Η Αγία Γάζα. Παλαιστίνη και οι Γέροντες της Γάζας: Ο «Μέγας Γέρων» και ο «Άλλος Γέρων»..Ποιος είπε ότι δεν υπάρχουν προφήτες μ.Χ; Ο αββάς Ιωάννης ο Προφήτης 6ος αι. μ.Χ. Οι αφανείς ”βλέπουν”….Οι έγκλειστοι Γέροντες της Γάζας θα σπάσουν το απαρτχάιντ! Αφού έκαναν τη Γάζα έρημο τώρα έχουν να κάνουν με τους αναχωρητές της ..ΟΙ ΓΕΡΟΝΤΕΣ ΝΑ ΣΩΣΟΥΝ ΤΑ ΝΗΠΙΑ ..
Ακόμα και οι μεγάλοι άγιοι της Γάζας έγκλειστοι ήταν…Βαρσανούφιος και αββάς Ιωάννης ο Προφήτης…
Παλαιστίνη και οι Γέροντες της Γάζας
Η έρημος της Γάζας και της Παλαιστίνης κατείχε μία μοναδική ιστορική και γεωγραφική θέση στην πρώιμη Εκκλησία. Προσβάσιμη από τη θάλασσα και την ξηρά, χαρακτηριζόταν από α-πομόνωση, αλλά και από εγγύτητα στην Αίγυπτο και στους Αγίους Τόπους. Οι προφήτες κάποτε περιπλανούνταν εδώ (Επιστολή 605). σ’ αυτή την έρημο, ο Χριστός προσευχήθηκε και οι σπόροι του μαρτυρίου έπεσαν εδώ για πρώτη φορά (Επιστολή 254). Οι μοναχοί εδώ παραδέχονταν ανοιχτά το χρέος τους στους πρωτοπόρους πατέρες και μητέρες της Αιγυπτιακής ερήμου (Επιστολή 60)…. Τόσο η φυσική τοπογραφία όσο και η παραδοσιακή πνευματικότητά τούς έφερνε σε μία έντονη και ενεργητική ατμόσφαιρα μονήρους βίου και σιωπής.
Η μοναχική ζωή άνθισε σ’ αυτή την περιοχή κατά τον πέμπτο και έκτο αιώνα, και τελείωσε απότομα το 638, όταν η Ιερουσαλήμ έπεσε στα χέρια των Μουσουλμάνων Αράβων.(σσ η μοναστική ζωή στην Παλαιστίνη άρχισε με τον Άγ. Ιλαρίων μαθητή του Μέγα Αντώνιου 291-371, που πήγε και εγκαταστάθηκε ως ερημίτης στην έρημο του Maïouma κοντά στη Γάζα).
Ο «Μέγας Γέρων» και ο «Άλλος Γέρων».. οι Εγκλειστοι
το πνευματικό δίδυμο των αγαπημένων δασκάλου και μαθητή
Δεν ξέρουμε ακριβώς πότε – και γιατί – ο πρώτος από τους δύο γέροντες, ο Βαρσανούφιος, έφθασε στην λοφώδη περιοχή της Θαβαθά, πιθανώς από την Αίγυπτο, επιλέγοντας να ζήσει εκεί τη ζωή του εγκλείστου. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι, από τη θέση αυτή προσέφερε τις συμβουλές του στους αναρίθμητους ασκητές που σταδιακά συγκεντρώθηκαν γύρω από τον σοφό γέροντα, καθώς δημιουργεί την εξαιρετική φήμη ενός διακριτικού και συμπονετικού γέροντα. Κάποια στιγμή ανάμεσα στο 525 και 527, ο αββάς Ιωάννης ο Προφήτης (σσ και μετά σου λένε δεν υπάρχουν προφήτες μ.Χ) έρχεται να ζήσει κοντά στον Βαρσανούφιο, αναλαμβάνοντας ακριβώς τον ίδιο τρόπο ζωής.
Ούτε ο Βαρσανούφιος (γνωστός στην παράδοση ως ο «Μέγας Γέρων»), ούτε ο Ιωάννης(γνωστός ως ο «Άλλος Γέρων») συναντούν οποιοδήποτε άλλον εκτός από τους γραμματείς τους: ο Βαρσανούφιος επικουρείται από τον Ηγούμενο Σέριδο. ο γραφέας του Ιωάννη είναι ο γνωστός Δωρόθεος Γάζης.
Σώζονται περίπου 850 επιστολές, που υπαγορεύτηκαν και γράφτηκαν στην ελληνική γλώσσα – γοητευτικές απαντήσεις σε ερωτήματα που απευθύνθηκαν γραπτώς στους δύο γέρο- ντες. Ο Βαρσανούφιος απαντά στα πιο πνευματικά ζητήματα. ο Ιωάννης τείνει να προσφέρει πιο πρακτικές συμβουλές. Μάλιστα υποστηρίζουν ο ένας το έργο του άλλου. μερικές φορές μάλιστα απλά λένε: «Πήγαινε και ρώτησε τον άλλο γέροντα!» ή «έχετε ήδη λάβει μια απάντηση από τον Μεγάλο Γέροντα» (Επιστολή 124). Τα ερωτήματα τίθενται από επισκόπους, ιερείς, διακόνους, μοναχούς και λαϊκούς. 6
Καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων στην πνευματική και στην καθημερινή ζωή. Μια πραγματική «αλληλογραφία» πάνω στην πνευματική ζωή! ….Ο Βαρσανούφιος και ο Ιωάννης συνεχίζουν και μάλιστα με πολλούς τρόπους, να ενσαρκώνουν τις αρχές που είναι θησαυρισμένες στην παλιά Αίγυπτο, ειδικά στην ιδέα του Ευάγριου (που υπάρχει στην Φιλοκαλία)
ότι «μοναχός ἐστιν, ὁ πάντων χωρισθεὶς, καὶ πᾶσι συνηρμοσμένος». 7
Ο Βαρσανούφιος, αποφεύγοντας να ανοίξει την πόρτα του στον γέροντα Αιγύπτιο μοναχό που ζήτησε να τον δει (στην Επιστολή 55), ουσιαστικά αφήνει την πόρτα ανοικτή σε όλους!
Περιέργως, η «μη ορατότητα» των γερόντων και “η αδυναμία πρόσβασης” σ’ αυτούς έγινε ο λόγος να καταστούν κατεξοχήν ορατοί και να δημιουργήσουν τεράστια έλξη. 9 (σσ οι αφανείς ”βλέπουν” οι αφανείς έχουν την ορατότητα έχουν τη θέα θυσιάζοντας την εικόνα σου ανακτάς το πρόσωπο ) Ενδεχομένως επηρεασμένη από αυτόν τον τρόπο ζωής, ολόκληρη η κοινότητα στην Θαβαθά πήρε τη μορφή ενός χαλαρού οικισμού, όπου οι μοναχοί και οι ερημίτες απολάμβαναν διάφορους βαθμούς εγκλεισμού. !
Η ίδια η συνήθεια της γραπτής επικοινωνίας είναι μία κρίσιμη διάσταση της επικοινωνίας«εν σιωπή». ….Ο Βαρσανούφιος και ο Ιωάννης διακρίνουν ανάμεσα στη μοναχικότητα, στην σιωπή
και στην ησυχία
Ισχυρίζονται: «Αν φθάσεις να γνωρίζεις αυτό που θέλεις, από την σιωπή, η καρδιά σου δεν θα επιθυμεί τίποτε άλλο» (Επιστολή 211).
Ο Δρόμος της Καρδιάς
……Είναι σίγουρο ότι ο Βαρσανούφιος και ο Ιωάννης κατανοούν τους δρόμους της καρδιάς και την αχρειότητα των πειρασμών. Γι’ αυτούς, μόνο αν κάνουμε το ριζοσπαστικό βήμα να παραιτηθούμε από τις οικείες συνήθειες και τις εύκολες εικόνες, τότε μόνο θα μπορέσουμε να αρθρώσουμε τη γλώσσα της καρδιάς. Αυτό, επί τη ευκαιρία, είναι μέρος αυτού που κατανοούν με τον όρο
ξενιτεία: είναι η είσοδος σε μία ξένη περιοχή και η εκμάθηση της ξένης γλώσσας της σιωπής. (σσ η γλώσσα της σιωπής δεν είναι απαραίτητα η σιωπή, είναι απλά μια ξένη γλώσσα ακατανόητη στους πολλούς η σιωπή έχει κι αυτή τη δική της γλώσσα)
Μοναχικότητα: η πόρτα προς την καρδιά
Η απομόνωση είναι αυτή που μας προσφέρει τον χρόνο και τον χώρο για να είμαστε άγρυπνοι απέναντι στους άλλους και στον εαυτό μας. Πρόκειται για ένα προαπαιτούμενο στον πνευματικό δρόμο, μία συνθήκη τόσο για την σιωπή όσο και για την ησυχία…(Επιστολή 616).
Ως απάντηση σε κάποιον που ζητά τις προσευχές του, ο Βαρσανούφιος γράφει: «Αδελφέ, μη με υποχρεώνεις να μιλήσω, τη στιγμή που επιθυμώ να τιμήσω την ησυχία και την σιωπή»(Επιστολή 69).
Και σ’ έναν μοναχό που ερωτά αν πρέπει να δεχθεί χρήματα για να θρέψει τους φτωχούς, ο αββάς Ιωάννης είναι εξίσου ριζοσπαστικός, φαινομενικά άστοργος: πρέπει να το αποφύγεις… «ακόμα κι αν δείς κάποιον να πεθαίνει μπροστά στο ίδιο σου το κελί!» (Επιστολή 619).
Και οι δύο γέροντες θεωρούν πως πολύ εύκολα η αγάπη και η εξυπηρέτηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογία για να αποφύγει κάποιος το εσωτερικό έργο της μεταμόρφωσης. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αββάς Ιωάννης θα δηλώσει: «Σχετικά με την ελεημοσύνη, δεν μπορούν όλοι να φέρουν αυτήν την αρετή, αλλά μόνον εκείνοι που έχουν κατακτήσει την ησυχία μέσα από το πένθος για τις αμαρτίες τους» (Επιστολή 618).
Ο Βαρσανούφιος εξηγεί τι σημαίνει απομόνωση: «Η είσοδος σου στο κελί είναι ζήτημα της ψυχής,της αναζήτησής της, της απόσπασης της σκέψης μας από κάθε πρόσωπο»
η χαρά
Ο Ιωάννης γράφει: «αυτό συμβαίνει όταν φτάσουμε στη σιωπή, [ακριβώς] όταν φέρου-με τον Σταυρό» (Επιστολή 314, 320). Σε τελική ανάλυση, η απομόνωση έχει την ικανότητα να απορρο-φά κάθε μορφή πόνου και να μετατρέπει όλα τα είδη των πειρασμών και εντάσεων σε ελπίδα και χαρά. Ο πειρασμός μας κάνει να προοδεύουμε. και όπου υπάρχει καλό, εκεί υπάρχει και πειρα-σμός. Γιαυτό, μην φοβάσαι τους πειρασμούς. αλλά να χαίρεσαι μάλλον, επειδή σε οδηγούν στην πρόοδο. (Επιστολή 496).Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι γέροντες της Γάζας υπογραμμίζουν την ανάγκη να «χαιρόμαστε ἐν Κυρίῳ, νά χαιρόμαστε ἐν Κυρίῳ, νά χαιρόμαστε ἐν Κυρίῳ»
(Επιστολή 10). Ενώ «δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς θλίψη… έχουμε ωστόσο πάρει την εντολή «ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε»[Α΄Θεσσαλ. 5:18], (Επιστολή 96). Σ’ αυτό το σημείο η απομόνωση συναντά την υπηρεσία προς τους άλλους και το κελί ανοίγεται σ’ ολόκληρο τον κόσμο. «Δεν υπάρχει όριο στις ώρες της σιωπής. Πρέπει να φέρουμε τα πάντα με ευχαριστία… Αυτό συνιστά την συμπόνια» (Επιστολή 315).
προφήτες μ.Χ, ἀββᾶς Ἰωάννης ὁ Προφήτης
(καί τῶν αὐτῶν χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος ἠξιώθη˙ ἐξαιρέτως δέ καί μάλιστα τοῦ χαρίσματος τῆς προοράσεως καί προφητείας, δι᾿ ὅ καί Προφήτης ἐπωνομάζετο……. Ὅθεν διά τό πλούσιον χάρισμα τῆς προφητείας, ὅπου ἐδόθη αὐτῷ ὑπό τοῦ Κυρίου, ἐπεκαλεῖτο, ὡς εἴπομεν, ἀπό πολλούς, Ἰωάννης ὁ Προφήτης˙ διά τοῦτο καί ὁ ὅσιος Νίκων, ὅπου ἀναφέρει τάς ἀποκρίσεις τοῦ Πατρός τούτου, ἐν τοῖς δυσί τόμοις αὐτοῦ, ἐπιγράφει αὐτόν, Ἰωάννην τόν Προφήτην.)
Ὁ ἀββᾶς Βαρσανούφιος ἔζησε τόν 6ο αἰώνα καί ἦταν Αἰγύπτιος στήν καταγωγή. Ἔγινε μοναχός στούς Ἁγίους Τόπους καί γιά ἕνα διάστημα πήγαινε ἀπό τόπο σέ τόπο. Τελικά πῆγε σέ μοναστήρι κοντά στή Γάζα, ὅπου ἦταν ἡγούμενος ὁ ἅγιος Σέριδος. Ἐκεῖ ἔμενε ἔξω ἀπό τό μοναστήρι καί ἦταν ἔγκλειστος γιά 18 χρόνια. Δέν δεχόταν κανέναν ἐπισκέπτη παρά μόνο τόν Σέριδο. Ἡ μόνη ἐπαφή του μέ τόν κόσμο ἦταν οἱ ἀποκρίσεις πού ἔδινε σέ γραπτές ἐρωτήσεις διαφόρων προσώπων. Τίς ἀποκρίσεις τίς ὑπαγόρευε στόν ἅγιο Σέριδο, ὁ ὁποῖος καί τίς κατέγραφε.
Ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης ὁ Προφήτης ἦταν μοναχός στό μοναστήρι τοῦ Σερίδου καί εἶχε πνευματικό ὁδηγό τόν ἀββᾶ Βαρσανούφιο. Τά τελευταῖα 18 χρόνια τῆς ζωῆς του ἔμενε σέ κελλί, τό ὁποῖο τοῦ εἶχε παραχωρήσει ὁ ἀββᾶς Βαρσανούφιος. Καί αὐτός δέν δεχόταν ἐπισκέπτες, ἐκτός ἀπό τόν ἡγούμενο Σέριδο καί τόν μαθητή του ὅσιο Δωρόθεο,3 καί ἐπικοινωνοῦσε μέ τόν κόσμο μέ ἐπιστολές. Ὀνομάσθηκε Προφήτης, γιατί εἶχε τά χαρίσματα τῆς διορατικότητος καί τοῦ νά διεισδύει στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Ἡ μνήμη τους τιμᾶται στίς 6 Φεβρουαρίου.
Ἡ «Ψυχωφελεστάτη Βίβλος» τῶν ἁγίων Βαρσανουφίου τοῦ Μεγάλου Γέροντος καί Ἰωάννου τοῦ Προφήτου περιέχει 841 ἐρωταποκρίσεις. Οἱ 397 εἶναι τοῦ ἀββᾶ Βαρσανουφίου καί οἱ 444 τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου. Ἡ συλλογή τους ἔγινε ἀπό τόν ὅσιο Δωρόθεο.
Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἐντόπισε τίς Ἐρωταποκρίσεις σέ χειρόγραφο τῆς Ἱ. Μονῆς Μεγίστης Λαύρας καί ἀνέλαβε «τήν ἀποκάθαρσιν τῆς Ψυχωφελεστάτης Βίβλου», ἡ ὁποία ἐκδόθηκε γιά πρώτη φορά ἑπτά χρόνια μετά τόν θάνατό του (Βενετία 1816).
Πότε ο ακατάσχετος λόγος είναι η σιωπή. Τι είναι η Πατερική σιωπή..
Η σιωπή, τότε είναι η αλφαβήτα στη γλώσσα της ανεκτικότητας και της αγάπης. Ο οδοστρωτήρας των λέξεων μπορεί μερικές φορές να συντρίψει την εσωτερικότητα, παρατηρεί ο Αββάς Ιωάννης: Όσον αφορά τη σιωπή, για την οποία μιλούν οι Πατέρες, δεν γνωρίζετε καν τι είναι. Πολύ λίγοι άνθρωποι πραγματικά γνωρίζουν. Γι αυτό σιωπή δεν είναι το να έχεις απλώς το στόμα σου κλειστό. Κάποιος μπορεί να εκφέρει δεκάδες χιλιάδες χρήσιμες λέξεις: και αυτό υπολογίζεται ως σιωπή. Ένας άλλος μπορεί να εκφέρει μόνο μία αργή λέξη, και αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως καταπάτηση της διδασκαλίας του Σωτήρα. (Επιστολή 554)
Τέλος, ο αββάς Ιωάννης αναφέρεται στην έννοια της «μη σιωπής» (το ασιώπητον),
όταν κάποιος παραμένει σιωπηλός αλλά δεν φανερώνει ειλικρινά τις σκέψεις του και γι αυτό παραμένει αθεράπευτος (Επιστολή 320). Τόσο η σιωπή όσο και η ομιλία μπορεί να είναι είτε αληθής ή ψευδής. Όταν η πνευματική μας ζωή ή η πνευματική ομιλία μας αποσυνδέεται από τους άλλους, όταν δεν σχετίζεται με αυτόν τον κόσμο, είναι μια ψεύτικη γλώσσα, μια δυσεπικοινωνία.
Το υπερκόσμιο άκτιστο φως που ξεχύθηκε από το άδειο κελί του Βαρσανούφιου
Σύμφωνα μ’ έναν θρύλο που υπάρχει στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευάγριου Ποντικού, την εποχή στην οποία έγραφε ο Ευάγριος (περί το 593 μ.Χ.), περίπου πενήντα χρόνια μετά τον υποτιθέμενο θάνατο του Βαρσανούφιου, υπήρχε η πίστη πως ο Μέγας Γέρων ήταν ακόμα ζωντανός. Όταν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων διέταξε να ανοιχτεί η πόρτα του κελιού του, για να διαλύσει τις ευσε-βείς φήμες, ένα δυνατό φως ξεχύθηκε απ’ αυτό.
Φαίνεται πως η σιωπή του Βαρσανούφιου αποδείχθηκε ισχυρότερη από τον ίδιο τον θάνατο..
Στις 6 Φλεβάρη συνεορτάζουν οι 2 γεροντάδες, αββάδες της Γάζας Όσιοι Βαρσανούφιος και Ιωάννης..
( αποσπάσματα από το πόνημα ”ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ: ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΘΩΝΙΚΗΣ ΗΣΥΧΙΑΣ.. Συγγραφέας είναι ο π. Ιωάννης Χρυσαυγής Δρ. Πατρολογίας από Οξφόρδη. Επιλέχθηκε και μεταφράστηκε από τον Ιωσήφ Ροηλίδη)
Σε τι μέτρο έφθασαν ”ὅλοι ἐγένοντο νοῦς, ὅλοι ὀφθαλμός, ὅλοι φωτεινοί, ὅλοι τέλειοι”
καθώς και ο θεοφόρος Μάξιμος λέγων˙ «πάντα ὅσα ὁ Θεός, καί ὁ κατά χάριν τεθεωμένος ἔσται, χωρίς τῆς κατ᾿ οὐσίαν ταυτότητος». Ὅθεν, ἐπειδή καί οἱ Πατέρες οὗτοι ἐθεώθησαν κατά χάριν καί τόν Θεόν εἶχον εἰς τήν καρδίαν τους ἔνοικον, διά τοῦτο καί τά τοῦ Θεοῦ ἀπόκτησαν ἰδιώματα˙ καθώς γάρ ὁ Θεός ἔχει τήν ἐξουσίαν ζωῆς καί θανάτου, ἔτσι οἱ καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ γεγονότες Ἅγιοι μετέλαβον καί αὐτοί κατά χάριν ἀπό τόν Θεόν τήν αὐτήν ἐξουσίαν.
Καί διά νά τελειώσω τήν διήγησιν τῶν μακαρίων τούτων Πατέρων μέ τά ἴδια λόγια τοῦ θείου Βαρσανουφίου, λέγω ὅτι οἱ τρισόλβιοι οὗτοι ἅγιοι, εἰς οὐρανούς ἤδη εὑρισκόμενοι «ὅλοι ἐγένοντο νοῦς, ὅλοι ὀφθαλμός, ὅλοι φωτεινοί, ὅλοι τέλειοι, (σελ. 44) ὅλοι θεοί, ἐμεγαλύνθησαν, ἐδοξάσθησαν, ἐλαμπρύνθησαν, ἔζησαν, καί ἐπειδή πρῶτον ἀπέθανον, εὐφραίνονται καί εὐφραίνουσιν˙ εὐφραίνονται ἐν τῇ ἀχωρίστῳ Τριάδι καί εὐφραίνουσι τάς ἄνω δυνάμεις. ” (Ἀποκρ. ρκα’).
ΓΑΖΑ 2023 μ.Χ είθε οι Άγιοι της Γάζας οι άγιοι της ησυχίας να δώσουν ειρήνη στην ταραγμένη περιοχή τους οι έγκλειστοι να σπάσουν το απαρτχάιντ οι Γέροντες να σώσουν τα νήπια …
Την έκαναν τη Γάζα έρημο τώρα έχουν να κάνουν με τους αναχωρητές της ..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου