι φυσικά τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο, αλλά τους… αυτόκλητους υπερασπιστές των όσιων και των ιερών της ορθόδοξης παράδοσης: λειτουργίες και μυστήρια στη Νεοελληνική για να καταλαβαίνουν οι πιστοί τι ακούν· εισηγήσεις ειδικών επιστημόνων για θέματα λατρείας μετά την κυριακάτικη λειτουργία· πάνδημες γιορτές στην αυλή του ναού παραμονές της Σαρακοστής.
Και φυσικά, το… σκάνδαλο των σκανδάλων, το γεγονός ότι πριν από λίγα χρόνια βάφτισε το παιδί ενός ομόφυλου ζευγαριού. Ο ίδιος λέει σήμερα, με την απόσταση του χρόνου, ότι είχε κάνει εκείνη τη βάφτιση με μεγάλη χαρά. «Ξέρετε, όμως, γιατί ενοχλήθηκαν; Οταν τελειώνει η βάφτιση, λέω πάντα στους γονείς ενώπιον όλων: “Σήμερα έχετε χαρά. Αλλά δεν θα είναι πάντα έτσι, γιατί το παιδί σας είναι έξυπνο, ζωηρό και θα σας δημιουργεί και κάποια προβλήματα ή στενοχώριες. Με έναν τρόπο μπορείτε να ξεπερνάτε τα προβλήματα: φροντίστε από τώρα να βάλει μέσα στην καρδιά του μια εικόνα δύο γονιών ερωτευμένων και αγαπημένων. Αυτό θα του αναστέλλει κάθε τρέλα». Ακουσαν κάποιοι τη λέξη “ερωτευμένοι” και συμπέραναν ότι είμαι υπέρ του γάμου του ομόφυλων ζευγαριών…».
«Εκ νέου μύηση»
Ο Ιωσήφ Βιβιλάκης, πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής και καθηγητής στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, γνώρισε τον Αλέξανδρο Καριώτογλου στο πλαίσιο μιας μετεκπαίδευσης. «Πιστεύω ότι βασικό κίνητρό του στην παιδαγωγική του είναι η επανακατήχηση των πιστών, δηλαδή η εκ νέου μύηση στην έννοια της συλλογικότητας. Το ζητούμενό του είναι ένα ενωμένο σώμα. Με τα τραύματά του και τις ματαιώσεις του, αλλά ενωμένο. Στα συμφραζόμενα αυτά κατανοείται η προσπάθειά του να εντάξει εντός των μυστηρίων μεταφρασμένα αρχαιοπρεπή αποσπάσματα ευχών που είναι ακατάληπτα για την πλειονότητα της σύναξης και άλλες “καινοτομίες” που έχουν ενοχλήσει συντηρητικούς, φανατικούς, ευσεβιστές, ανθρώπους συμπλεγματικούς και αγράμματους».
Η ψάλτρια, νομικός στο επάγγελμα, Νεκταρία Καραντζή, που ίδρυσε το 2013 τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ψαλτριών, έγραψε σε ασυνήθιστα οξείς τόνους, στον λογαριασμό της στο Facebook, περί «χριστιανών φονταμενταλιστών». Της ζητάω να πει περισσότερα για την ανάγκη του ρεπορτάζ. «Κοιτάξτε, είναι γνωστό ότι στην Εκκλησία μας πορευόμαστε ισορροπώντας πάνω σε παραλογισμούς. Αυτό που συνέβη με τον πατέρα Αλέξανδρο είναι ένα ακόμη πετραδάκι. Το πρόβλημα δεν είναι η ίδια η Ιεραρχία, αλλά οι αυτόκλητοι υπερασπιστές της Πίστης, οι αυτόκλητοι ερμηνευτές των ιερών κανόνων, που είναι σαφές πλέον ότι συγκροτούν σώμα αίρεσης εντός της Εκκλησίας».
«Για τη Θεολογική Σχολή ήμουν “κομμουνιστής”, που στη γλώσσα της Εκκλησίας σημαίνει “φιλελεύθερος” και “νεωτεριστής”, κάποιος που θα μας δημιουργήσει προβλήματα».
Ο κατά κόσμον Αλέξανδρος Καριώτογλου μεγάλωσε στη Σάμο, εκεί όπου ο μικρός Αλέκος (όπως τον φώναζαν οι δικοί του) μυήθηκε από νωρίς στον κόσμο της Εκκλησίας. Οι γονείς του ήταν ευσεβείς άνθρωποι, αλλά όχι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι. Σε ηλικία 6 ετών, όταν είχε έρθει στην Αθήνα για μια εγχείρηση στις αμυγδαλές, περνώντας με ένα ταξί από την οδό Πανεπιστημίου, η μητέρα του τού έδειξε το κτίριο του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου: «Εδώ είναι η Θεολογική Σχολή. Οταν μεγαλώσεις και το θέλεις, εδώ θα έρθεις». Τι είχε δει η μητέρα σε ένα παιδί που δεν πήγαινε ακόμα καλά καλά σχολείο; «Εβλεπε ότι με συνέπαιρνε ο κόσμος της Εκκλησίας». Επιπλέον, συνδέθηκε με έναν σπουδαίο αλλά πολύ απλό παπά του νησιού. «Σε όλα τα μαθητικά μου χρόνια δεν έχασα ούτε έναν εσπερινό. Και με έμαθε να ψέλνω εκείνος, με έναν τρόπο παπαδιαμαντικό».
Τελικά, όντως πέρασε στη Θεολογική Σχολή, όπου συνάντησε και τη μετέπειτα γυναίκα του (και μητέρα των τεσσάρων παιδιών τους, που τους έχουν χαρίσει μέχρι σήμερα επτά εγγόνια), αλλά η Ελλάδα της Χούντας τον έπνιγε. Ηθελε να πάρει μια υποτροφία και να συνεχίσει τις σπουδές του έξω. Το κατάφερε μαζί με τη σύζυγό του κι έφυγαν για μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, δίδαξε σε μερικά από τα πιο γνωστά ιδιωτικά και δημόσια σχολεία της Αθήνας, πέρασε συνολικά 37 χρόνια στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης και της θητείας του ως επίκουρος καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας με ειδικότητα στην ιστορία θρησκειών. «Για τη Θεολογική Σχολή ήμουν “κομμουνιστής” που στη γλώσσα της Εκκλησίας σημαίνει “φιλελεύθερος” και “νεωτεριστής”, κάποιος που θα μας δημιουργήσει προβλήματα», θυμάται σήμερα και γελάει. Το διδακτορικό του πάνω στην ιστορία των θρησκειών το ολοκλήρωσε υπό την επίβλεψη του σημερινού Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου.
Κορίτσια με στιχάρι, κορίτσια μες στη χάρη
Ο συγγραφέας και επικεφαλής του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος Σταύρος Ζουμπουλάκης έχει τον δικό του τρόπο να σχολιάσει τα τεκταινόμενα: «Δύο κορίτσια φόρεσαν στιχάρι και κράτησαν τη λαμπάδα στη λειτουργία σε μια εκκλησία της Αθήνας και αμέσως σηκώθηκε κουρνιαχτός! Αντήχησε η ιαχή: Η Ορθοδοξία εν κινδύνω! Η Ενσάρκωση του Χριστού ακυρώνεται, η Ανάστασή Του ματαιώνεται! Και η εκκλησιαστική γραφειοκρατία ανταποκρίθηκε χωρίς καθυστέρηση στην πολεμική ιαχή –αυτό θα πει ποιμαντικά αντανακλαστικά!– και έθεσε τον εφημέριο σε αργία. Μα, πού ζουν αυτοί οι άνθρωποι! Από όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από την Εκκλησία, αυτό τους ανησύχησε; Αυτό είναι το στραβό που βρήκαν να διορθώσουν;», αναρωτιέται ο τακτικός συνεργάτης της «Κ».
«Ξέρω καλά τα εκκλησιαστικά πράγματα, ώστε να μην περιμένω απολύτως τίποτε από την Ιεραρχία, και ξέρω εξίσου καλά και ακόμη καλύτερα την αρνητικότητα με την οποία αντιμετωπίζονται οι γυναίκες στις ενορίες, εκτός και αν είναι να μαγειρεύουν ή να γυαλίζουν τα μανουάλια. Η μόνη ελπίδα, αν εξακολουθεί να υπάρχει, είναι όσοι ιερείς σκέφτονται –είναι σαφώς οι λιγότεροι, αλλά είναι αρκετοί– να πάψουν να φοβούνται και να κάνουν κάτι. Δεν είναι στο χέρι τους η χειροτονία των γυναικών, είναι όμως στο χέρι τους να μην υπάρχει κανένα εκκλησιαστικό συμβούλιο ενορίας χωρίς τα μισά τουλάχιστον λαϊκά μέλη του να είναι γυναίκες και να μην υπάρχει κανένα αναλόγιο ψαλτών χωρίς γυναικείες φωνές. Ναι, και κορίτσια παπαδάκια, παντού! Από την επόμενη Κυριακή! Η αποκαρδιωτική αυτή ιστορία είχε και μια θετική όψη: ξεσηκώθηκε μεγάλη αντίδραση υπέρ του εφημέριου και εναντίον των σκοταδιστών. Ας ανταποκριθούν σε αυτή την αντίδραση οι εφημέριοι και πολλών άλλων ενοριών της χώρας και ας προχωρήσουν. Και μόνοι και μετά πολλών. Είναι η ώρα τους».
Τον ρωτάω γιατί έγινε παπάς. «Ενιωθα ότι εκφράζομαι τελώντας μια Θεία Λειτουργία κι έχοντας ένα ποίμνιο. Οτι τελικά αυτή η συνθήκη αντανακλά την ιστορία της ζωής μου. Στα 66 μου βρίσκω τον Ιερώνυμο και του λέω “ήρθε η ώρα”. Μου λέει “δεν θα πληρώνεσαι, θα τα βγάζεις πέρα με τη σύνταξη;”. Είπα δεν με νοιάζει τίποτα και προχωρήσαμε».
Αλήθεια, τι είδους άνθρωποι έρχονται και τον βρίσκουν; «Κυρίως νέα παιδιά, άνθρωποι πονεμένοι ψυχικά που αναζητούν να τους ακούσει κάποιος. Δεν γυρεύουν τόσο συμβουλές, αν κι αυτό πιστεύουν μέσα τους, αλλά περισσότερο θέλουν να τους ακούσει κάποιος χωρίς να τους κρίνει. Γι’ αυτό εκείνο που εμένα με ενδιαφέρει περισσότερο είναι να βγάλω από μέσα τους την ενοχή και να τους συμφιλιώσω με τη χαρά. Αυτό δεν μας ζήτησε ο Χριστός; Αντί λοιπόν να φοβίζουμε τους ανθρώπους, ας τους πλησιάσουμε και να τους πούμε τι πραγματικά λέει ο Χριστός!».
Για πολλούς μαθητές του η ανάμνηση από τον πατέρα Αλέξανδρο ως δάσκαλο υπήρξε αξέχαστη. Ο καθηγητής Αστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών Αντώνης Καραμπατζός ήταν ένας από αυτούς: «Ηταν γλυκύς, μειλίχιος και ανοιχτός να συζητήσει ζητήματα που κάποιος άλλος θεολόγος θα απέφευγε. Ηξερε, επίσης, να συγχωρεί τις αναπόφευκτες γωνίες και τις αταξίες μας, να στέκεται πλάι μας ουσιαστικά, υποστηρικτικά. Είχε εκείνη τη θεία ιδιότητα που μας θυμίζει ο ανυπέρβλητος στίχος του μεγάλου Alexander Pope: “Το να σφάλλεις είναι ανθρώπινο, το να συγχωρείς θείο”».
Πραγματικός πατέρας
Του Γιώργου Κρανιδιώτη
Παπάς σημαίνει πατέρας. Και ο π. Αλέξανδρος Καριώτογλου είναι ένας πραγματικός παπάς, δηλαδή πατέρας και ποιμένας, με την πλήρη σημασία των καταταλαιπωρημένων και χιλιοπροδομένων αυτών λέξεων. Επιπλέον είναι ένας διακεκριμένος θεολόγος και θρησκειολόγος με πλούσιο και ενδιαφέρον συγγραφικό έργο. Υπήρξε θαυμάσιος καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, ενώ, βάσει των επιστημονικών του περγαμηνών, θα του άξιζε οπωσδήποτε και πανεπιστημιακή σταδιοδρομία.
Οντας συνταξιούχος, χειροτονήθηκε κληρικός και ανέλαβε αμισθί εφημέριος στην ενορία που είχε κιόλας υπηρετήσει επί σειράν ετών ως ψάλτης. Πρόκειται για μια κεντρική εκκλησία της Αθήνας με πλήθος παρεκκλησίων, όπου και μόνο το διοικητικό και διαχειριστικό έργο απαιτεί ολοκληρωτική αφιέρωση. Κατάφερε να νοικοκυρέψει τα οικονομικά της, τα οποία βρίσκονταν σε κακή κατάσταση.
Μαζί με την άξια και ακούραστη πρεσβυτέρα Αγγελική Τζουβάλη-Καριώτογλου έδωσαν νέα πνοή στην εκκλησιαστική κοινότητα. Πέραν της πυκνής λειτουργικής και λατρευτικής ζωής, οργάνωσαν ποικίλες ομάδες (μελέτης Αγίας Γραφής, αλληλεγγύης, ζευγαριών, χορωδία, παιδική συντροφιά) και δραστηριότητες (θεολογικές και φιλοσοφικές ομιλίες, καλλιτεχνικές δράσεις, εκθέσεις βιβλίων, εκμάθηση παραδοσιακής μουσικής). Επανήλθαν οι ενοριακές συνελεύσεις και τα κοινά γεύματα.
Aνθρωπος ταπεινός και συμπονετικός, ο π. Αλέξανδρος στάθηκε πάντοτε σε κάθε εμπερίστατο αδελφό, ακούγοντας το πρόβλημά του και βοηθώντας τον ολόψυχα. Ηταν δίπλα στους ενορίτες σε όλες τις σημαντικές στιγμές της ζωής τους, στις χαρές και τις λύπες. Ως ιερέας είναι εξαίρετος λειτουργός και τελεί την Ευχαριστία, τα Μυστήρια και τις Ακολουθίες κατά τρόπο υποδειγματικό, αυθεντικό, ευλαβή και διόλου εντυπωσιακό, που επιτρέπει την ουσιαστική, και όχι μόνο τυπική, συμμετοχή του εκκλησιάσματος. Είχε λοιπόν τη φώτιση και το θάρρος να αναβιώσει, σε έναν ελάχιστο βαθμό, και δη κατά τρόπο που δεν αντιβαίνει στους κανόνες, τη συμμετοχή γυναικών στη διακονία της Θείας Λειτουργίας, πρακτική που μαρτυρείται ήδη από την αρχαία Εκκλησία. Μάλιστα αυτό έγινε με τη συμφωνία της σύναξης των πιστών.
Ενεκα τούτου βρέθηκε αντιμέτωπος με τον μισογυνισμό, την πατριαρχία, τον σκοταδισμό, τον ευσεβισμό, την υποκρισία και τον ψευδοζηλωτισμό, που δυστυχώς κατατρύχουν μια μερίδα «χριστιανών». Το επίδικο είναι σοβαρό: από τη μια ένας εργάτης του Ευαγγελίου, από την άλλη οι αθεολόγητοι φανατικοί, οι «ψευδοπροφήτες, που σας έρχονται ντυμένοι σαν πρόβατα, από μέσα τους όμως είναι λύκοι αρπακτικοί» (Ματθ. 7:15). Η διοικούσα Εκκλησία ας λάβει επιτέλους θέση.
Ο κ. Γιώργος Κρανιδιώτης είναι γιατρός, πτυχιούχος στην Ιστορία της Φιλοσοφίας και είναι μέλος της Ενορίας Αγίου Νικολάου Ραγκαβά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου