Εάν όλοι καθοδηγούμασταν από την αγάπη, αυτή η γη θα ήταν παράδεισος. Ας είμαστε άνθρωποι, ακόμη και προς εκείνους οι οποίοι δεν παύουν να διαδίδουν ότι είμαστε εχθροί τους. Άγιος Παύλος πατριάρχης Σερβίας.

 

 

Συναξάριον

Τῇ ιστ’ (16ῃ) τοῦ μηνός Νοεμβρίου, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ὁσίου Φουλβιανοῦ, πρίγκηπος τῆς Αἰθιοπίας, ὑπ᾿ αὐτοῦ τοῦ Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου βαπτισθεις (1ος αι.)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῆς ἁγίας ἐνδόξου παρθενομάρτυρος Ἰφιγενείας, ἐν Τοκάτῃ τοῦ Πόντου (68)
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ὁσίου Σεργίου, τοῦ ἐν Μαλοπινέγκᾳ Vologda τῆς Ῥωσίας.(1585)

Οι μακαρισμοί 

Άγιος Παύλος πατριάρχης Σερβίας 

(Κατά Ματθαίον ευαγγέλιον)

Από τους Μακαρισμούς πρέπει να αντλούμε έμπνευση για τη συγκρότηση της ζωής μας, ώστε να κερδίσουμε τη βασιλεία των Ουρανών και την μακαριότητα που αυτή χαρίζει. Η μακαριότητα αυτή αποκτάται ήδη απ ‘ αυτόν εδώ τον κόσμο ‘ εδώ και τώρα, όπως συμβαίνει με τους Αγίους μας.  “Μακάριοι όσοι νιώθουν τον εαυτό τους φτωχό μπροστά στον Θεό, γιατί δική τους είναι η βασιλεία του Θεού “. Ποιοί είναι αυτοί; Οι εχθροί της πίστης μας λένε πως πρόκειται για τους “σαλεμένους “, και δεν εννοούν τους λεγόμενους δια Χριστόν σαλούς, αλλά εννοούν ότι μόνον ένας κυριολεκτικά τρελός μπορεί να είναι χριστιανός. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει για τον μακαρισμο αυτό ότι είναι ο “μακαρισμός των ταπεινών “. Αξίζει να επαναλάβουμε ότι η ταπεινοφροσύνη, κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, είναι το θεμέλιο που έθεσε ο Κύριος στη βάση όλων των χριστιανικών αρετών. Ταπεινοφροσύνη είναι η συναίσθηση της φτωχικής μας απόκρισης στο καλό που μας κάνει ο Θεός, το πόσο λίγο ανταποκρινόμαστε με πίστη, τη ζωντανή εκείνη που φανερώνεται με πράξεις. Ταπεινοφροσύνη είναι η συναίσθηση του πόσα χρωστάμε στον Θεό. Εδώ να θυμηθούμε την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου, ο οποίος στην προσευχή του υποβίβασε τον Θεό σε οφειλέτη του, επειδή έκανε περισσότερο απ όσα Αυτός του ζητούσε. Απ την άλλη, ο Τελώνης δεν τολμούσε να σηκώσει το βλέμμα στον ουρανό κι έλεγε:” Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό “. Κι όπως είπε ο Κύριος στο τέλος, “σας βεβαιώνω πως αυτός έφυγε για το σπίτι του αθώος και συμφιλιωμένος με τον Θεό, ενώ ο άλλος όχι “(Λουκ. 18:14). Διότι ο Κύριος “εναντιώνεται στους αλαζόνες, ενώ δείχνει αγάπη στους ταπεινούς “(Παρ. 3:34). Ως αρετή, η ταπεινοφροσύνη αποκτιεται με κόπο και δυσκολίες, απαιτείται να υπερνικήσουμε την αλαζονεία και την μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας. Ο Θεός δεν μπορεί να πλησιάσει τον αλαζόνα, γιατί ο ίδιος έχει χτίσει τείχος γύρω απ τον εαυτό του, ίδιο με το τείχος του διαβόλου που ξέπεσε σε δαίμονα. Και πόσες φορές δεν έρχονται διάφοροι “εκλεκτοί του Θεού ” να με βρουν, φέρνοντας μηνύματα από Εκείνον. Τους εξηγώ:” Οι εκλεκτοί του Θεού είστε εσείς, όχι εγώ. Εγώ ένας απλός παπάς είμαι της Εκκλησίας ανάμεσα σ άλλους. Προσπαθώ να γίνω ταπεινόφρων, αλλά έχω δρόμο ακόμη. Ο Θεός το βλέπει και θα με βοηθήσει. ” Πόσο τραγικό! Δεν έχουν ιδέα σε τι παγίδα τους έριξε αυτός που, εξαιτίας της υπερηφάνειας, ξέπεσε από Άγγελο σε δαίμονα. Κι είναι πολλές φορές που λέω:” Έχεις καθρέφτη; Κοιτάξου στον καθρέφτη σου και δες που βαδίζεις “.Έπειτα, έχουμε και τις νευρώσεις! Οι άνθρωποι βρίσκονται υπό το κράτος αγχωτικής πίεσης, δε τους φτάνει να’ναι ένα απ’ τα δάχτυλα του χεριού, λαχταρούν να γίνουν το κεφάλι. Έτσι γίνεται υπεροπτης ο άνθρωπος, μετά τα χάνει- πράγμα αναμενόμενο- και λέει πως είναι μεταξύ των εκλεκτών, συνομιλητής των Αγγέλων και του Θεού. Ένας μάλιστα αποτόλμησε να πει πως είναι “Ο Θεός “. Γι’ αυτό, αδελφοί μου, τον εαυτό σας και τα μάτια σας! Το νόημα, λοιπόν, είναι ότι χωρίς ταπεινοφροσύνη, χωρίς τη συναίσθηση ότι είμαστε ένα τίποτα, στη βασιλεία των Ουρανών δε θα εισέλθουμε. Μη νομίζετε πως είστε εκλεκτοί του Θεού. Ο Θεός είναι με όλους μας, αν και εμείς είμαστε μαζί Του. Αρκεί “να λάμψει και το δικό σας φως μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξολογήσουν τον ουράνιο Πατέρα σας “(Ματθ. 5:16). Και με τη σιωπή σας ακόμη, θα έχετε διατρανώσει τη διδασκαλία του Χριστού. Δύο είναι οι πηγές του κακού σ’ αυτόν τον κόσμο. Η πρώτη είναι οι εχθροί του Χριστού, οι άπιστοι ‘ η δεύτερη είναι όσοι ματαιοδοξούν και αυτοαποθεώνονται- αυτό είναι αίρεση. Η Εκκλησία έχει όντως εχθρούς: τους εξωτερικούς διώκτες της, που είναι πάντα επιθετικοί και διοχετεύουν τις δυνάμεις τους κατά του Θεού και της πίστης. Πέρσι,  ένας σύλλογος συνταξιούχων, ηλικιωμένων ανθρώπων, γιόρτασε τους Αγίους- προστάτες του,  τους Αγίους Θεράποντες Κοσμά και Δαμιανό. Στον προθάλαμο της αίθουσας, όπου μαζεύτηκαν, άφησαν το θυμιατο και την εορτια πίτα. Αργότερα, βρήκαν την εικόνα των αγίων και το θυμιατο στην τουαλέτα. Οι άπιστοι που το έκαναν δήλωσαν:” Εμείς δεν συμφωνούμε με αυτά! Υπάρχουν πολλοί σαν κι εμάς, οπότε μαζέψτε τα!”. Τέτοια παραδείγματα μας διδάσκουν πως να ενεργούμε! Έχουμε την πίστη μας, τη ζωή μας που ακολουθεί αυτή την πίστη. Οφείλουμε πάντα να λειτουργούμε ανθρώπινα, υπακούοντας στην αρχή:” Όλα όσα θέλετε να σας κάνουν οι άλλοι άνθρωποι, αυτά να τους κάνετε κι εσείς “(Ματθ. 7:12). Το τι θα κάνουν οι άλλοι, όσοι δεν πιστεύουν,  το καταλαβαίνουμε εύκολα. Πρέπει να τους λυπόμαστε περισσότερο κι από μας τους ίδιους. Δεν μπορούν καθόλου να μας βλάψουν  – ούτε εμάς, ούτε τον Θεό, ούτε την εικόνα, ούτε τους Αγίους Θεράποντες.

***

Ας είμαστε άνθρωποι

Ο Πατριάρχης Παύλος είχε την επίγνωση ότι, εν μέσω των συγκρούσεων που επικρατούσαν στη Γιουγκοσλαβία, η αγάπη προς τους εχθρούς ήταν για τους περισσότερους ανθρώπους ένα ακατόρθωτο ιδανικό, και πως απέναντι στην άγρια θηριωδία ορισμένων αντιμαχομένων ήταν σημαντικό και μόνο το να είσαι άνθρωπος. Τόσο συχνά το επαναλάμβανε αυτό, ώστε ο Jovan Janjić, σε ένα έργο που του αφιέρωσε, έδωσε τον τίτλο «Ας είμαστε άνθρωποι». Σε ένα εκτενές άρθρο, όπου συγκεντρώνει αναμνήσεις και στοχασμούς, ο Πατριάρχης γράφει:

Εν κατακλείδι, όπως σε κάθε περίπτωση έτσι και σε αυτή, οφείλω να επαναλάβω: ας είμαστε άνθρωποι, ακόμη και προς εκείνους οι οποίοι δεν παύουν να διαδίδουν ότι είμαστε εχθροί τους· δεν μπορούμε βέβαια αμέσως να τους αγκαλιάσουμε, αλλά μπορούμε να απλώσουμε το χέρι σε όποιον συνειδητοποιεί ότι πρέπει τουλάχιστον να ζούμε ως άνθρωποι, αφού δεν καταφέραμε να ζήσουμε ως αδελφοί. Ας φροντίσουμε να έχουμε τις καλύτερες σχέσεις με τους γείτονές μας, οι οποίοι και στις δυσκολότερες στιγμές τους δεν ξεχνούν ότι είμαστε αντίπαλοι. Δεν μπορούμε να επικαλούμαστε τη θεία δικαιοσύνη και το θείο έλεος, εάν δεν επιθυμούμε για τους ανθρώπους όλων των λαών και όλων των θρησκειών ο,τι επιθυμούμε και για τους εαυτούς μας.«

«Μην κάνεις στον πλησίον σου αυτό που δεν θα ήθελες να πάθεις ο ίδιος

Επισήμαινε επίσης πως, εάν η αγάπη προς τους εχθρούς είναι δυσκατόρθωτη λόγω του υψηλού της πνευματικού επιπέδου, θα έπρεπε τουλάχιστον να εφαρμόζεται η ευαγγελική αρχή: Πάντα ουν όσα αν θέλητε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ούτω και υμείς ποιείτε αυτοίς (Ματθ. 7,12).

Εάν όλοι καθοδηγούμασταν από την αγάπη, αυτή η γη θα ήταν παράδεισος. Αλλά, ακόμη και αν καθοδηγούμασταν τουλάχιστον από μία αρχή, όχι τόσο τέλεια όσο η αγάπη –η αγάπη αγγίζει την τελειότητα–, εάν δηλαδή αφήναμε να μας καθοδηγήσει η αρχή, «αυτό που επιθυμείτε για τον εαυτό σας, αυτό να κάνετε στους άλλους· και αυτό που δεν επιθυμείτε για τον εαυτό σας, μην το κάνετε στους άλλους», τότε αυτή η χώρα, χωρίς να είναι ακριβώς ένας παράδεισος, θα ήταν όμως σαν παράδεισος.

Αλλά, όταν εμείς ενεργούμε αντίθετα προς αυτή την αρχή, να που φθάνουμε.

Στις δηλώσεις του πολλές φορές επαναλάμβανε αυτόν τον κανόνα συμπεριφοράς, ο οποίος έγινε παροιμιώδης: «Μην κάνεις στους άλλους ο,τι δεν θα ήθελες να κάνουν σ΄ εσένα». Οι ρίζες του κανόνα αυτού είναι  βιβλικές και συνιστά την ελάχιστη προϋπόθεση για την αγάπη προς τον πλησίον.» (Ζαν Κλωντ Λαρσέ: «Παύλος Πατριάρχης Σερβίας – Ένας Άγιος των ημερών μας». Ιερό Κοινόβιο Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ορμύλιας)

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’.

Ἀπόστολε Ἅγιε, καὶ Εὐαγγελιστὰ Ματθαῖε, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.

Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.

Θείας ἤκουσας, φωνῆς τοῦ Λόγου, καὶ τῆς πίστεως, τὸ φῶς ἐδέξω, καταλείψας τελωνείου τὸν σύνδεσμον ὅθεν Χριστοῦ τὴν ἀπόρρητον κένωσιν, εὐηγγελίσω Ματθαῖε Ἀπόστολε. Καὶ νῦν πρέσβευε, δοθήναι τοὶς σὲ γεραίρουσι, πταισμάτων ἱλασμὸν καὶ μέγα ἔλεος.

Απολυτίκιον
Θείας πίστεως. Ἦχος γ΄.

Θείοις νάμασι ἐγαλουχήθης, καὶ Χριστοῦ ἐγένου μύστις, τῷ Ἀποστόλου Ἀνδρέου βαπτίσματι, ἐν παρρησίᾳ πολλῇ, Ἰφιγένεια, ὁμολογίᾳ Χριστοῦ ἐμαρτύρησας. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.

Τοῦ τελωνείου τὸν ζυγὸν ἀποῤῥίψας, δικαιοσύνης τῷ ζυγῷ προσηρμόσθης, καὶ ἀνεδείχθης ἔμπορος πανάριστος, πλοῦτον κομισάμενος, τὴν ἐξ ὕψους σοφίαν· ὅθεν ἀνεκήρυξας, ἀληθείας τὸν λόγον, καὶ τῶν ῥᾳθύμων ἤγειρας ψυχάς, καθυπογράψας, τὴν ὥραν τῆς κρίσεως.

Ματθαίου 4:25, 5:1-13

«Καὶ ἠκολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοὶ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας καὶ Δεκαπόλεως καὶ ῾Ιεροσολύμων καὶ ᾿Ιουδαίας καὶ πέραν τοῦ ᾿Ιορδάνου. Ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος, καὶ καθίσαντος αὐτοῦ προσῆλθον αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἀνοίξας τὸ στόμα αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων·
μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται. μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν. μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται. μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται.
μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται. μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται. μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
μακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ρῆμα καθ᾿ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ.
χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς· οὕτω γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑμῶν.»

iconandlight.wordpress.com