Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα είναι απλή - το χώρισαν κομμάτι-κομμάτι. Επιπλέον, υπάρχουν τόσα πολλά θραύσματα του σταυρού και διαδίδονται τόσο ευρέως σε όλο τον κόσμο που, κατά την εύστοχη έκφραση του ιδρυτή του Προτεσταντισμού, Ζακ Καλβίν, «αν τα συνδυάσεις, θα πάρεις την Κιβωτό του Νώε». Και το είπε αυτό τον 16ο αιώνα - ακόμη και τότε ο αριθμός των τμημάτων του Τιμίου Σταυρού ξεπερνούσε κάθε δυνατό όριο και σχεδόν κάθε μοναστήρι στην Ευρώπη είχε ένα τεμάχιο του ιερού λειψάνου. Τι να πούμε για την σημερινή εποχή…
Πώς όμως συνέβη το ιερό να τραβηχτεί σε θραύσματα και γιατί οι πιστοί επέτρεψαν να συμβεί αυτό; Ας προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε την ιστορία του Τιμίου Σταυρού, με βάση γνωστές πηγές, αν και αυτό δεν θα είναι εύκολο - υπάρχουν και πολλές πληροφορίες και λίγες πληροφορίες ταυτόχρονα.
Αναζήτηση από την Αγία Ελένη.
Μετά τη σταύρωση του Χριστού και την ανάστασή του, ο Σταυρός χάθηκε. Τότε δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό κανένας να το θεωρήσει θρησκευτικό σύμβολο και πολύ περισσότερο να το προσκυνήσει. Πόσο ανατριχιαστική φαίνεται στα μάτια μας η λατρεία της αγχόνης, του τσεκούρι ή της ηλεκτρικής καρέκλας; Στη ρωμαϊκή κουλτούρα, μια τέτοια λατρεία ήταν τρομακτική. Ως εκ τούτου, ο Σταυρός είτε θάφτηκε είτε απλώς πετάχτηκε - δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με αυτό.
Επιπλέον, δεν ήταν μόνος. Όπως θυμόμαστε, δύο ακόμη ληστές σταυρώθηκαν μαζί με τον Χριστό. Επομένως, υπήρχαν τρεις σταυροί. Έτσι και οι τρεις πετάχτηκαν. Ωστόσο, αν εξετάσουμε περαιτέρω γεγονότα, τότε, πιθανότατα, τα όργανα εκτέλεσης απλώς θάφτηκαν, αφού τότε βρέθηκαν και οι τρεις σταυροί ως εκ θαύματος.
Αυτό έγινε τριακόσια χρόνια μετά την εκτέλεση του Χριστού από την Ελένη (τώρα αγιοποιημένη), τη μητέρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, η οποία οργάνωσε ειδικά μια αποστολή στους Αγίους Τόπους για να αναζητήσει στοιχεία για την επίγεια ζωή του Σωτήρα.
Ο Γολγοθάς εκείνη την εποχή ήταν ένα θλιβερό μέρος - κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Εβραίων το 132, οι Ρωμαίοι ισοπέδωσαν το λόφο. Εκεί λοιπόν επικρατούσε πλήρης ερήμωση. Χάρη σε μια συμβουλή από έναν ντόπιο κάτοικο, η Έλενα μπόρεσε να βρει τον Γολγοθά και κατά τη διάρκεια των ανασκαφών ανακάλυψε και τους τρεις σταυρούς και μαζί τους επίσης μια πλάκα με την επιγραφή σε τρεις γλώσσες «Ιησούς από τη Ναζαρέτ, Βασιλιάς των Εβραίων .»
Η αυτοκράτειρα Ελένη επιβλέπει τις ανασκαφές. Μινιατούρα από το 1422/ © commons.wikimedia.org
Ποιος από τους τρεις σταυρούς όμως είναι ο σωστός; Αυτή η ερώτηση δεν βασάνισε για πολύ τη βασίλισσα. Για την αναγνώριση του ιερού, και τα τρία ευρήματα εφαρμόστηκαν με τη σειρά τους σε μια βαριά άρρωστη γυναίκα (σύμφωνα με μια εκδοχή, σε έναν νεκρό άνδρα). Το μετέπειτα θαύμα περιγράφεται από πολλές εκκλησιαστικές πηγές. Αφού άγγιξε το ιερό δέντρο, η άρρωστη γυναίκα θεραπεύτηκε (ο νεκρός ήρθε στη ζωή). Και σύμφωνα με τον αρμενικό μύθο, λουλούδια φύτρωσαν επίσης στον Σταυρό του Κυρίου. Παρεμπιπτόντως, αυτός είναι ο λόγος που πολλοί αρμενικοί σταυροί είναι διακοσμημένοι με λουλουδάτα μοτίβα.
Το λείψανο που βρέθηκε τέθηκε σε λαϊκή προσκύνηση, όπως έλεγαν τότε, ανεγέρθηκε. Και είναι αυτή την ημέρα που οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γιορτάζουν την Ύψωση του Σταυρού του Κυρίου (27 Σεπτεμβρίου). Αλλά τότε η μοίρα του ιερού αρχίζει να καλύπτεται σε μια ομίχλη αβεβαιότητας και διαφωνίας.
Θραύσμα Ιερουσαλήμ - σπασμένο σε κομμάτια
Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, η Έλενα άφησε τον Σταυρό στην Ιερουσαλήμ, και η ίδια έφυγε για την πατρίδα της με άδεια χέρια. Αλλά αυτή η έκδοση έχει λίγους υποστηρικτές. Σύμφωνα με μια άλλη, πιο εύλογη υπόθεση, ο ηγεμόνας χώρισε το λείψανο σε δύο μέρη - άφησε το ένα στους Αγίους Τόπους και πήρε το άλλο μαζί της στη Ρώμη.
Είναι δύσκολο να κρίνουμε τι μέγεθος είχαν τα μέρη του Σταυρού. Κάποιοι λένε ότι είναι το ίδιο. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι στην Ιερουσαλήμ η Ελένη άφησε ένα πολύ μικρό θραύσμα, το οποίο οι ιερείς τοποθέτησαν σε μια κιβωτό (φέρετρο). Υπάρχουν στοιχεία ότι κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, ανεύθυνοι πιστοί προσπάθησαν να αρπάξουν το τεχνούργημα από τα χέρια των υπουργών και μάλιστα να δαγκώσουν μέρος του. Αν είναι έτσι, τότε είναι απίθανο ο Σταυρός της Ιερουσαλήμ να ήταν μεγάλος.
Η ιστορία του μπορεί να ανιχνευθεί λίγο-πολύ ξεκάθαρα πίσω στο 1187. Το 614, ο Πέρσης βασιλιάς Χοσρόου κατέλαβε και λεηλάτησε την Ιερουσαλήμ. Πήρε και τον Σταυρό για τον εαυτό του, αλλά μόνο για να εκβιάσει με αυτόν τους Βυζαντινούς. Η ελπίδα ήταν ότι οι χριστιανοί, θέλοντας να ανακτήσουν το λείψανο, θα έκαναν παραχωρήσεις. Ο βασιλιάς δεν υπολόγισε σωστά. Οι Βυζαντινοί όχι μόνο δεν υποχώρησαν, αλλά μετά από μιάμιση δεκαετία νίκησαν τους Πέρσες και επέστρεψαν το λείψανο στη θέση του.
Το 638 οι Άγιοι Τόποι δέχθηκαν επίθεση από τους Άραβες. Η πόλη έπεσε, αλλά το κουτί με τον Σταυρό σώθηκε. Τότε ήταν που, σύμφωνα με τη γενική γνώμη των ιστορικών, το θραύσμα της Ιερουσαλήμ άρχισε να χωρίζεται σε μέρη. Σύμφωνα με έναν από τους χρονικογράφους, σωματίδια του Σταυρού κατέληξαν στη Δαμασκό, στην Κωνσταντινούπολη, στην Κύπρο και στην Κρήτη, στην Αντιόχεια, στην Αλεξάνδρεια, φυσικά στην Ιερουσαλήμ και σε καμιά δεκαριά άλλα μέρη (κυρίως σε μοναστήρια).
Το ίχνος του τμήματος της Ιερουσαλήμ του Τιμίου Σταυρού χάνεται οριστικά το 1187. Τότε ο στρατός των σταυροφόρων τον πήρε στη μάχη με τους Άραβες. Οι ιππότες νικήθηκαν εντελώς και ο Σταυρός εξαφανίστηκε μυστηριωδώς. Δεν υπάρχει άλλη αναφορά για την τοποθεσία του.
Ρωμαϊκό θραύσμα - ίδια μοίρα
Η διαδρομή του δεύτερου (και με βάση το μέγεθος, τότε του πρώτου) τμήματος του Σταυρού είναι σχετικά γνωστή. Η Ελένη πήγε αρχικά το ιερό στη Ρώμη. Αλλά ήδη το 330 ιδρύθηκε η νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας - η Κωνσταντινούπολη. Ο σταυρός μετακόμισε εκεί. Ωστόσο, όχι όλα - ένα θραύσμα παραμένει στη Ρώμη. Και έτσι η μοίρα του αποδείχθηκε η πιο ήρεμη από όλα τα μεγάλα μέρη του λειψάνου. Η Ελένη τοποθέτησε το ιερό στο παλάτι της και στη συνέχεια έκτισε μια εκκλησία, η οποία ονομαζόταν Βασιλική του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ. Φυλάσσεται εδώ μέχρι σήμερα.
Το τεμάχιο της Κωνσταντινούπολης βρισκόταν ήσυχα στο αυτοκρατορικό παλάτι μέχρι το 1204. Για αυτόν κατασκευάστηκε μια ειδική κιβωτός, που την έλεγαν σταυροτέκα. Σε ειδικές γιορτές, ο Σταυρός έβγαινε για να τον δουν οι πιστοί στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας.
Όμως το 1204, οι σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και, μεταξύ άλλων κειμηλίων, πήραν μαζί τους και τον Σταυρό του Κυρίου. Για πολύ καιρό, η σταυροθήκη βρισκόταν στη μέση του πουθενά - σε ένα μοναστήρι στον ποταμό Μοζέλα στην επικράτεια της σύγχρονης Γερμανίας. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε ως δώρο στον επίσκοπο στο Limburg (το έδαφος της σύγχρονης Ολλανδίας), όπου βρίσκεται ακόμα.
Η Σταυροτέκα του Λιμβούργου είναι το μεγαλύτερο θραύσμα του Σταυρού. Οι διαστάσεις του είναι 48 επί 35 εκατοστά με πάχος 6 εκατοστά. Και αν αυτό είναι το μεγαλύτερο μέρος, τότε μπορείτε να φανταστείτε σε ποια "τσιπ" διασκορπίστηκαν τα υπόλοιπα θραύσματα.
Ζήτημα γνησιότητας
Υπάρχουν πραγματικά πολλά από αυτά σε όλο τον κόσμο - σε κάθε χώρα υπάρχουν πολλά θραύσματα του ιερού. Υπάρχουν και στη Ρωσία. Το πιο διάσημο μέρος φυλάσσεται στο Κρεμλίνο της Μόσχας στην Κιβωτό του Διονυσίου. Υπάρχουν όμως σωματίδια σε μεγάλες εκκλησίες και μοναστήρια σε άλλες πόλεις.
Όσο για τα ζητήματα αυθεντικότητας, δεν είναι όλα τόσο απλά. Το γεγονός είναι ότι στον Μεσαίωνα, η Δυτική Ευρώπη κυριευόταν από έναν «πυρετό λειψάνων» - μοναστήρια και ναοί αγόραζαν διάφορα αντικείμενα για να προσελκύσουν περισσότερους προσκυνητές. Και οι πωλητές είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν. Βρήκαν όμορφους θρύλους και προσπάθησαν με όλες τους τις δυνάμεις να πουλήσουν το ψεύτικο λείψανο. Έτσι, είναι πλέον αδύνατο να προσδιοριστεί η πραγματική αξία αυτού ή εκείνου του κομματιού του Σταυρού.
Αν πάρουμε την ιστορία εκείνων των τμημάτων, η διαδρομή των οποίων μπορεί να εντοπιστεί αρκετά καθαρά και υπάρχουν στοιχεία για αυτό, τότε το συνολικό βάρος των σωζόμενων θραυσμάτων δεν υπερβαίνει τα δύο κιλά. Εάν τα υπόλοιπα εξαρτήματα είναι γνήσια - κανείς δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση.
AΠΟΔΟΣΗ : ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΘΕΜΑΤΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου